Don Jong Un
Địt xong chạy
Xe Vinfast dẫn đầu thương hiệu bị cháy, nổ, tai nạn ở Việt Nam. (Hình minh họa: Ototvn)
Chỉ cần bằng vài văn bản dưới chiêu bài “bảo vệ môi trường,” “phòng chống cháy nổ” CSVN lộ rõ ý đồ bảo hộ cho doanh nghiệp chiếm thế độc quyền thị trường xe điện, chẳng ai khác chính là VinFast.
Đây không còn là sự ưu ái, mà lộ diện rõ mối quan hệ cùng VinFast thao túng thể chế vì lợi ích nhóm.
Nghị định số 106/2025/NĐ-CP (gọi tắt là NĐ106) được Chính Phủ CSVN ban hành từ ngày 1 Tháng Bảy, nhưng phải đến đầu Tháng Tám người dân mới thực sự rúng động, trước nội dung quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực phòng cháy chữa cháy, đặc biết đối với hành vi sạc xe điện không bảo đảm an toàn.
Tâm điểm chú ý của dư luận chính là quy định: người có hành vi không áp dụng giải pháp ngăn cháy tại khu vực sạc điện cho xe động cơ điện tập trung trong nhà, sẽ bị phạt từ 40 đến 50 triệu VNĐ. Đây là mức phạt hành chính cao bất thường, bởi phần lớn người dân Việt Nam sử dụng xe máy điện giá rẻ, sạc tại nhà, không có đủ điều kiện phòng chống cháy nổ theo quy định. Ngoài ra, trong điều luật này còn quy định yêu cầu người vi phạm bắt buộc phải khắc phục hậu quả, thực hiện giải pháp ngăn cháy.
Xe điện ngày càng phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt tại các chung cư, nhà trọ đông dân, việc ban hành nghị định hạn chế việc sử dụng sản phẩm không đúng quy chuẩn, không bảo đảm an toàn về điện đã gây ra nhiều vụ cháy nổ, mất an toàn cho người dân và tài sản, mới là điều rất cần thiết.
Số liệu thống kê vài năm gần đây của Cục Cảnh Sát Phòng Cháy Chữa Cháy, thuộc Bộ Công An cho thấy: Khoảng 50-60% các vụ cháy nổ tại Việt Nam là do chập điện, sử dụng thiết bị điện không an toàn, hệ thống dây dẫn cũ và quá tải. Năm 2023, cả nước xảy ra gần 3,000 vụ cháy nổ, trong đó có hơn 1,700 vụ có nguyên nhân do điện.
Một số chuyên gia chia sẻ, NĐ 106 là bước đi cần thiết để bảo đảm sự phát triển bền vững của phương tiện giao thông hiện đại, phù hợp với quy hoạch phát triển giao thông xanh và đô thị bền vững. Nhưng xử phạt người sử dụng phương tiện thì quá đáng, vì lỗi có thể do thiết bị của nhà sản xuất kém chất lượng như dây sạc lỗi, pin dễ phồng nổ… mà nghị định thì không quy định phạt nhà sản xuất, đại lý phân phối hoặc cơ sở kiểm định. Người dân là nạn nhân, sao bắt họ chịu trách nhiệm chính?
Trước đó, vào ngày 12 Tháng Bảy, Chỉ thị số 20 của Hà Nội yêu cầu cư dân thủ đô trong vòng một năm (đến Tháng bảy 2026), phải đổi xe xăng dầu sang xe điện khi lưu thông trong vành đai 1, và từ năm 2018 mở rộng đến vành đai 2, đến năm 2030 là vành đai 3.
Chính Phủ CSVN đang dành cho VinFast sự ưu ái lộ liễu. VinFast là doanh nghiệp trụ cột nằm trong “hệ sinh thái Vingroup,” vốn có quan hệ mật thiết với giới hoạch định chính sách từ địa phương cho đến Trung Ương. Trong những năm gần đây, dòng xe điện của VinFast nhận khá nhiều chính sách ưu đãi như: miễn giảm thuế trước bạ, ưu tiên đăng kiểm và miễn kiểm tra khí thải, ưu tiên vào trung tâm đô thị, bãi bỏ hàng rào kỹ thuật đối với trạm sạc tư nhân.
Về mặt nội dung, NĐ106 áp dụng cho mọi loại xe điện của mọi hãng sản xuất, nhưng thực tế tại Việt Nam người dân chủ yếu mua xe máy điện, không có hệ thống trạm sạc đạt chuẩn, sạc điện tại nhà. Trong khi đó, VinFast lại có hệ thống trạm sạc riêng và bố trí tương đối bài bản, rộng khắp. Như vậy, chẳng khác gì người dân bị đưa vào thế phải dùng sản phẩm của VinFast.
Hơn nữa, người có mức thu nhập thấp không đủ khả năng trang bị thiết bị ngăn cháy, các tỉnh thành của Việt Nam cũng chưa đáp ứng đủ nhu cầu trạm sạc xe điện nơi công cộng. Chính Phủ kêu gọi người dân chuyển đổi sang sử dụng xe điện thay cho xe xăng dầu, nhưng lại không hỗ trợ chuyển đổi đồng bộ về cơ sở hạ tầng an toàn, chưa cho người dân thấy được sự minh bạch trong khâu xử lý các rủi ro. Phạt thật nặng kiểu này là lối “quản không được thí cấm.”
Giữa lúc việc kinh doanh dòng xe điện của VinFast liên tục gặp khó khăn; chậm tại thị trường nội địa, thua lỗ tại thị trường quốc tế, NĐ 106 chẳng khác gì là “phao cứu sinh,” giúp VinFast gia tăng lượng khách hàng, gia tăng sức mạnh cạnh tranh thị trường.
NĐ106 không đơn thuần là một văn bản pháp lý để quản lý an toàn phòng chống cháy nổ, mà còn là giải pháp hợp thức hóa việc ngầm bảo hộ cho doanh nghiệp VinFast, là vũ khí chính trị để doanh nghiệp này tối ưu hóa thế độc quyền thị trường xe điện Việt Nam, là cách Chính Phủ bắt tay với doanh nghiệp thao túng thể chế vì lợi ích nhóm.
Người dân trong nước đang quyết liệt phản đối chính sách ép buộc bất kể trực tiếp hoặc gián tiếp, trá hình thông qua các nghị định hà khắc, thiên lệch và phi lý khi bắt họ phải hy sinh lợi cho doanh nghiệp. Nhưng sự phản đối này khó có thể đem lại kết quả như mong muốn, dưới gọng kìm của CSVN.
