Don Jong Un
Địt xong chạy
(Hình minh họa: Jose P. Ortiz/Unsplash)
Công nghệ số và mạng xã hội ngày một phát triển bùng nổ, kéo theo một loại hình tội phạm mới xuất hiện “bắt cóc online.”
Không cần phải trực tiếp tiếp xúc, kẻ phạm tội vẫn có thể thao túng tâm lý, ép nạn nhân thực hiện theo yêu cầu. Nguy hiểm hơn khi một bộ phận người dân lại tin tưởng tội phạm hơn là tin cơ quan chức năng…
Vào ngày 16 tháng Tám, 2025, cơ quan Công An TP.Đà Nẵng chính thức thông báo đã giải cứu thành công hai cô gái ở phường Hòa Cường và Hội An Đông bị bọn tội phạm xuyên quốc gia “bắt cóc online”.
-Vụ thứ nhất là vào ngày 14 tháng Tám, cô gái (18 tuổi) ở phường Hòa Cường gọi điện thoại về gia đình, thông báo đang bị công an điều tra liên quan đến đường dây buôn bán ma túy và rửa tiền. Liền sau đó, một đàn ông tự xưng là công an gọi điện thoại yêu cầu gia đình phải chuyển 500 triệu VNĐ (khoảng $20,000) để con được thả. Điều tra theo tin báo của gia đình nạn nhân, lực lượng công an phát hiện cô gái này đang ở trong phòng một nhà nghỉ tại phường Hòa Xuân, cách nhà khoảng 5km. Nạn nhân không bị trói hay khống chế, nhưng bị thao túng tâm lý qua mạng.
-Vụ thứ hai là vào ngày 15 Tháng Tám, cô gái (19 tuổi) ở phường Hội An Đông bị nhóm lừa đảo thông qua điện thoại, buộc tự đến một nhà nghỉ. Sau khi nhận thông báo phải chuyển 400 triệu VNĐ (khoảng $15,200) tiền chuộc, gia đình mất liên lạc với cô gái. Sau vài giờ truy tìm, lực lượng công an tìm thấy nạn nhân tại một nhà nghỉ ở Ngũ Hành Sơn, đang trò chuyện video với một người tại Campuchia.
Mặc dù hình thức lừa đảo “bắt cóc online” này đã xuất hiện ở nhiều địa phương của Việt Nam trong vài năm qua, nhưng đây là hai trường hợp đầu tiên xảy ra tại TP.Đà Nẵng, và cũng là lời cảnh báo nghiêm trọng về mối nguy hiểm của loại hình tội phạm công nghệ mới này.
Vào cuối Tháng Sáu, 2025, một nam sinh 19 tuổi tin lời kẻ giả danh công an rằng, mình liên quan đến đường dây ma túy, bị ép thuê phòng khách sạn, yêu cầu chuyển khoản 600 triệu đồng.
Hôm 7 Tháng Tám vừa qua, em H. (18 tuổi) sinh sống tại Tây Ninh, được bọn lừa đảo hướng dẫn quay video giả bị bắt cóc, dọa buộc gia đình chuyển 50 triệu VNĐ (gần $2,000).
Từ những vụ việc này cho thấy, phần lớn nạn nhân chủ yếu là sinh viên hoặc người trẻ tuổi đang sống xa nhà, dễ bị tội phạm thao túng tâm lý, thường bị yêu cầu gửi video giả làm con tin để dọa gia đình chuyển tiền chuộc, dẫn đến thiệt hại về tài chính và tinh thần nặng nề.
Thông qua sự phát triển của mạng xã hội và khả năng bảo vệ an toàn công nghệ số của người dân còn nhiều hạn chế, kẻ phạm tội thường sử dụng các chiêu trò giả danh công an, viện kiểm sát, cán bộ tòa án, hải quan dàn dựng kịch bản liên quan đến ma túy, rửa tiền, buôn người cùng với những chiêu trò hết sức tinh vi như yêu cầu nạn nhân cài đặt app Zoom, nói chuyện qua video khiến nạn nhân không phân biệt được thật-giả.
Dù không phải bị bắt cóc trực tiếp nhưng mức độ nguy hiểm của “bắt cóc online” vẫn hết sức nghiêm trọng. Nạn nhân thường chịu áp lực tâm lý nặng nề trong khoảng thời gian dài như: Hoảng loạn, căng thẳng và trầm cảm. Ngoài hành vi tự nhốt mình, có trường hợp nạn nhân cắt liên lạc với người thân, bỏ học nhiều ngày vì cho rằng bản thân đang bị công an theo dõi. Nguy hiểm hơn, có nạn nhân tự làm hại bản thân hoặc bị lợi dụng vào mục đích phạm tội khác như vào các đặc khu lừa đảo ở Campuchia.
Do không cần phải bắt người thật nên tội phạm “bắt cóc online” có thể hoạt động xuyên biên giới, nghĩa là xuất hiện thêm loại hình tội phạm công nghệ cao xuyên quốc gia, mức độ lan rộng rất nhanh. Nhiều đường dây tội phạm được điều hành từ Campuchia, Myanmar, Lào, Philippines sử dụng người Việt để gọi điện thoại, tạo video gây khó khăn lớn cho việc điều tra và trấn áp.
Mặc dù cơ quan công an Việt Nam có đưa ra nhiều khuyến cáo: không được cung cấp thông tin ngân hàng, tài khoản, mã OTP hoặc chuyển tiền cho người lạ, nhưng một bộ người dân lâu nay có tâm lý “sợ công an” “sợ đụng vào pháp luật” nên khi nghe đụng đến vụ án là hay mất bình tĩnh, sợ hại dẫn đến việc dễ bị tác động nghe theo lời bọn tội phạm thay vì báo cáo vụ việc cho cơ quan chức năng.
Bản thân cơ quan chức năng của Việt Nam như lực lượng an ninh mạng của Bộ Công An CSVN chưa đủ nhân lực lẫn năng lực, khả năng phối hợp với nước bạn trong việc trấn áp tội phạm còn quá chậm. Hệ thống truy vết dữ liệu của Việt Nam cũng chưa đủ mạnh, khiến việc phá các đường dây xuyên quốc gia gặp không ít thất bại, công an đến tội phạm đã chạy.
Chưa hết, Bộ Công An làm theo lệnh của Đảng CSVN, thay vì chú trọng nâng cao kỹ năng công nghệ số cho người dân, từ lâu nay cơ quan này tập trung chủ yếu vào việc kiểm soát thông tin chính trị như kiểm tra nội dung Facebook, Youtube, bắt giữ người đăng bài gây ảnh hưởng xấu đến Đảng và Nhà Nước.
Trong vài năm trở lại đây, báo chí CSVN liên tục đưa tin về việc xử lý hàng ngàn tài khoản mạng xã hội vì “tuyên truyền chống Nhà Nước” hoặc “lợi dụng tự do dân chủ,” nhưng ít khi thấy thống kê số vụ triệt phá đường dây tội phạm lừa đảo người dân qua mạng Iinternet. Điều này cho thấy, trọng tâm của Công An CSVN không đặt vào việc bảo vệ người dân khỏi tội phạm, mà là bảo vệ hệ thống chính trị. Khi đối diện với tội phạm công nghệ cao, lực lượng này thiếu linh hoạt, thiếu tính chuyên nghiệp, tạo ra khoảng trống cho tội phạm tận dụng hoạt động.
Thực tế tại Việt Nam cho thấy, lực lượng công an thường huy động rầm rộ, tập trung xử lý rất nhanh và mạnh tay với những tiếng nói chỉ trích nhà cầm quyền, trong khi các vấn đề đời sống dân sinh như thiếu nước sinh hoạt, việc làm, tội phạm công nghệ cao lại xử lý rất chậm.
Chính vì lẽ đó mà người dân thường chọn cách im lặng, tự chịu thiệt thay vì đến cơ quan công an trình báo vụ việc, tố giác tội phạm, thậm chí là có tâm lý “báo cũng vô ích.” Hệ quả là tội phạm hoành hành, phát triển mạnh, an ninh trật tự xã hội ngày càng bị đe dọa .
“Bắt cóc online” không chỉ là một hình thức phạm tội công nghệ mà còn là tín hiệu báo động về tình trạng mất niềm tin giữa người dân và cơ quan chức năng. Đồng thời nó còn minh chứng rõ nét cho việc nhà cầm quyền CSVN lâu nay chủ trương đặt trọng tâm kiểm soát chính trị hơn là bảo vệ an nguy của người dân.
