Don Jong Un
Địt xong chạy
Các bác sĩ có thể sẽ sớm có một phương pháp mới để điều trị huyết áp cao, ngay cả ở những người mà thuốc trước đây không có hiệu quả.
Ảnh minh họa (Photo by Fauzan My on Unsplash)
Baxdrostat, một loại thuốc do AstraZeneca sản xuất, trong một thử nghiệm gần đây cho thấy triển vọng trong việc điều trị những người bị huyết áp cao không kiểm soát hoặc kháng trị. Các nhà nghiên cứu cho biết nếu được các cơ quan quản lý phê duyệt, đây sẽ là một trong những phương pháp mới đầu tiên để điều trị huyết áp cao trong nhiều thập niên.
Các nhà khoa học đã trình bày kết quả thử nghiệm vào thứ Bảy tại Đại hội Tim mạch Châu Âu 2025 ở Madrid và đồng thời công bố chúng trên Tạp chí Y học New England.
Trong nghiên cứu này, 800 người trưởng thành vẫn bị huyết áp cao sau khi dùng hai hoặc nhiều loại thuốc trong ít nhất bốn tuần được tuyển chọn. Để đủ điều kiện tham gia nghiên cứu, huyết áp tâm thu của bệnh nhân phải từ 140 đến 170.
Huyết áp được đo bằng milimét thủy ngân, viết tắt là mmHg. Chỉ số này bao gồm số trên, hay huyết áp tâm thu, và số dưới, hay huyết áp tâm trương. Huyết áp tâm thu đo lực máu khi tim bơm ra khỏi động mạch; huyết áp tâm trương là áp lực tạo ra khi tim nghỉ giữa các nhịp đập.
Huyết áp bình thường là dưới 120/80 mmHg, và huyết áp cao được coi là từ 120 đến 129/80 mmHg. Theo hướng dẫn mới của Hoa Kỳ, nếu huyết áp từ 130/80 mmHg trở lên, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân dùng thuốc điều trị huyết áp nếu việc thay đổi lối sống — bao gồm ăn uống lành mạnh hơn, giảm muối trong chế độ ăn và tập thể dục nhiều hơn — không hiệu quả ngay từ đầu.
Các nhà nghiên cứu trong thử nghiệm mới đã chia những người tham gia thành ba nhóm. Một nhóm được dùng 1 mg baxdrostat, một nhóm khác dùng 2 mg, và một nhóm khác dùng giả dược không có tác dụng. Những người tham gia được cho thuốc thêm vào các loại thuốc họ đang dùng.
Sau 12 tuần, khoảng 4/10 bệnh nhân dùng baxdrostat đạt được mức huyết áp tốt, so với tỷ lệ chưa đến 2/10 ở nhóm dùng giả dược.
Những người tham gia dùng 1 hoặc 2 mg baxdrostat mỗi ngày đã thấy huyết áp tâm thu - chỉ số trên của kết quả đo - giảm khoảng 9 đến 10 mmHg so với những người dùng giả dược. Các nghiên cứu cho thấy mức giảm này đủ lớn để giảm nguy cơ tim mạch.
Khi huyết áp cao, áp lực của máu tác động lên thành mạch máu, khiến tim hoạt động kém hiệu quả hơn: Cả mạch máu và tim đều phải làm việc nhiều hơn, khiến việc đưa máu đến các cơ quan và tế bào thiết yếu trở nên khó khăn hơn. Nếu không được điều trị, huyết áp cao cuối cùng sẽ gây tổn thương động mạch, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như đau tim, đột quỵ, bệnh mạch vành, sa sút trí tuệ do mạch máu và các vấn đề về nhận thức.
Bệnh tim là nguyên nhân gây tử vong số 1 trên thế giới. Hạ huyết áp là cách dễ thay đổi nhất để tránh những cái chết như vậy.
Gần một nửa số người trưởng thành ở Hoa Kỳ có huyết áp cao hơn bình thường, và cứ 10 người thì có 1 người mắc chứng mà các bác sĩ gọi là tăng huyết áp kháng trị: mặc dù đã dùng ba loại thuốc trở lên, họ vẫn không đạt được mục tiêu kiểm soát huyết áp.
Khi bệnh nhân bị huyết áp cao, bác sĩ có thể cần thử nhiều loại thuốc khác nhau để xem loại nào hiệu quả nhất.
Theo BS Stacey E. Rosen, chủ tịch tình nguyện của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, người không tham gia vào nghiên cứu mới này, việc bổ sung baxdrostat vào danh sách các lựa chọn có thể là một trợ giúp lớn cho bệnh nhân.
"Điều thú vị về loại thuốc này là chúng thực sự có thể là một đối tác tuyệt vời, có thể nói như vậy, với một số loại thuốc chống tăng huyết áp cổ điển hơn", Rosen, đồng thời là phó chủ tịch cấp cao về sức khỏe phụ nữ và giám đốc điều hành của Viện Katz về Sức khỏe Phụ nữ thuộc Northwell Health tại Thành phố New York, cho biết.
Các lựa chọn thuốc hiện có trên thị trường kiểm soát huyết áp theo nhiều cách khác nhau. Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc giãn mạch, giúp thư giãn và mở rộng động mạch và tĩnh mạch, giúp máu lưu thông dễ dàng hơn và tăng lưu lượng máu. Thuốc lợi tiểu chủ yếu hoạt động bằng cách loại bỏ dịch và muối dư thừa ra khỏi cơ thể bằng cách tăng sản xuất nước tiểu. Thuốc chủ vận alpha tác động lên trung ương giúp ngăn hệ thần kinh phản ứng với căng thẳng. Thuốc ức chế men chuyển ACE ngăn cơ thể sản xuất angiotensin II, một loại hormone làm co mạch máu. Thuốc ARB, hay thuốc chẹn thụ thể angiotensin II, giúp giảm sản xuất aldosterone, một loại kích tố thúc đẩy giữ muối và nước. Thuốc chẹn kênh canxi có thể ngăn canxi khỏi các tế bào tim và động mạch, do đó chúng không phải làm việc quá sức.
Mỗi loại có thể có các tác dụng phụ khác nhau, bao gồm chóng mặt, nhịp tim nhanh hoặc chậm, kiệt sức, đau bụng và sưng chân.
Nghiên cứu cho thấy tác dụng phụ của Baxdrostat nhìn chung là nhẹ. Vấn đề phổ biến nhất là bất thường về nồng độ kali và natri, nhưng điều này rất hiếm gặp.
Baxdrostat áp dụng một phương pháp mới để kiểm soát huyết áp cao. Phương pháp này tập trung vào việc ngăn chặn aldosterone, một loại hormone được tạo ra bởi tuyến thượng thận, giúp thận điều hòa muối và duy trì cân bằng nước trong cơ thể. Một số người sản xuất quá nhiều aldosterone, khiến cơ thể giữ lại quá nhiều nước và muối, làm tăng huyết áp.
"Chúng ta cũng đã biết từ lâu rằng hầu hết chúng ta ăn quá nhiều muối, và khi ăn quá nhiều muối, huyết áp sẽ tăng lên. Nhưng chúng ta cũng ngày càng nhận ra rằng aldosterone có thể tác động trực tiếp đến việc gây tổn thương mạch máu, tim và thận", BS Jenifer Brown, một trong những nhà nghiên cứu chính và đồng tác giả của nghiên cứu được công bố, cho biết.
Brown cho biết bà thường xuyên gặp các bệnh nhân tim mạch tại Bệnh viện Brigham and Women's, những người có thể đã từng bị biến cố tim mạch, vì vậy bà cần phải tích cực kiểm soát huyết áp của họ để ngăn ngừa biến cố khác. Một số bệnh nhân có thể gặp khó khăn khi dung nạp các loại thuốc điều trị huyết áp khác. Đối với những người khác, các loại thuốc thông thường không hiệu quả. Bà cho biết Baxdrostat có thể là một lựa chọn bổ sung tốt.
