Khi Nghị định số 232/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực, một 'cuộc chơi mới' sẽ mở ra. Thị trường vàng Việt Nam sẽ không còn chỉ xoay quanh một thương hiệu duy nhất mà dần hình thành một sân chơi cạnh tranh, minh bạch và hội nhập hơn với thông lệ quốc tế.
Kỳ vọng giá vàng hạ nhiệt
Ngày 26/8/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 232/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Bước ngoặt lớn nhất là việc chính thức bãi bỏ cơ chế độc quyền của Nhà nước trong sản xuất và xuất nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng.
Nhiều năm qua, thương hiệu vàng miếng SJC được coi là “thương hiệu quốc gia” duy nhất, dẫn đến tình trạng giá bị chi phối, thường vênh khá xa so với các thương hiệu khác.
PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP.HCM nhận định, việc gỡ bỏ thế độc quyền là cần thiết để đưa giá các loại vàng miếng về sự cân bằng. Tuy nhiên, để giá vàng trong nước tiệm cận giá thế giới, yếu tố quyết định vẫn là nguồn cung. Nếu nhập khẩu không triển khai nhanh và hiệu quả, giá vẫn có thể duy trì ở mức cao. Ngoài ra, việc nhập khẩu vàng sẽ gây tăng áp lực tỷ giá trong giai đoạn hiện nay. Đó là lý do khiến nguồn cung vàng vẫn hạn chế.
Việc cho phép các doanh nghiệp được tham gia vào sản xuất kinh doanh vàng là hợp lý nhưng có nguyên liệu để sản xuất hay không mới là điều quan trọng.
Khi Nghị định số 232/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực, một “cuộc chơi mới” sẽ mở ra trên thị trường kinh doanh vàng
Cùng quan điểm, nhiều chuyên gia cho rằng việc mở cửa thị trường là chủ trương đúng, nhưng cần đi kèm các bước triển khai đồng bộ, từ cấp phép, giám sát đến hạ tầng giao dịch. Chỉ khi nguồn cung dồi dào và cạnh tranh lành mạnh được thiết lập, giá vàng trong nước mới có cơ sở “hạ nhiệt”.
Trong thời gian qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng đã yêu cầu nghiên cứu kỹ lưỡng việc thành lập sàn giao dịch vàng nhằm tăng tính minh bạch, bảo vệ quyền lợi người dân, đồng thời khuyến khích phát triển chế tác vàng trang sức. Đây không chỉ là giải pháp điều tiết thị trường mà còn mở ra cơ hội tạo thêm việc làm, gia tăng giá trị gia tăng thực sự cho ngành vàng.
Theo TS. Lê Xuân Nghĩa, sàn giao dịch vàng sẽ đấu giá mua sỉ, sau đó các đơn vị này phân phối lại cho cửa hàng kinh doanh vàng bạc. Nhờ vậy, giá cả minh bạch hơn, tạo thị trường vàng thông suốt từ khâu nhập khẩu về sàn đến điểm bán lẻ. Cùng với đó, việc quản lý tiền tệ, thuế sẽ rất thuận lợi nếu tương lai hình thành được sàn giao dịch vàng.
PGS.TS Nguyễn Hữu Huân cũng đánh giá, những người có nhu cầu nhận vàng thật không nhiều mà để giao dịch mua thấp bán cao, ở trên thế giới đã triển khai sàn giao dịch vàng rất thành công, giảm áp lực đối với việc giao nhận vàng vật chất, từ đó giảm áp lực cho nguồn cung. Tại Việt Nam, nhu cầu đầu tư vàng lớn vì vậy rất khả quan đối với việc thành lập sàn giao dịch vàng.
“Tấm vé” nhập cuộc không hề dễ dàng
Theo Nghị định mới, các doanh nghiệp và ngân hàng thương mại đủ điều kiện sẽ được phép tham gia sản xuất, nhập khẩu vàng miếng. Tuy nhiên, “hàng rào” điều kiện vốn điều lệ được đặt ra ở mức rất cao: tối thiểu 1.000 tỷ đồng đối với doanh nghiệp và 50.000 tỷ đồng đối với ngân hàng thương mại. Ngoài ra, đơn vị xin cấp phép phải nằm trong danh sách được NHNN cho phép kinh doanh mua – bán kim loại quý và không có vi phạm pháp luật chưa được khắc phục.
Với quy định này, thị trường nhanh chóng định hình nhóm “ứng viên” đủ sức tham gia. Về phía doanh nghiệp, những “ông lớn” như PNJ, DOJI, SJC là các tên tuổi nổi bật. Ở nhóm ngân hàng, nhiều tổ chức quy mô vốn lớn như Vietcombank, MB, VPBank, Techcombank, BIDV, VietinBank, Agribank, ACB có thể đáp ứng điều kiện.
Lý giải về nguyên nhân lựa chọn quy định mức vốn điều lệ tối thiểu, NHNN cho rằng việc xây dựng điều kiện cấp phép nhằm lựa chọn các tổ chức có đủ năng lực tài chính, tuân thủ pháp luật về hoạt động kinh doanh vàng để thực hiện sản xuất vàng miếng.
Điều này thực hiện theo đúng kết luận của Tổng Bí thư về việc xóa bỏ thế độc quyền nhà nước về thương hiệu vàng miếng một cách có kiểm soát trên nguyên tắc nhà nước vẫn kiểm soát hoạt động sản xuất vàng miếng.
Theo NHNN, với quy định này, các doanh nghiệp không phân biệt loại hình sở hữu đều có thể được xem xét cấp phép. Tuy nhiên, ngân hàng thương mại là loại hình doanh nghiệp đặc biệt và thường có quy mô vốn điều lệ cao hơn so với các loại hình doanh nghiệp khác. Do đó, quy định điều kiện về vốn đối với ngân hàng thương mại cần phù hợp với đặc điểm của loại hình doanh nghiệp này và không đặt trong tương quan với điều kiện về vốn đối với các doanh nghiệp chỉ hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh mua, bán vàng.
Mặt khác, Nghị định số 232/2025/NĐ-CP cũng quy định chặt chẽ về thanh toán mua, bán vàng. Các giao dịch mua, bán vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên trong ngày của một khách hàng phải được thực hiện thông qua tài khoản thanh toán tại ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp và ngân hàng thương mại được cấp phép xuất, nhập khẩu và sản xuất vàng miếng cũng sẽ phải tuân thủ các trách nhiệm nghiêm ngặt về công bố tiêu chuẩn sản phẩm, xây dựng quy định nội bộ về giao dịch, lưu trữ dữ liệu đầy đủ, chính xác về xuất nhập khẩu, mua bán vàng nguyên liệu và kết nối cung cấp thông tin cho NHNN…
Trong văn bản trả lời cử tri mới đây, NHNN cũng cho biết, việc kết nối cung cấp thông tin với các cơ quan có thẩm quyền được thực hiện theo các quy định pháp luật có liên quan. Qua đó đảm bảo công khai, minh bạch thông tin về thị trường vàng, giúp cơ quan quản lý đánh giá tác động với thị trường và có chính sách quản lý phù hợp.
Đồng thời theo giới chuyên gia, yêu cầu này cũng tạo nền tảng để nghiên cứu hình thành sàn giao dịch vàng – nơi mua bán tập trung, đấu giá minh bạch, giúp giảm chênh lệch giá, bảo vệ lợi ích người dân và thuận tiện hơn cho quản lý thuế, tiền tệ.
