Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Nguồn: “马博：中越首次陆军联训意义深远”,环球时报 , 24/7/2025.
Ngày 24/7/2025 “Thời báo Hoàn cầu” (Trung Quốc) đăng xã luận viết về “Cuộc tập trận chung đầu tiên giữa quân đội Trung Quốc và Việt Nam” tại Quảng Tây, Trung Quốc. Bài báo có tiêu đề: “Mã Bác: Cuộc tập trận chung đầu tiên giữa quân đội Trung Quốc và Việt Nam có ý nghĩa sâu rộng”.
Bài xã luận của Thời báo Hoàn cầu nhấn mạnh rằng cuộc tập trận không chỉ phản ánh mối quan hệ Việt-Trung đạt “tầm cao mới” mà còn là một phản ứng mạnh mẽ trước những “thổi phồng” từ bên ngoài về khác biệt giữa hai nước. Trong bối cảnh quốc tế phức tạp, đặc biệt với căng thẳng gia tăng tại Eo biển Đài Loan, cuộc tập trận này có thể được xem như một tín hiệu chiến lược. Trung Quốc, dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Tập Cận Bình, đang tăng cường các hoạt động quân sự và ngoại giao để củng cố vị thế tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Việc Việt Nam – một quốc gia láng giềng có tranh chấp ở Biển Đông – tham gia tập trận chung với Trung Quốc có thể là một động thái nhằm thể hiện sự đoàn kết, đồng thời làm giảm áp lực từ các cường quốc bên ngoài, đặc biệt là Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, một kịch bản giả định đáng chú ý là khả năng cuộc tập trận này không chỉ giới hạn ở các mối đe dọa phi truyền thống mà còn phục vụ như một bước chuẩn bị cho các kịch bản quân sự phức tạp hơn, chẳng hạn như một chiến dịch đổ bộ vào Đài Loan. Trung Quốc từ lâu đã coi Đài Loan là “lợi ích cốt lõi” và không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực để thống nhất hòn đảo này. Các cuộc tập trận gần đây của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) tại khu vực Eo biển Đài Loan thường xuyên mô phỏng các kịch bản phong tỏa và đổ bộ. Việc Việt Nam tham gia một cuộc tập trận chung với Trung Quốc, dù chỉ tập trung vào khu vực biên giới, có thể được Bắc Kinh xem như một cách để thử nghiệm khả năng phối hợp quân sự với một đối tác khu vực trong các tình huống thực chiến.
Kịch Bản Giả Định: Tập Trận Đổ Bộ Hướng Tới Đài Loan
Dù cuộc tập trận tại Quảng Tây được công khai với mục tiêu tăng cường an ninh biên giới, các kỹ năng được huấn luyện – như ngụy trang, điều khiển máy bay không người lái, và phối hợp tác chiến – đều là những yếu tố quan trọng trong một chiến dịch đổ bộ quy mô lớn. Một kịch bản giả định có thể được xây dựng như sau: Trung Quốc, với sự hỗ trợ hậu cần hoặc phối hợp chiến thuật từ các quốc gia láng giềng như Việt Nam, có thể đang chuẩn bị cho một cuộc tấn công đổ bộ vào Đài Loan. Trong trường hợp này, Việt Nam có thể đóng vai trò như một đối tác cung cấp hỗ trợ chiến lược, chẳng hạn như chia sẻ thông tin tình báo, cung cấp căn cứ hậu cần, hoặc thậm chí tham gia các hoạt động phối hợp ở Biển Đông để phân tán sự chú ý của các lực lượng đối thủ như Hoa Kỳ và đồng minh.
Các bài tập ngụy trang và điều khiển máy bay không người lái có thể được áp dụng để che giấu các hoạt động quân sự hoặc thực hiện các cuộc tấn công chính xác từ xa – những yếu tố quan trọng trong một chiến dịch đổ bộ. Hơn nữa, việc Việt Nam tham gia tập trận chung có thể giúp Trung Quốc xây dựng một cơ chế phối hợp tác chiến chuẩn hóa, như bài xã luận đề cập, để ứng phó với các tình huống phức tạp hơn trong tương lai, bao gồm cả kịch bản Đài Loan.
Quan Điểm Của Việt Nam: Cân Bằng Chiến Lược
Mặc dù kịch bản trên là giả định, cần lưu ý rằng Việt Nam luôn duy trì chính sách đối ngoại không liên kết, tìm cách cân bằng giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ để tối đa hóa lợi ích kinh tế và an ninh. Tham gia tập trận chung với Trung Quốc có thể là một cách để Việt Nam củng cố quan hệ song phương, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng thương mại với Hoa Kỳ và tranh chấp Biển Đông với Trung Quốc. Tuy nhiên, Hà Nội khó có khả năng bị cuốn vào một cuộc xung đột trực tiếp liên quan đến Đài Loan, vì điều này đi ngược lại lợi ích quốc gia và có thể gây nguy hiểm cho vị thế chiến lược của Việt Nam trong khu vực.
Thay vào đó, Việt Nam có thể đang sử dụng cuộc tập trận này như một công cụ ngoại giao để giảm căng thẳng với Trung Quốc, đặc biệt ở Biển Đông, đồng thời gửi tín hiệu tới các cường quốc khác rằng Hà Nội có khả năng hợp tác quân sự với Bắc Kinh. Điều này phù hợp với chiến lược “cân bằng mềm” của Việt Nam, tận dụng quan hệ với các cường quốc để bảo vệ chủ quyền và lợi ích quốc gia mà không phụ thuộc quá mức vào bất kỳ bên nào.
Tác Động Quốc Tế Và Phản Ứng Có Thể Có
Cuộc tập trận chung Việt-Trung, dù ở quy mô nhỏ, đã thu hút sự chú ý của các nhà quan sát quốc tế. Hoa Kỳ và các đồng minh như Nhật Bản, Úc, và Philippines có thể xem đây là dấu hiệu của sự xích lại gần nhau giữa Việt Nam và Trung Quốc, làm gia tăng lo ngại về một mặt trận thống nhất chống lại các lợi ích của phương Tây trong khu vực. Trong bối cảnh Trung Quốc tiếp tục gây áp lực quân sự lên Đài Loan thông qua các cuộc tập trận quy mô lớn, bất kỳ dấu hiệu nào về sự hợp tác quân sự giữa Trung Quốc và các quốc gia láng giềng như Việt Nam đều có thể bị diễn giải như một phần của chiến lược bao vây Đài Loan.
Tuy nhiên, các cuộc thanh trừng gần đây trong Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc, với hơn 20 sĩ quan cấp cao bị cách chức kể từ năm 2022, cho thấy PLA có thể đang đối mặt với những thách thức nội bộ, làm giảm khả năng sẵn sàng cho một chiến dịch quân sự quy mô lớn như tấn công Đài Loan trong ngắn hạn. Điều này có thể khiến cuộc tập trận chung với Việt Nam mang tính biểu tượng nhiều hơn là một bước chuẩn bị thực sự cho xung đột.
