Tư tưởng chủ đạo của đạo Phật là dạy con người hướng thiện, có tri thức để xây dựng cuộc sống tốt đẹp yên vui trong hiện tại. Đạo Phật không công nhận có một đấng tối cao chi phối đời sống của con người, không ban phúc hay giáng hoạ cho ai mà trong cuộc sống mỗi người đều phải tuân theo luật Nhân - Quả, làm việc thiện thì được hưởng phúc và làm việc ác thì phải chịu báo ứng. Đạo Phật còn thể hiện là một tôn giáo tiến bộ khi không có thái độ phân biệt đẳng cấp. Đức Phật đã từng nói: “Không có đẳng cấp trong dòng máu cùng đỏ như nhau, không có đẳng cấp trong giọt nước mắt cùng mặn”. Ngoài ra, đạo Phật cũng thể hiện tinh thần đoàn kết và không phân biệt giữa người tu hành và tín đồ, quan điểm của đạo Phật là “Tứ chúng đồng tu”, đó là Tăng, Ni, Phật tử nam và Phật tử nữ đều cùng được tu và nếu ai có quyết tâm đều có thể thành tựu như Đức Phật.Mày thần tượng hóa Đức Phật quá rồi. Đạo Phật không ra đời vì nỗi khổ giai cấp, vì người tạo ra đạo Phật cũng như những người đệ tử đầu tiên của đạo Phật đều có xuất thân là tầng lớp thượng lưu, sau khi họ đi tu thì họ không còn bị khái niệm tầng lớp chi phối nữa, văn hóa Ấn Độ thời đó khác bây giờ. Đức Phật tìm thấy đạo Phật vì những con đường khác mà Ngài đã tiếp cận không có cách nào đưa Ngài đến đích đến mà ngài mong muốn, cõi bất tử, sự giải thoát khỏi sinh lão. Sau khi đạt được giải thoát Đức Phật chỉ chia sẽ và dạy cho những người có rất ít bụi trong mắt, giáo pháp để lại cũng hướng đến những người có ít bụi trong mắt chứ không hướng đến tất cả mọi người.
PS: Đạo Phật vô thần theo nghĩa không thật sự có một vị thần hay ngã tự tồn tại và là khởi nguồn của vạn vật.
Khác với một số tôn giáo lớn trên thế giới, đạo Phật chủ trương không có hệ thống tổ chức thế giới và hệ thống giáo quyền. Điều này xuất phát từ lý do Đức Phật hiểu rõ sự ham muốn quyền lực của con người, do đó Đức Phật chủ trương không giao giáo quyền quản lý cho ai mà chỉ hướng dẫn đệ tử nương vào giáo lý, giáo luật để duy trì và tồn tại theo hệ thống sơn môn (như dòng họ thế tục ngoài đời).
Một đặc điểm nổi bật của đạo Phật là một tôn giáo hoà bình, hữu nghị, hợp tác. Trải qua hơn 25 thế kỷ tồn tại và phát triển, đạo Phật du nhập vào trên 100 nước trên thế giới, ở hầu khắp các châu lục nhưng luôn với trạng thái ôn hoà, chưa bao giờ đi liền với chiến tranh xâm lược hay xảy ra các cuộc thánh chiến. Tính đến năm 2008, đạo Phật có khoảng 350 triệu tín đồ và hàng trăm triệu người có tình cảm, tín ngưỡng và có ảnh hưởng bởi văn hoá, đạo đức Phật giáo.