Các chuyên gia cho rằng tin giả không chỉ bào mòn hình ảnh doanh nghiệp đầu tàu, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và sức hấp dẫn của Việt Nam.
"Hôm nay là một tin giả, ngày mai có thể là 10 tin giả"
Liên quan thông tin Tập đoàn Vingroup của tỷ phú Phạm Nhật Vượng khởi kiện 68 cá nhân, tổ chức trong và ngoài nước vì phát tán thông tin sai sự thật về tập đoàn và lãnh đạo trên mạng xã hội, luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc điều hành Công ty Luật ANVI, nhận định tin giả là vấn đề nghiêm trọng với cả nền kinh tế, xã hội, chứ không riêng gì cá nhân, doanh nghiệp. Một tin bịa đặt có thể làm giảm giá cổ phiếu, gây rối loạn thị trường, làm đổ vỡ quan hệ kinh tế, ảnh hưởng đến hàng triệu người lao động…Về việc Vingroup trình báo cơ quan chức năng và khởi kiện hàng loạt cá nhân, tổ chức tung tin vu khống, sai sự thật, ông Trương Thanh Đức cho rằng tập đoàn này đương đầu với vấn đề vô cùng nhức nhối trên mạng xã hội là phản ứng cần thiết và đúng luật. "Đây là ứng xử văn minh với hành vi sai luật là sòng phẳng, công khai bằng pháp luật thay vì đôi co, "đấu khẩu" trên mạng", ông nói.
Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc điều hành Công ty Luật ANVI (Ảnh: ANVI).
Ông Đức nhận định, điều nguy hiểm là thông tin sai trái trên mạng lan truyền chóng mặt, tồn tại vĩnh viễn và có sức hủy hoại gấp ngàn vạn lần tin đồn truyền miệng.
Thực tế nhiều vụ việc cho thấy ngay cả khi cơ quan chức năng đã cảnh báo, xử phạt thông tin sai trái một cách hết sức rõ ràng, thuyết phục, nhưng dư luận vẫn cứ hoài nghi ám ảnh, doanh nghiệp vẫn bị mất uy tín, khách hàng vẫn ngần ngại. Bởi vậy, tin giả không chỉ làm hại trước mắt mà còn gây hệ lụy kéo dài, ngay cả khi đã được ngăn chặn kịp thời.
“Lâu nay, một số người tung ra nhiều thông tin tràn lan trên mạng xã hội, với chủ đích và động cơ riêng gây ảnh hưởng rất tiêu cực cho xã hội mà không phải chịu trách nhiệm khiến dư luận rất bức xúc", ông Đức nêu nhận định.
"Do đó, việc tuyên chiến với tin giả của Vingroup nhận được sự đồng tình của nhiều người. Việc sẵn sàng đứng lên đấu tranh, sẵn sàng chiến đấu để góp phần giải quyết một vấn đề lớn của xã hội là biểu hiện cao của văn minh, cũng là đóng góp trách nhiệm xã hội”, ông nói thêm.
Vị luật sư cho rằng nếu chọn cách dễ nhất, nhanh nhất là cho qua thì sự cam chịu ấy sẽ làm cho xã hội ngày càng méo mó.
“Hôm nay là một tin giả, ngày mai có thể là 10 tin giả. Tin giả nhỏ nhặt không được ngăn chặn sẽ nuôi dưỡng cái giả ác độc, nguy hiểm. Im lặng, lo ngại phiền phức, sợ chọc vào tổ kiến lửa chính là sự dung túng", ông Đức nêu.
"Vì thế, việc Vingroup dám đương đầu là cách làm văn minh và cần được ủng hộ, bởi nó không chỉ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp mà còn ý nghĩa trong cảnh tỉnh xã hội, giúp cộng đồng không bị dẫn dắt, thao túng bởi những thông tin hỗn loạn”, ông nói thêm.
Chia sẻ về vấn đề này, TS Nguyễn Sĩ Dũng, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, nhận định rằng những thông tin xuyên tạc về Vingroup xuất hiện dày đặc trên mạng xã hội không đơn thuần là tin đồn thất thiệt, mà mang tính chất của một hoạt động tấn công có chủ ý vào nền kinh tế.
Theo ông Dũng việc Vingroup lựa chọn khởi kiện công khai là hành động văn minh, phù hợp thông lệ quốc tế và cần thiết trong bối cảnh hiện nay. "Sử dụng công cụ pháp luật để đấu tranh không chỉ là bảo vệ một doanh nghiệp, mà còn khẳng định rằng ở Việt Nam, những người làm ăn chân chính sẽ được bảo vệ", ông nhấn mạnh.
Không chỉ gây thiệt hại cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến hình ảnh quốc gia
Theo nhận định của luật sư Trương Thanh Đức, việc Vingroup khởi kiện lần này là tiếng chuông cảnh tỉnh mạnh mẽ, đúng lúc cho những người dùng mạng xã hội nói chung. Cá nhân, doanh nghiệp Việt Nam không thể cứ cam chịu, bó tay với tin tức bịa đặt, vu khống.Đã có một số vụ doanh nghiệp trong nước thắng kiện đơn vị, cá nhân đưa thông tin sai sự thật, tuy nhiên một khi doanh nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam hành động thì hy vọng tác động mạnh đến nhiều doanh nghiệp, cơ quan chức năng và cả xã hội.
Cùng quan điểm, TS Nguyễn Sĩ Dũng cảnh báo rằng tin giả có mức độ nguy hiểm khó lường. Một tin đồn thất thiệt có thể làm cổ phiếu sụt giảm hàng tỷ USD, hay gây ra cảnh người dân đổ xô rút tiền tại ngân hàng chỉ vì tin nhắn vô căn cứ. Ông nhận định: “Niềm tin một khi đã bị xói mòn thì việc phục hồi là rất khó”.
TS Nguyễn Sĩ Dũng, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội (Ảnh: IT).
Ở góc độ quốc gia, tin giả không chỉ bào mòn hình ảnh doanh nghiệp đầu tàu, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và sức hấp dẫn của Việt Nam. Nhà đầu tư quốc tế, theo ông, không chỉ quan tâm tới ưu đãi chính sách, mà đặc biệt coi trọng tính minh bạch và sự ổn định.
"Nếu để tin giả lũng đoạn, nhà đầu tư nước ngoài sẽ cân nhắc kỹ trước khi rót vốn dài hạn", ông chia sẻ.
TS Dũng cũng nhìn nhận Vingroup là trường hợp tiên phong, nhưng không doanh nghiệp nào có thể đơn độc chiến đấu trong cuộc chiến này. Ông nhấn mạnh rằng chống tin giả phải được coi là lợi ích công cộng, đòi hỏi sự phối hợp của Nhà nước, cộng đồng doanh nghiệp, báo chí và người dân.
Luật sư Nguyễn Văn Đồng, Trưởng Văn phòng Luật sư Nhân Chính (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, bối cảnh hiện tại cách mạng công nghệ tác động sâu rộng trong mọi lĩnh vực, ngoài thành tựu và mặt tích cực mà nó mang lại, thù cũng nhiều hệ luỵ và tác động tiêu cực ảnh hưởng tới nhiều đối tượng trong xã hội.
"Trong đó, đáng chú ý có nhiều doanh nhân, doanh nghiệp đứng trước tình cảnh thiệt hại về uy tín, danh dự do bị tin tặc, tin giả tấn công, thông tin sai sự thật về doanh nhân, doanh nghiệp về tình hình hoạt động của doanh nghiệp, hình ảnh và sản phẩm của doanh nghiệp gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp, doanh nhân", ông nhìn nhận.
Với những doanh nghiệp lớn, mang thương hiệu quốc gia, vị luật sư cho rằng việc đưa tin sai sự thật không chỉ gây thiệt hại cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến hình ảnh quốc gia. Trong bối cảnh doanh nghiệp đang vươn ra khu vực và thế giới, tin giả hay thông tin sai lệch có thể khiến họ chịu tổn thất nặng nề, đồng thời làm các nhà đầu tư nước ngoài dè dặt, thận trọng hơn khi vào Việt Nam.
Cần khung pháp lý đủ sức răn đe
Theo TS Nguyễn Sĩ Dũng, để chống tin giả cần hoàn thiện khung pháp lý với những quy định rõ ràng, minh bạch và đủ sức răn đe. Luật cần được thiết kế để xử lý nghiêm các hành vi tung tin sai sự thật, đặc biệt là tin giả có chủ đích nhằm bôi nhọ doanh nghiệp. “Nếu thiếu chế tài mạnh, tin giả sẽ tiếp tục sinh sôi và để lại hậu quả khó lường”, ông nhấn mạnh.Giải pháp thứ hai là nâng cao năng lực thực thi. Ông cho rằng lực lượng chuyên trách cần chủ động hơn trong việc phát hiện, điều tra và xử lý nhanh chóng, đồng thời công khai kết quả nhằm tạo sức răn đe thực tế.
Bên cạnh đó, truyền thông cũng đóng vai trò không thể thiếu. TS Dũng đề xuất Nhà nước cần phối hợp với doanh nghiệp và báo chí để kịp thời cung cấp thông tin chính thống, phản bác các luận điệu sai lệch, đồng thời trang bị cho xã hội khả năng “đề kháng" trước loạt thông tin trên không gian mạng.
“Chống tin giả không chỉ để bảo vệ Vingroup hay một doanh nghiệp cụ thể nào. Quan trọng hơn, đó là bảo vệ niềm tin vào pháp luật và thể chế. Và niềm tin, suy cho cùng, chính là tài sản vô giá của nền kinh tế Việt Nam”, vị chuyên gia khẳng định.
Luật sư Nguyễn Văn Đồng cũng cho biết hiện nay đã có chế tài dành cho hành vi đăng tải thông tin sai sự thật về cá nhân, tổ chức. Trường hợp hành vi đưa thông tin sai sự thật chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì người có hành vi đăng tải thông tin sau sự thật sẽ bị xử lý theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 101 Nghị định 15/2020 sửa đổi bổ sung bởi Nghị định 14/2022.
Theo quy định, hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín tổ chức, cá nhân có thể bị phạt từ 10-20 triệu đồng. Trường hợp tiết lộ bí mật nhà nước, bí mật đời tư hoặc bí mật khác (chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự) thì mức phạt tăng lên 20-30 triệu đồng theo khoản 2 Điều 101 Nghị định này.
Ngoài ra, biện pháp khắc phục hậu quả là buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại Nghị định này.
"Trong trường hợp hành vi đăng tải thông tin sai sự thật đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự, người vi phạm có thể bị xử lý theo Điều 331 Bộ luật Hình sự về Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Khung hình phạt cao nhất lên tới 7 năm tù nếu hành vi được xác định gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội", ông Đồng nêu.
Toàn cảnh Hà Nội nhìn từ Đại lộ Thăng Long vào khu vực trung tâm (Ảnh: Tiến Tuấn).
Ngoài ra, theo ông, người vi phạm cũng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về “Tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông” theo Điều 288 Bộ luật Hình sự. Hành vi vi phạm bao gồm: Đưa lên mạng những thông tin trái pháp luật; mua bán, trao đổi, công khai hóa thông tin hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khi chưa được sự đồng ý của chủ sở hữu.
"Nếu hành vi được xác định thu lợi bất chính từ 200 triệu đồng trở lên, gây thiệt hại từ 500 triệu đồng trở lên, hoặc gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội hay quan hệ đối ngoại của Việt Nam, người vi phạm có thể phải đối mặt với khung hình phạt cao nhất lên tới 7 năm tù", ông nói.
Luật sư đánh giá thời gian qua, không ít cá nhân, tổ chức đã bị xử phạt hành chính, thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự và buộc bồi thường do hành vi đăng tải thông tin sai sự thật. Tuy nhiên, tình trạng này không những chưa giảm mà còn có dấu hiệu gia tăng, cho thấy chế tài hiện nay chưa đủ sức răn đe.
Trong thời gian tới, để bảo vệ cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp, ông cho rằng rất cần cơ quan chức năng xem xét sửa đổi, bổ sung chế tài theo hướng nghiêm khắc hơn.
"Điều này đặc biệt cấp thiết trong bối cảnh sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) và sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội, khi chỉ một tài khoản có lượng người theo dõi lớn đăng tin sai sự thật cũng có thể gây hệ lụy nghiêm trọng, định hướng dư luận sai lệch và tác động tiêu cực tới kinh tế - xã hội, gây khó khăn cho doanh nghiệp", vị luật sư nhấn mạnh.
Ngày 9/9, Vingroup thông báo đã khởi kiện 68 tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước vì phát tán thông tin sai lệch liên quan đến tập đoàn và lãnh đạo trên các nền tảng mạng xã hội.
Các thông tin bịa đặt xoay quanh 4 nhóm nội dung chính, gồm tình hình tài chính của tập đoàn; xe VinFast là sản phẩm Trung Quốc "đội lốt" hàng Việt; các thông tin nhân sự và lãnh đạo Vingroup và các nội dung khác liên quan đến pháp lý sản phẩm, các vấn đề về chính sách.
Phía tập đoàn khẳng định đã thu thập đầy đủ thông tin, lập vi bằng về hành vi xâm phạm của 68 đối tượng nêu trên để làm bằng chứng xác thực, đồng thời tiến hành khởi kiện dân sự hoặc trình báo cơ quan có thẩm quyền theo đúng quy trình pháp luật tại Việt Nam.
Theo thông tin từ Tập đoàn Vingroup, đến ngày 11/9, 65 kênh đã ẩn, xóa video sau khi tập đoàn này công bố khởi kiện 68 tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước đưa tin sai sự thật, xuyên tạc.
Cụ thể, 120 video đã được xóa. Thêm 6 kênh làm video xin lỗi, nâng số kênh xin lỗi lên 11. Các kênh xin lỗi trên YouTube như Trà đá & Tin mới; kênh 5s; Nana tin; BLV Đoàn Chình; Linh làm báo; BLV Minh Trí; Tin tức mỗi sáng; Góc đầu tư; BLV Phú Tài; BLV Cuộc sống; Tin 3SV...
Sau khi có thông tin Vingroup khởi kiện, kênh BLV Đoàn Chình BDS đã đăng tải nội dung xin lỗi và đính chính. Một số trang đã gỡ hoặc ẩn video liên quan tới tập đoàn là Câu Chuyện Hàng Giả, Linh làm Báo News, Loa Phường Podcast Official, Tin Mới, 8win.tin.tuc.tong.hop...
