Don Jong Un
Địt mẹ đau lòng
Các cuộc tấn công sáng sớm của Israel vào chương trình hạt nhân và các địa điểm tên lửa đạn đạo của Iran vào thứ Sáu đã khiến Cộng hòa Hồi giáo thề sẽ giáng một “đòn mạnh” vào cả chính phủ của Thủ tướng Benjamin Netanyahu và Mỹ, quốc gia đã phủ nhận mọi sự liên quan.
Các chuyên gia cảnh báo rằng vụ không kích quy mô lớn của Israel vào Iran có thể dẫn đến một chuỗi leo thang nguy hiểm khó kiểm soát. Andrea Stricker, phó giám đốc Chương trình chống phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt tại Quỹ Bảo vệ Các nền Dân chủ, cho biết để phá hủy hiệu quả các cơ sở hạt nhân của Iran như Fordow hay Natanz – vốn nằm sâu hàng chục mét dưới lòng đất – cần sử dụng bom xuyên phá hầm cỡ lớn và nhiều đợt không kích kéo dài nhiều ngày. Bà nhận định Israel sẽ gặp hạn chế khi không có sự hỗ trợ từ Mỹ, vốn sở hữu loại bom mạnh nhất cho nhiệm vụ này.
Trong khi đó, nguy cơ trả đũa của Iran cũng là tâm điểm lo ngại. Stricker cảnh báo Tehran có thể nhắm vào các căn cứ quân sự, nhưng không loại trừ khả năng tấn công các khu dân cư để gieo rắc nỗi sợ hãi. Nếu điều này xảy ra, theo chuyên gia Rodger Shanahan – cựu sĩ quan quân đội Úc – xung đột có thể vượt qua “lằn ranh đỏ” và rơi vào một "vòng xoáy chết chóc" không thể kiểm soát. Ông cho rằng một đòn đáp trả “ăn miếng trả miếng” nhắm vào các mục tiêu quân sự vẫn có thể kiềm chế, nhưng nếu Iran tấn công bừa bãi vào dân thường, xung đột sẽ leo thang nghiêm trọng.
Giáo sư Mara Rudman từ Đại học Virginia đánh giá chiến dịch không kích này khó có thể chỉ dừng ở một đợt duy nhất, bởi mục tiêu loại bỏ năng lực hạt nhân của Iran đòi hỏi một chiến dịch kéo dài và phức tạp hơn nhiều so với những gì Israel có thể thực hiện trong một lần. Bà dự báo Iran sẽ phản ứng bằng nhiều hình thức khác nhau, dẫn đến xung đột dai dẳng.
Bilahari Kausikan, cựu Thứ trưởng Ngoại giao Singapore, cho rằng xung đột này sẽ vẫn nằm trong phạm vi khu vực, với đa số các nước Ả Rập dòng Sunni âm thầm ủng hộ Israel. Theo ông, trừ khi các cường quốc thế giới can thiệp trực tiếp, cuộc chiến khó có khả năng lan rộng. Ông cũng nhận định Iran có thể trả đũa bằng cách tấn công các mục tiêu “mềm” như tàu thuyền tại Vịnh hoặc cơ sở hạ tầng ở các nước vùng Vịnh, nhưng sẽ không gây ra kịch bản tận thế như một số người lo ngại.
Tuy nhiên, theo Nicole Grajewski từ Quỹ Carnegie, thời điểm diễn ra vụ tấn công – chỉ ba ngày trước vòng đàm phán Mỹ-Iran – càng khiến tình hình thêm phức tạp. Bà cho rằng phản ứng của Iran sẽ phụ thuộc vào mức độ thương vong dân sự, các nhân vật bị nhắm tới và thiệt hại đối với năng lực quân sự hoặc hạt nhân.
Nhiều chuyên gia khác cũng đặt nghi vấn về mục tiêu thực sự của chiến dịch. Jeffrey Lewis từ Viện Middlebury cho rằng nếu Israel hành động đơn phương, khả năng gây thiệt hại lâu dài cho chương trình hạt nhân của Iran là không cao, trừ phi có yếu tố bất ngờ nào đó. Ông nghi ngờ mục tiêu thực sự là làm suy yếu chế độ Tehran thay vì chỉ ngăn chặn hạt nhân. Cùng quan điểm, Ankit Panda từ Quỹ Carnegie cảnh báo nếu Israel nhắm vào các nhân vật cấp cao như thành viên Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran, hành động này rất dễ bị Tehran xem là nhằm vào thay đổi chế độ, khiến nguy cơ xung đột chính trị toàn diện tăng cao
