Don Jong Un
Xamer mới lớn
Lãnh đạo tại hội nghị thượng đỉnh BRICS của các quốc gia đang phát triển đã chỉ trích gay gắt Tổng thống Mỹ Donald Trump về lời đe dọa mới nhất của ông về việc áp thuế bổ sung đối với các quốc gia ủng hộ khối này, đồng thời cam kết tăng cường nỗ lực nhằm giảm sự phụ thuộc vào đồng USD.
Nhóm gồm 11 quốc gia — bao gồm Trung Quốc, Nga và Iran — trước đó đã lên án các mức thuế đơn phương của Washington cũng như các cuộc tấn công nhằm vào Iran trong tuyên bố cuối cùng của hội nghị tại Rio de Janeiro, dù không nêu đích danh Mỹ. Tuy nhiên, một bài đăng trên mạng xã hội của Trump vào tối Chủ nhật, trong đó ông đe dọa áp thêm 10% thuế đối với các nước thân Brics, đã khiến căng thẳng leo thang.
Tổng thống chủ nhà Luiz Inácio Lula da Silva của Brazil cho rằng hành động của Trump là “rất sai lầm và vô trách nhiệm” khi “đe dọa các quốc gia khác trên mạng xã hội”.
“Thế giới đã thay đổi. Chúng tôi không muốn một hoàng đế. Chúng tôi là những quốc gia có chủ quyền,” ông phát biểu tại một cuộc họp báo hôm thứ Hai.
Vị tổng thống cánh tả này nói thêm rằng sẽ “không có chuyện quay đầu” trong nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào đồng bạc xanh — một mục tiêu cốt lõi khác của Brics — và điều đó sẽ diễn ra từng bước “cho đến khi được củng cố”.
“Thế giới cần tìm cách để quan hệ thương mại của chúng ta không cần phải thông qua đồng USD,” Lula nói. “Không ai quy định rằng đô la là đồng tiền tiêu chuẩn.”
Ông không nói rõ chi tiết, nhưng các ngân hàng trung ương trong khối Brics đã và đang triển khai một dự án nhằm nghiên cứu các hệ thống thanh toán quốc tế thay thế.
Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa chỉ trích những người “tìm cách trả đũa những ai đang làm điều tốt cho thế giới”.
“Thật đáng thất vọng khi một tập thể tích cực như Brics lại bị nhìn nhận theo cách tiêu cực và bị trừng phạt chỉ vì sự tham gia,” ông nói với đài truyền hình quốc gia SABC.
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov, đại diện cho Tổng thống Vladimir Putin, nói với các phóng viên rằng lời đe dọa áp thuế của Trump cho thấy mô hình toàn cầu hóa mà Washington từng quảng bá không còn hiệu quả. Ông thêm rằng Mỹ đã “lạm dụng trắng trợn” vị thế của đồng USD trong hệ thống tài chính toàn cầu.
Các quốc gia phương Tây đặt câu hỏi về tính thống nhất và sự liên kết của Brics, một khối bao gồm cả các chế độ chuyên chế như Trung Quốc và Nga cùng với các nền dân chủ như Brazil và Ấn Độ. Tuy nhiên, danh sách dài các nước đang phát triển tham dự hội nghị tại Rio với tư cách thành viên liên kết hoặc quan sát viên cho thấy ảnh hưởng ngày càng tăng của khối tại phương Nam toàn cầu.
“Các quốc gia Brics đang đóng vai trò ngày càng quan trọng,” Tổng thống cánh tả Bolivia Luis Arce nói với đài RT của Nga bên lề hội nghị. “Đây là cuộc đối đầu rõ rệt giữa một bên là khối cũ trì trệ của Mỹ và châu Âu, và bên kia là khối đang trỗi dậy của các nước Brics.”
Dù các quốc gia Brics có bất đồng trong một số vấn đề lớn, họ vẫn thống nhất về nhu cầu cải cách hệ thống quản trị toàn cầu. Tuyên bố chung của các lãnh đạo kêu gọi cải tổ toàn diện Liên Hợp Quốc, IMF và Ngân hàng Thế giới, nhằm phản ánh hiện thực thế kỷ 21 thay vì trật tự thời hậu chiến.
Nga và Iran đều đạt được những thắng lợi ngoại giao trong hội nghị: Moscow nhận được sự đồng thuận từ các lãnh đạo lên án “dữ dội” các cuộc tấn công vào cầu và cơ sở hạ tầng đường sắt nhắm vào dân thường ở Nga trong những tuần gần đây do Ukraine thực hiện — tuyên bố không đề cập đến các cuộc tấn công của Nga vào Ukraine.
Iran, quốc gia mới gia nhập Brics năm ngoái, đã nhận được tuyên bố lên án các cuộc tấn công quân sự mà họ phải hứng chịu và bày tỏ “quan ngại nghiêm trọng” về “những cuộc tấn công có chủ ý vào các cơ sở hạt nhân hòa bình” — dù tuyên bố không nhắc đến Mỹ hay Israel.
Marcos Troyjo, cựu lãnh đạo Ngân hàng phát triển Brics và là người chỉ trích hướng đi hiện tại của khối, cho rằng Brics đang “đánh mất chính mình vào chủ nghĩa thế giới thứ ba”. Ông nói khối này đã mất đi mục đích ban đầu là một nhóm tinh hoa của các nền kinh tế mới nổi khi được sáng lập bởi Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc.
Nhắc đến tuyên bố dài 31 trang của Brics bao gồm mọi chủ đề từ không gian vũ trụ đến chủ nghĩa đế quốc văn hóa và trí tuệ nhân tạo, ông đùa rằng: “Nó đã trở thành kiểu Thế vận hội. Môn nào cũng phải có mặt.”
