Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Nguồn gốc bản vị vàng (Gold Standard):
Bản vị vàng là hệ thống tiền tệ mà giá trị tiền tệ được gắn trực tiếp với vàng, nghĩa là tiền giấy có thể được đổi thành một lượng vàng cố định. Hệ thống này bắt nguồn từ thế kỷ 19 và được sử dụng rộng rãi ở các nước phương Tây, đặc biệt vào cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20.
- Nguồn gốc:
- Vào thế kỷ 19, vàng được coi là tài sản ổn định và có giá trị toàn cầu, phù hợp để làm chuẩn mực cho tiền tệ. Anh Quốc chính thức áp dụng bản vị vàng vào năm 1816, và các quốc gia khác như Mỹ, Đức, Pháp dần theo sau.
- Hệ thống này đạt đỉnh cao trong giai đoạn 1870–1914, khi hầu hết các nền kinh tế lớn đều sử dụng vàng làm cơ sở cho tiền tệ, giúp ổn định tỷ giá hối đoái và thương mại quốc tế.
- Sau Thế chiến I, hệ thống bản vị vàng bị gián đoạn do lạm phát và nợ chiến tranh. Nó được khôi phục một phần vào những năm 1920 nhưng sụp đổ hoàn toàn trong cuộc Đại suy thoái (1929–1933) khi các quốc gia từ bỏ bản vị vàng để in tiền kích thích kinh tế.
- Hệ thống Bretton Woods (1944) thiết lập một phiên bản bản vị vàng gián tiếp, trong đó đồng USD được gắn với vàng (35 USD/ounce) và các tiền tệ khác gắn với USD. Tuy nhiên, hệ thống này sụp đổ vào năm 1971 khi Mỹ, dưới thời Tổng thống Nixon, chấm dứt khả năng chuyển đổi USD sang vàng do áp lực lạm phát và thâm hụt thương mại.
- Lý do sụp đổ:
- Tính cứng nhắc: Bản vị vàng hạn chế khả năng các chính phủ in tiền để kích thích kinh tế, gây khó khăn trong các cuộc khủng hoảng như Đại suy thoái.
- Thâm hụt thương mại: Mỹ không thể duy trì dự trữ vàng đủ để đáp ứng nhu cầu đổi USD sang vàng từ các nước khác.
- Lạm phát và chiến tranh: Các chi phí lớn từ chiến tranh (như Chiến tranh Việt Nam) và chính sách chi tiêu công làm tăng lượng USD, phá vỡ sự liên kết với vàng.
Chuyển sang bản vị dầu (Petrodollar):
Sau khi bản vị vàng sụp đổ vào năm 1971, Mỹ chuyển sang một hệ thống tiền tệ fiat (tiền pháp định không dựa trên vàng). Để duy trì vị thế của USD như đồng tiền dự trữ toàn cầu, Mỹ thiết lập hệ thống "petrodollar" trong những năm 1970.
Sự phát triển của loài người đã trải qua nhiều thời kỳ đồ đá, đồ đồng….và bây giờ là thời dầu mỏ. Khác với vàng, dầu mỏ dùng để sản xuất, tiêu thụ, hoạt động mà thiếu nó loài người trở về thời kỳ trung cổ…Do vậy, dầu mỏ và thành phần của nó hầu như có mặt trong toàn bộ đời sống, hoạt động của loài người hiện đại…
Hiện nay thế giới tiêu thụ hơn 100 triệu thùng dầu trong một ngày, một số lượng khổng lồ được hút lên từ lòng đất… vì thế ai làm chủ được nguồn cung dầu mỏ là làm chủ được nền kinh tế toàn cầu…
Người Mỹ đã nhận ra điều này và họ đã thực hiện một kế hoạch mới là Petrodollar.
Có thể nói “Petrodollar” đã thể hiện tầm nhìn xa của các nhà tinh hoa chính trị – kinh tế nước Mỹ. Chính hệ thống Petrodollars đã biến đồng đô la trở thành một đồng tiền chung của quốc tế mà không ai có thể cưỡng lại khiến cho nước Mỹ ngồi chắc trên ngai vàng bá chủ thế giới hiện đại. Giá trị của đô la Mỹ nằm ở sự bảo chứng. USD là một đồng tiền mạnh bởi vì nó gắn với giá trị bảo chứng.
Nhà máy in tiền Mỹ (U.S. Bureau of Engraving and Printing - BEP) được đặt tại đường số 14 và đường C, phía tây nam Thủ đô Washington, D.C. Theo De La Rue.
Có thể nói, giá trị của đồng đô la Mỹ chính là một phần khiến Mỹ trở thành cường quốc kinh tế số 1 thế giới. Từ năm 1944 đến 1971, đồng Đô la Mỹ được đo bằng vàng (Bản vị vàng), và từ năm 1971 tới nay nó được định giá bởi dầu mỏ (Bản vị dầu mỏ – Petrodollar), hiểu đại khái trước kia dùng Đô la Mỹ có thể đổi lại vàng, và ngày nay hầu như chỉ được dùng Đô la Mỹ để mua dầu mỏ – chính bởi thế các quốc gia khác muốn mua dầu mỏ thì phải cần đô la.
Trong khi hàng triệu tờ đôla được in ra hàng ngày, chi phí in ra một tờ chỉ đáng vài xu nhưng giá trị lưu thông của nó thì lớn hơn thế hàng ngàn lần. Bình thường, khi cung vượt quá cầu đối với bất kỳ loại hàng hóa nào, giá sẽ giảm xuống, song có khi nào bạn tự hỏi tại sao việc liên tục in đô la không làm đồng USD Mỹ mất giá nhiều chưa? Hiểu đơn giản thế này, bởi các nhà tài phiệt tài chính chi phối tỷ giá và bởi sự suy giảm giá trị của đô la Mỹ được hạn chế bởi nhu cầu của thế giới bắt buộc phải dùng đồng đôla. Tức là các nước khác trên thế giới liên tục có nhu cầu dùng USD để mua dầu.
Năm 1944, hội nghị Bretton Woods thiết lập đồng đôla là đồng tiền dự trữ thế giới, đồng tiền duy nhất gắn với vàng trong khi tất cả các đồng tiền khác gắn với đồng đôla như một thước đo chuẩn. Do đó, đô la Mỹ trở thành đồng tiền sử dụng cho thương mại quốc tế, hay còn gọi là USD.
Hệ thống Bản vị vàng đã kéo dài cho tới năm 1971. Tại thời điểm đó, lạm phát và thâm hụt thương mại của Mỹ gia tăng đã làm suy giảm giá trị đồng đôla. Người Mỹ gây sức ép cho Đức và Nhật Bản phải tăng giá trị các đồng tiền Mác Đức và Yên Nhật. Nhưng đây chỉ là biện pháp tình thế, các quốc gia này miễn cưỡng chấp nhận bước đi này, vì việc tăng giá trị đồng tiền của họ sẽ làm tăng giá hàng hóa của các nước đó và gây tổn hại đến xuất khẩu.
Dưới thời Tổng thống Johnson, cuộc chiến Việt Nam đã khiến nợ quốc gia của Mỹ là 354 tỷ USD, đến thời Nixon cuộc chiến chưa kết thúc đã khiến chính phủ Mỹ mắc nợ thêm 121 tỷ đưa tổng số nợ lên 475 tỷ USD, một con số kỷ lục khổng lồ, từ đó dẫn tới lạm phát. Rất nhiều quốc gia lo sợ và họ mang USD dự trữ để đổi lấy vàng từ Mỹ, dự trữ vàng của Mỹ ở mức thấp nhất mọi thời đại và có nguy cơ suy kiệt.
Ước tính, BEP in 500 triệu USD mỗi ngày, mực và giấy sử dụng trong việc in tiền của Mỹ hoàn toàn khác biệt. Theo De La Rue.
Tiền giấy của Mỹ bao gồm 75% cotton và 25% vải lanh. Đây là điều khiến cho đồng USD có vẻ ngoài và cảm nhận khác biệt.
Ngày 15/8/1971, Tổng thống Mỹ Nixon tuyên bố đóng cửa sổ vàng. Theo đó, đồng đô la Mỹ chính thức từ bỏ tiêu chuẩn vàng. Thỏa thuận Bretton Woods tan vỡ. Đó là một một nước cờ chơi xấu song là bước đi đúng đắn và khôn ngoan với nước Mỹ.
Sự phát triển của loài người đã trải qua nhiều thời kỳ đồ đá, đồ đồng….và bây giờ là thời dầu mỏ. Khác với vàng, dầu mỏ dùng để sản xuất, tiêu thụ, hoạt động mà thiếu nó thì ngành công nghiệp và chế tạo, các loại động cơ không thể hoạt động. Do vậy, dầu mỏ và thành phần của nó hầu như có mặt trong toàn bộ đời sống, hoạt động của loài người hiện đại. Vì thế, ai làm chủ được nguồn cung dầu mỏ là làm chủ được nền kinh tế toàn cầu.
Giới tinh hoa Mỹ đã nhìn thấu điều này. Họ đã nhắm tới Arabia Saudi, quốc gia có trữ lượng và số lượng khai thác dầu mỏ lớn bậc nhất thế giới, Vậy là thỏa thuận Mỹ-Arabia Saudi ra đời.
Theo đó Arabia Saudi sẽ trở thành đồng minh của Mỹ và Mỹ sẽ cung cấp vũ khí cho Saudi. Có lẽ quan trọng nhất là đảm bảo bảo vệ ngai vàng hoàng tộc nhà Saudi khỏi bị Israel xâm lược, lật đổ (thời đó Israel được coi như một quốc gia “sát thủ”, hùng mạnh trong cuộc chiến Trung Đông).
Đổi lại, Arabia Saudi phải đáp ứng 2 điều khoản. Nhà nước Saudi phải từ chối tất cả các loại tiền tệ khác để thanh toán cho việc mua dầu mỏ ngoại trừ đồng đô la Mỹ. Arabia Saudi sẽ mở cửa cho đầu tư tiền dư thừa thu được từ bán dầu của họ vào chứng khoán nợ của Hoa Kỳ.
Sau Arabia Saudi, lần lượt là toàn bộ các nước Ả Rập tại Trung Đông. Năm 1975, toàn bộ OPEC cũng đều thực hiện 2 điều khoản này để đổi lấy cam kết của Mỹ.
Dầu mỏ, thị trường nguyên liệu lớn nhất, được thanh toán hoàn toàn bằng đôla Mỹ. Nếu bạn muốn mua một thùng dầu mỏ, bạn phải đổi tiền tệ của bạn lấy đôla Mỹ (còn được biết đến với cái tên đôla dầu mỏ) và dùng nó để trả cho nhà cung cấp dầu. Trong một giao dịch như vậy, bạn làm suy yếu đồng tiền của bạn (bằng việc bán nó) và bạn củng cố giá trị của đồng đôla bằng cách làm gia tăng nhu cầu cần nó.
Cả thế giới này quốc gia nào cũng cần dầu, mua dầu, vậy làm sao có đô la Mỹ để mua? Vậy là họ phải xuất khẩu giá rẻ sang Mỹ, người tiêu dùng Mỹ được hưởng lợi lớn từ các quốc gia trên thế giới. Chẳng hạn, Nhật Bản có rất ít tài nguyên thiên nhiên nên phải nhập khẩu một số lượng lớn hàng hóa, bao gồm dầu mỏ. Muốn có nhiều đô la Mỹ để mua dầu thì tất cả các hàng hóa phải ưu tiên xuất sang Mỹ để thanh toán đổi lấy tiền đô la.
Hay như Trung Quốc, khi muốn bán sản phẩm mình cho một nước khác, tất cả được trả bằng đô la Mỹ. Do Trung Quốc xuất khẩu rất nhiều, họ có hàng tỷ đôla dự trữ. Thông qua việc buộc phải mua đôla Mỹ này, Trung Quốc đã giúp hạn chế sự sụt giảm giá trị của đồng đô la. Nhìn theo cách này, Trung Quốc và cả thế giới, thông qua việc mua đồng đôla, đã giúp tài trợ cho sự giàu có của giới đầu sỏ tài chính, những kẻ tạo ra hàng đống đôla mới hàng ngày từ việc in tiền
Thế lực nào còn dám chống lại hệ thống Petrodollar của Mỹ?
Là Nga, CHLB Nga (mà tiền thân là Soviet) là nước đã đi tiên phong trong công cuộc lật đổ sự thống trị của Petrodollar mà chưa bị dập tắt. Chính xác phải nói là nước Nga dưới thời TT V.Putin và chuyên gia Lê Ngọc Thống của Việt Nam.
Tổng thống Nga Vladimir Putin
Năm 2016, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ra lệnh phải tiến hành ngay lập tức đòn tấn công đầu tiên (First Strike) mang tên “Golden Tsar” nhằm vào “hệ thống Petrodollas” của Mỹ.
Như tuyên bố của Sergey Glazyev, cố vấn hàng đầu của Kremlin ông Lê Ngọc Thống đã cảnh báo các nhà lãnh đạo phương Tây rằng: “Người Mỹ càng hiếu chiến thì họ sẽ càng sớm thấy sự sụp đổ cuối cùng của đồng dollars. Thoát khỏi đồng dollars là cách duy nhất để các nạn nhân thoát khỏi sự xâm lược của Mỹ… và ngay khi Nga và Trung Quốc thông qua, đó có thể sẽ là sự kết thúc của quân đội Hoa Kỳ.”
