Châu Âu chính thức khởi động việc mua vũ khí từ Mỹ để chuyển cho Ukraine, chỉ vài tuần sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đạt được thỏa thuận với các đồng minh NATO về vấn đề này.
Binh sĩ Ukraine nhận viện trợ tên lửa do Mỹ chế tạo vào năm 2022 (Ảnh: AFP).
Theo thông báo của Bộ Ngoại giao Mỹ, thương vụ mới nhất sẽ cung cấp cho Ukraine 3.500 tên lửa hành trình tầm xa cùng bộ thiết bị dẫn đường GPS, với tổng giá trị 825 triệu USD. Khoản tiền này do Đan Mạch, Hà Lan và Na Uy chi trả, một phần có sự hỗ trợ tài chính từ Lầu Năm Góc.
Các tên lửa này có thể được phóng từ máy bay chiến đấu, với tầm bắn tương đương Storm Shadow và Scalp, những loại mà Ukraine từng sử dụng để tấn công bán đảo Crimea và sâu vào lãnh thổ Nga.
Hà Lan trước đó cam kết chi 500 triệu USD, ngay sau đó Đan Mạch, Na Uy và Thụy Điển công bố thêm 500 triệu USD để mua thiết bị cho Ukraine. Không rõ lô tên lửa vừa công bố có nằm trong các gói này hay không, song chúng có thể được trang bị cho các tiêm kích F-16 mà Đan Mạch, Hà Lan và Na Uy sắp bàn giao cho Ukraine. Bỉ cũng chuẩn bị gửi lô F-16 đầu tiên.
Ngoài ra, Đức đã hứa viện trợ thêm 2 hệ thống phòng thủ Patriot. Theo thỏa thuận với Mỹ, Berlin sẽ được ưu tiên mua các hệ thống mới, trị giá khoảng 1 tỷ USD mỗi bộ và cần nhiều năm mới chế tạo xong. Đức và Pháp cũng ra tuyên bố chung khẳng định sẽ tiếp tục cung cấp khí tài phòng không cho Ukraine, dù chưa đưa ra chi tiết cụ thể.
Bên cạnh nguồn viện trợ qua châu Âu, Ukraine vẫn trực tiếp mua một số khí tài từ Mỹ, bao gồm hơn 200 triệu USD thiết bị hỗ trợ pháo tự hành, dịch vụ hậu cần trong tháng này, và 322 triệu USD linh kiện cho xe chiến đấu Bradley cùng hệ thống tên lửa phòng không Hawk vào tháng 7.
Lô tên lửa mới của Mỹ là một trong những thương vụ đầu tiên do các nước châu Âu đứng ra mua vũ khí Mỹ cho Ukraine kể từ sau thỏa thuận giữa ông Trump và các lãnh đạo NATO.
Chính sách này đánh dấu sự thay đổi rõ rệt của Washington, bởi dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden, Mỹ từng trực tiếp viện trợ khoảng 67 tỷ USD vũ khí và hỗ trợ quân sự khác cho Ukraine.
Việc chuyển trách nhiệm sang châu Âu không chỉ giúp các tập đoàn quốc phòng Mỹ hưởng lợi lớn mà còn giúp ông Trump tránh bị cáo buộc can dự vào cuộc chiến mà ông nhiều lần bày tỏ hoài nghi.
“Đây không phải là bước ngoặt cho lực lượng không quân Ukraine, nhưng nó cho thấy có một kênh đối thoại hiệu quả giữa châu Âu và chính quyền Trump về việc cung cấp thiết bị hiện đại trong tương lai”, Rafael Loss, chuyên gia quốc phòng thuộc Hội đồng Quan hệ Đối ngoại châu Âu, nhận định.
Tháng trước, ông Trump cho biết các đồng minh châu Âu đã đồng ý mua vũ khí Mỹ để hỗ trợ Ukraine theo thỏa thuận với Tổng thư ký NATO Mark Rutte. Trước đó, chính quyền ông Biden thường xuyên gửi các lô viện trợ vũ khí, từ hệ thống phòng không, xe tăng đến đạn dược. Đặc biệt, giai đoạn cuối năm 2023, nguồn cung từng bị gián đoạn trong 119 ngày do tranh cãi tại quốc hội do đảng Cộng hòa kiểm soát.
Một phần viện trợ của chính quyền ông Biden vẫn còn trong quá trình chuyển giao khi ông Trump nhậm chức. Ông nhiều lần tạm ngưng rồi nối lại dòng viện trợ. Hồi tháng 7, ông cho rằng Ukraine cần thêm hỗ trợ quân sự từ Mỹ, nhưng không nêu rõ mức độ. Chỉ một tuần sau, ông công bố thỏa thuận bán vũ khí cho các đồng minh châu Âu để họ chuyển tiếp cho Kiev.
Dù cố gắng đóng vai trò trung gian hòa bình giữa Nga và Ukraine, nỗ lực của ông Trump tạm thời chững lại sau loạt cuộc gặp cấp cao trong tháng này với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Alaska, rồi với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và các lãnh đạo châu Âu tại Washington.
Nga và Ukraine tiếp tục tập kích lẫn nhau. Tổng thống Trump đặt ra thời hạn 2 tuần để đánh giá triển vọng đạt được thỏa thuận hòa bình Ukraine và không loại trừ khả năng thay đổi cách tiếp cận.
TheoNew York Times
