Chết mẹ Mỹ nó biết rồi: Làm thế nào mà 'Cali' trở thành một sự sỉ nhục trong đội quân dân tộc chủ nghĩa ngày càng lớn mạnh của Việt Nam

HÀ NỘI, Việt Nam — Mùa thu năm ngoái, Việt Nam đã mở một bảo tàng quân sự mới rộng lớn tại đây, và trong số hàng ngàn hiện vật trong tòa nhà bốn tầng và một sân đầy xe tăng và máy bay, có một hiện vật nhanh chóng trở thành điểm thu hút chính: lá cờ của Nam Việt Nam .

Chính phủ coi biểu ngữ màu vàng có ba sọc đỏ là dấu hiệu phản kháng chế độ ********, vi phạm luật về kích động bất đồng chính kiến. Ngoại trừ một số ít trường hợp, biểu ngữ này không được treo.

Phản ứng trước cảnh tượng hiếm hoi này nhanh chóng lan truyền. Những du khách trẻ tuổi tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam đã đăng ảnh của mình bên cạnh lá cờ với vẻ mặt cau có, ngón tay cái hướng xuống hoặc ngón giữa giơ lên. Khi những bức ảnh thu hút sự chú ý không mong muốn, lá cờ đã được gỡ khỏi ghim trên tường và gấp lại trong tủ trưng bày. Nội dung phương tiện truyền thông xã hội có cử chỉ tay thô lỗ đã bị xóa khỏi internet.

Nhưng hiện tượng này vẫn tiếp diễn.

Lá cờ của Việt Nam Cộng hòa trước đây tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam ở Hà Nội. Lá cờ vàng ba sọc được những người miền Nam liên kết với Hoa Kỳ sử dụng trong Chiến tranh Việt Nam, và việc trưng bày lá cờ này đã gây ra những bình luận chê bai trên mạng xã hội.
Vài tuần trước, những đứa trẻ đi tham quan đã dành thời gian để xem lá cờ. Cứ vài phút, một nhóm mới lại tụ tập quanh biểu ngữ — còn được gọi trực tuyến là lá cờ “Cali” — giơ ngón giữa hoặc bắt chéo tay tạo thành hình chữ “X”.

Ở Việt Nam, Cali — đôi khi được viết là “kali” — từ lâu đã ám chỉ đến cộng đồng người Việt di cư ở California, nơi nhiều người Mỹ gốc Việt vẫn treo cờ miền Nam để đại diện cho cuộc chiến chống lại chủ nghĩa ******** và quốc gia mà họ đã mất trong chiến tranh.

Tuy nhiên, người dân sống ở Việt Nam lại có xu hướng coi đây là biểu tượng của chủ nghĩa đế quốc Mỹ, và khi tinh thần dân tộc ở đây dâng cao trong những năm gần đây, việc gợi nhớ đến Golden State đã trở thành một cách nói tắt để chỉ trích những người đối lập.

Ở Việt Nam, một tiền đồn không thể ngờ tới của văn hóa Chicano

“Họ dùng điều đó như một cái mác chống lại bất kỳ ai không đồng tình với chính sách của nhà nước”, Nguyễn Khắc Giang, nghiên cứu viên tại Viện Yusof Ishak của Singapore, nơi nổi tiếng với các nghiên cứu chính trị và kinh tế xã hội về Đông Nam Á, cho biết.

Đã có những dấu hiệu khác của chủ nghĩa dân tộc đang phát triển trong năm qua, thường là để đáp lại nhận thức về ảnh hưởng của Mỹ. Ngoài sự thù địch đối với lá cờ "Cali", một trường đại học do Hoa Kỳ hậu thuẫn tại Thành phố Hồ Chí Minh đã bị tấn công vì nghi ngờ có sự can thiệp của nước ngoài. Và một ngôi sao nhạc pop đầy tham vọng của Việt Nam, người từng là thí sinh của "American Idol" đã bị chỉ trích dữ dội trên mạng xã hội vào mùa hè năm ngoái sau khi cảnh quay cô hát tại lễ tưởng niệm một nhà hoạt động chống ******** ở Hoa Kỳ được công bố.

Ông Giang cho biết, chủ nghĩa dân tộc Việt Nam được củng cố ở mọi cấp độ thông qua chế độ độc đảng của đất nước.

Các nhóm học sinh đến thăm Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam mới khai trương tại Hà Nội. Bảo tàng trưng bày các hiện vật, ảnh, bản đồ và mô hình thu nhỏ về cuộc kháng chiến vũ trang qua thời gian, từ cuộc đấu tranh vũ trang giành độc lập từ Pháp đến vũ khí được sử dụng trong Chiến tranh Việt Nam.
Chính phủ kiểm soát giáo dục và phương tiện truyền thông công cộng; các nhà báo và blogger độc lập chỉ trích chính phủ đã bị bỏ tù. Ngoài ra, khả năng tác động đến các câu chuyện trên mạng xã hội của đảng đã được cải thiện trong vài năm qua, đặc biệt là trong giới trẻ của quốc gia.

Từ năm 2017, chính quyền Việt Nam đã triển khai hàng nghìn quân nhân mạng để kiểm soát nội dung trực tuyến , thành lập một đơn vị quân đội trực thuộc Bộ Quốc phòng được gọi là Lực lượng 47. Năm 2018, đất nước đã thông qua luật an ninh mạng cho phép yêu cầu các nền tảng truyền thông xã hội gỡ bỏ bất kỳ nội dung nào mà họ cho là chống nhà nước. Diễn ngôn một chiều kết quả có nghĩa là các quan điểm không phù hợp với tuyên truyền chính thức thường gây ra sự quấy rối và tẩy chay.

50 năm sau khi Sài Gòn sụp đổ, Việt Nam thay đổi câu chuyện chiến thắng của mình

Đôi khi, chính phủ cũng sử dụng quyền lực đó để cố gắng kiềm chế chủ nghĩa dân tộc khi nó trở nên quá cực đoan — mặc dù việc cấm các bài đăng về lá cờ Nam Việt Nam không làm giảm bớt sự nhiệt tình tại bảo tàng.

Một số du khách giơ tay biểu thị rằng họ đang bày tỏ sự phản đối chế độ mà họ được dạy là áp bức người Việt Nam. Một thiếu niên đã giương cao lá cờ quốc gia — màu đỏ với ngôi sao vàng — để chụp ảnh.

“Khó có thể nói là tôi đồng ý hay không đồng ý với những cử chỉ khiếm nhã đó,” Đặng Thị Bích Hạnh, một quản lý quán cà phê 25 tuổi, một trong những du khách, cho biết. “Những cử chỉ của những người trẻ tuổi đó không hẳn là đúng, nhưng tôi nghĩ chúng phản ánh cảm xúc của họ khi nhìn vào lá cờ và nghĩ về giai đoạn lịch sử đó và những gì mà các thế hệ trước đã phải chịu đựng.”

Tượng bán thân của Hồ Chí Minh tại Trường Thanh Vân ở tỉnh Bắc Kạn, miền Bắc Việt Nam. Mọi văn phòng công cộng và trường công lập ở Việt Nam đều có ảnh hoặc tượng của Hồ Chí Minh, một nhân vật lịch sử được kính trọng đã trở thành biểu tượng dân tộc chủ nghĩa ở đất nước này.
Trước khi rời đi, cô ấy đã chụp một bức ảnh tự sướng với ngón giữa giơ lên trên tấm vải đã gấp.

:::

Năm năm trước, khi một sinh viên đến từ vùng nông thôn Đồng bằng sông Cửu Long giành được học bổng toàn phần vào một trường đại học quốc tế tại Thành phố Hồ Chí Minh, điều đó có vẻ như là một giấc mơ trở thành hiện thực. Nhưng vào tháng 8 năm ngoái, khi ngôi trường này bị cuốn vào làn sóng chủ nghĩa dân tộc đang gia tăng, anh bắt đầu lo lắng rằng mối quan hệ của mình với Đại học Fulbright Việt Nam có thể ảnh hưởng đến sự an toàn và tương lai của mình.

“Tôi đã sợ,” người mới tốt nghiệp cho biết, người này yêu cầu giấu tên vì sợ bị trả thù. Anh vừa mới bắt đầu một công việc mới trong ngành giáo dục và tránh nhắc đến trường cũ của mình với đồng nghiệp và không mặc áo sơ mi có in tên trường.

“Bạn đã có đủ loại câu chuyện. Đặc biệt là với thông tin sai lệch lan truyền vào thời điểm đó, nó đã có một số tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của tôi.”

CHIẾN TRANH VIỆT NAM / 1959-1975

Các cuộc tấn công bao gồm cáo buộc rằng Fulbright, được mở cửa vào năm 2016 với một phần tài trợ từ chính phủ Hoa Kỳ, đang nuôi dưỡng các giá trị tự do và dân chủ phương Tây có thể làm suy yếu chính phủ Việt Nam.

Những người theo chủ nghĩa dân tộc chỉ trích bất kỳ dấu hiệu nào có thể cho thấy khuynh hướng chống cộng tại trường, chẳng hạn như không treo cờ Việt Nam ở nơi dễ thấy trong lễ tốt nghiệp. Ngay cả khẩu hiệu tốt nghiệp năm ngoái, “Fearless,” cũng làm dấy lên nghi ngờ rằng sinh viên có thể đang âm mưu một phong trào chính trị.

Vũ Minh Hoàng, một nhà sử học ngoại giao và là giáo sư tại trường đại học, cho biết: "Chắc chắn là bạn đang chứng kiến những đỉnh cao mới của chủ nghĩa dân tộc và điều đó rất khó để đo lường".

Đám đông tại lễ duyệt binh ngày 30 tháng 4 tại Thành phố Hồ Chí Minh đánh dấu kỷ niệm 50 năm ngày kết thúc Chiến tranh Việt Nam.
Hoang cho biết những cáo buộc trực tuyến — không có cáo buộc nào là đúng sự thật — đã dẫn đến các mối đe dọa bạo lực đối với trường đại học, và có tin đồn rằng một số phụ huynh đã cho con em mình nghỉ học vì những cáo buộc này. Một số sinh viên cho biết mối quan hệ của họ đã thu hút những lời lẽ thù địch từ người lạ và những câu hỏi ngờ vực từ các thành viên gia đình và người sử dụng lao động.

Các học giả cho biết chính phủ Việt Nam có thể đã hành động nhanh chóng để ngăn chặn phản ứng dữ dội chống lại Fulbright nhằm ngăn chặn tình cảm chống Mỹ làm tổn hại đến mối quan hệ của họ với Hoa Kỳ, đối tác thương mại lớn nhất của họ. Nhưng một số cáo buộc ban đầu đã được truyền bá bởi các phương tiện truyền thông nhà nước và các bot liên quan đến Bộ Quốc phòng, ám chỉ đến sự chia rẽ trong đảng.

Hoàng cho biết mặc dù chủ nghĩa dân tộc thường được sử dụng như một lực lượng đoàn kết ở Việt Nam và nhiều nơi khác, nhưng nó cũng có khả năng tạo ra sự bất ổn nếu nó phát triển vượt quá sự ước tính hoặc kiểm soát của chính phủ. "Trong một thời gian dài, chính sách chính thức là làm hòa với cộng đồng người Việt ở nước ngoài và Hoa Kỳ", Hoàng cho biết. "Vì vậy, làn sóng chủ nghĩa dân tộc cực đoan trực tuyến này được nhà nước Việt Nam coi là vô ích, không chính xác và ở một mức độ nào đó, đi ngược lại các chỉ đạo chính thức".

:::

Mùa hè năm ngoái, cảnh quay Myra Tran hát tại đám tang của Lý Tống, một nhà hoạt động chống ********, đã xuất hiện trên mạng. Cô đã đạt được một mức độ nổi tiếng nhất định khi giành chiến thắng trong một chương trình truyền hình thực tế về ca hát ở Việt Nam và xuất hiện trên "American Idol" vào năm 2019, nhưng cô đã nhận được sự lên án gay gắt từ những người theo chủ nghĩa dân tộc trực tuyến và phương tiện truyền thông nhà nước khi video từ nhiều năm trước lan truyền.

Người dùng Facebook và TikTok dán nhãn Tran, hiện 25 tuổi, là kẻ phản bội, chống Việt Nam — và chống Cali.

Cuộc tranh cãi đã thúc đẩy một phong trào rộng rãi hơn nhằm truy tìm những người nổi tiếng khác của Việt Nam bị nghi ngờ âm mưu chống lại đất nước. Các thám tử Internet đã lùng sục khắp web để tìm bất kỳ ai, giống như Tran, đã xuất hiện cùng với lá cờ của Nam Việt Nam và tấn công họ.

Thư gửi Biên tập viên: Chiến tranh Việt Nam đã xé nát đất nước chúng ta. Liệu chúng ta có bao giờ phục hồi?

Một cây bút chuyên viết về giải trí tại Thành phố Hồ Chí Minh, không muốn nêu tên vì sợ bị nhắm tới, cho biết khi giới trẻ Việt Nam ngày càng có tinh thần dân tộc chủ nghĩa trên mạng, các nhạc sĩ và nghệ sĩ khác cảm thấy áp lực phải chủ động thể hiện lòng yêu nước hoặc chấp nhận rủi ro bị tẩy chay.

Ông nói thêm rằng việc xem xét kỹ lưỡng các biểu tượng như lá cờ Nam Việt Nam đã khiến những người có mối liên hệ với Hoa Kỳ có lý do lớn hơn để lo lắng về việc bị tấn công trực tuyến hoặc mất cơ hội việc làm. Điều đó có thể khiến những người Việt Nam sống ở nước ngoài — một nhóm nhân khẩu học mà chính phủ từ lâu đã tìm cách thu hút trở về nước — không theo đuổi công việc kinh doanh hoặc sự nghiệp tại Việt Nam.

Đám đông người Việt trèo tường Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Sài Gòn, nay là Thành phố Hồ Chí Minh, cố gắng đến khu vực đón trực thăng ngay trước khi Chiến tranh Việt Nam kết thúc vào ngày 29 tháng 4 năm 1975.
(Neal Ulevich / Associated Press)
“Đã từng có thời các nghệ sĩ rất thoải mái và bất cẩn, mặc dù họ biết rằng đã có sự cạnh tranh và lịch sử này,” ông nói. “Tôi nghĩ mọi người đang trở nên nhạy cảm hơn bây giờ. Mọi người đều lo lắng và cố gắng cẩn thận hơn.”

Tran đã bị bắt nạt trực tuyến và bị cắt khỏi một chương trình truyền hình âm nhạc vì "vi phạm" của mình. Cô đã đưa ra lời xin lỗi công khai trong đó cô bày tỏ lòng biết ơn vì được là người Việt Nam, phủ nhận mọi ý định gây tổn hại đến an ninh quốc gia và hứa sẽ rút kinh nghiệm từ những sai lầm của mình.

Hai tháng sau, Trần được phép biểu diễn trở lại. Cô trở lại sân khấu trong một buổi hòa nhạc tại Thành phố Hồ Chí Minh, nơi cô khóc và cảm ơn người hâm mộ đã tha thứ cho cô.

Nhưng không phải ai cũng sẵn lòng tha thứ cho cô. Trong đám đông, một số khán giả đã la ó và hét lên bảo Tran "về nhà đi". Các video về buổi hòa nhạc đã gây ra cuộc tranh luận dữ dội trên Facebook giữa những người bảo vệ Tran và những người chỉ trích cô.

“Giới trẻ yêu nước bây giờ hỗn loạn quá”, một người dùng Việt Nam phàn nàn sau khi lên án sự căm ghét mà Tran phải nhận trên mạng.

Một câu trả lời khác: “Vậy thì quay về Cali đi.”
 

Có thể bạn quan tâm

Top