Phát biểu tại Quốc hội, GS Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh rằng già hóa dân số và mức sinh thấp là thách thức lớn nhất của Việt Nam giai đoạn 2026–2045. Ông dẫn chứng Nhật Bản đã trải qua thách thức này trong nửa thế kỷ qua. Dự báo sau năm 2035, Việt Nam sẽ đối mặt với giảm lao động, chỉ còn một động lực tăng trưởng duy nhất là năng suất lao động, điều này có thể gây thiếu hụt lao động và cản trở phát triển kinh tế.
GS Nhân cho rằng các biện pháp hỗ trợ trong dự thảo chưa đủ mạnh để duy trì mức sinh thay thế. Dự thảo đề xuất các khoản hỗ trợ như: phụ nữ nghỉ thai sản thêm một tháng kèm 6,2 triệu đồng, bố nghỉ 5 ngày nhận 695.000 đồng, hỗ trợ sinh con thứ hai 2 triệu đồng, hỗ trợ vùng sinh thấp và phụ nữ dân tộc thiểu số mỗi khoản 2 triệu đồng. Tổng cộng, một phụ nữ sinh con được hỗ trợ tối đa khoảng 13 triệu đồng, chỉ chiếm khoảng 1–1,5% chi phí nuôi con đến 18 tuổi, trong khi mức lương tối thiểu vùng trung bình hiện chỉ khoảng 4 triệu đồng/tháng.
GS Nhân đề xuất cần viết lại khái niệm mức sinh thay thế và nhấn mạnh rằng công tác dân số phải hướng tới hạnh phúc của nhân dân, phát triển nhanh và bền vững, và sự trường tồn của dân tộc. Ông nhấn mạnh không nên đánh đổi tăng trưởng kinh tế cao với việc làm giảm mức sinh, đồng thời cần các chính sách mạnh mẽ hơn để khuyến khích sinh con và duy trì dân số ổn định.
GS Nhân cho rằng các biện pháp hỗ trợ trong dự thảo chưa đủ mạnh để duy trì mức sinh thay thế. Dự thảo đề xuất các khoản hỗ trợ như: phụ nữ nghỉ thai sản thêm một tháng kèm 6,2 triệu đồng, bố nghỉ 5 ngày nhận 695.000 đồng, hỗ trợ sinh con thứ hai 2 triệu đồng, hỗ trợ vùng sinh thấp và phụ nữ dân tộc thiểu số mỗi khoản 2 triệu đồng. Tổng cộng, một phụ nữ sinh con được hỗ trợ tối đa khoảng 13 triệu đồng, chỉ chiếm khoảng 1–1,5% chi phí nuôi con đến 18 tuổi, trong khi mức lương tối thiểu vùng trung bình hiện chỉ khoảng 4 triệu đồng/tháng.
GS Nhân đề xuất cần viết lại khái niệm mức sinh thay thế và nhấn mạnh rằng công tác dân số phải hướng tới hạnh phúc của nhân dân, phát triển nhanh và bền vững, và sự trường tồn của dân tộc. Ông nhấn mạnh không nên đánh đổi tăng trưởng kinh tế cao với việc làm giảm mức sinh, đồng thời cần các chính sách mạnh mẽ hơn để khuyến khích sinh con và duy trì dân số ổn định.