Don Jong Un
Địt mẹ đau lòng
Các khoản nợ tiền nợ văn phòng phẩm của Uỷ ban xã Kiến Thành. (Hình: báo Đời Sống và Pháp Luật)
Mấy tháng qua người dân và các công ty bị nhà nước thiếu tiền phải chạy đôn chạy đáo tìm cách thu hồi nợ. Ai cũng lo, vì nếu để sáp nhập, tinh gọn xong thì coi như mất trắng tiền công nợ. Bếu sáp nhập xong, các uỷ ban, cơ quan nhà nước cũ sẽ bị “xoá sổ”, không ai đứng ra chịu trách nhiệm trả tiền.
Mới đây là vụ uỷ ban thị trấn Kiến Đức và uỷ ban xã Kiến Thành (huyện Đắk R’lấp, tỉnh Đắk Nông), bị tố “nợ như chúa chổm.” Cửa hàng văn phòng phẩm tố cáo hai uỷ ban này nợ tổng số tiền hơn 170 triệu đồng nhưng khất tới khất lui, nhiều năm chưa trả. Quán cơm ở đây cũng tố uỷ ban xã Kiến Thành nợ 62 triệu, uỷ ban thị trấn Kiến Đức nợ hơn 110 triệu suốt 9 năm qua chưa trả.
Sau khi bị dân tố cáo, các cán bộ uỷ ban này đã tới trả tiền. Nhưng câu chuyện không phải chỉ xảy ra ở huyện Đắk R’lấp. Mà hầu như địa phương nào ở Việt Nam cũng có tình trạng này, từ cấp xã phường, tới quận huyện, tỉnh thành. Mà không phải ở đâu bị tố cáo thì cũng tới trả như ở hai uỷ ban trên.
Ví dụ trường hợp ông Mai Quốc Cường (thị trấn Tân Lạc, huyện Quỳ Châu, Nghệ An). Hồi tháng 2 năm nay, ông Cường gởi đơn yêu cầu kế toán xã Châu Tiến (cùng huyện Quỳ Châu) trả 221.2 triệu đồng tiền mua văn phòng phẩm, photo tài liệu, mua sắm máy vi tính, tủ đựng tài liệu và sửa chữa máy móc phục vụ hoạt động của xã trong nhiều năm qua. Ngoài ra, một loạt cán bộ, công chức xã Châu Tiến này còn bị một chủ homestay tố cáo là nợ 72,5 triệu đồng từ năm 2019 tới 2021, nhưng bây giờ cũng chưa trả. Mà cũng chưa ai trả lời khi nào sẽ trả nợ, thậm chí cũng không biết là có được trả hay không!
Trên đây chỉ là tiền ăn uống, văn phòng phẩm. Chứ có những khoảng lớn hơn cũng có thể bị mất trắng sau sáp nhập. Như tiền xây dựng công trình, trường học, kênh mương, lắp đặt hệ thống máy tính, thiết bị bàn ghế mắc tiền.
Uỷ ban xã Hoằng Xuân, huyện Hoằng Hóa (tỉnh Thanh Hóa) bị người dân và doanh nghiệp tố cáo nợ trên 25 tỷ đồng tiền xây dựng hơn 40 công trình từ năm 2014 tới nay. Quan chức ở xã giải thích là do các thủ tục nghiệm thu, thẩm định, quyết toán của huyện vẫn chưa xong nên chưa trả tiền cho dân được.
Chính từ cách giải thích này mới khiến người dân lo sợ bị mất trắng tiền mồ hôi nước mắt. Bởi vì sắp tới sẽ tiến hành bỏ hết các uỷ ban và cơ sở hành chính cấp huyện. Bây giờ còn đầy đủ cán bộ, con dấu mà hơn 10 năm chưa trả nợ cho dân được. Tới khi bỏ hết cấp huyện, không có cán bộ, con dấu thì ai đứng ra giải quyết? Chẳng lẽ phải đi lên tới uỷ ban tỉnh? Mà các tỉnh cũng nhập lại, cũng chẳng có ai giải quyết.
Khi các xã phường nhập lại cũng vậy, người đứng ra ký nợ bị “tinh gọn,” không còn giữ chức, uỷ ban xã thì không còn tên và con dấu, hồ sơ cũng không biết ở đâu, không biết ai quản lý. Vậy thì dân biết kiếm ai để đòi tiền?
Tình trạng ở cấp tỉnh sau sáp nhập cũng không khác gì cấp huyện và xã. Cán bộ tới ăn cơm trưa, tiếp khách ở các quán xá trong địa phương thì thường là ăn thiếu, kêu “ghi sổ,” dân cũng ỷ y, tin tưởng, rồi lâu ngày ra những con số rất lớn. Tương tự, những doanh nghiệp xây dựng công trình, mua bán máy móc, thiết bị cũng thường ứng tiền lắp ráp, thi công trước cho các cơ quan nhà nước và đinh ninh là chẳng lẽ nhà nước mua mà không trả tiền; cuối cùng thì không trả tiền thật.
Nếu Tô Lâm từng nói “tiền trong dân còn nhiều,” thì cũng phải nhớ rằng cán bộ “nợ tiền trong dân cũng còn nhiều.” Đợt sáp nhập này rõ ràng là cơ hội để các quan chức “xù tiền” nợ của dân. Mỗi xã vài chục triệu, vài trăm triệu, mỗi huyện vài chục tỷ, mỗi tỉnh vài trăm tỷ, vài ngàn tỷ. Sáp nhập xong thì tổng con số “ăn quỵt” của CSVN với người dân và doanh nghiệp sẽ rất lớn, nhưng cũng rất khó biết chính xác, vì lấy gì để kiểm kê? Thế là sau sáp nhập lại có thêm một loạt “dân oan” vì trót dại cho cán bộ CSVN thiếu nợ.
