Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Tổng thống Mexico cho biết "chưa bao giờ xảy ra tình trạng bạo lực băng đảng dữ dội như hiện nay ở bang Sinaloa", địa bàn của băng đảng ma túy khét tiếng nhất Mexico.
Một chiếc xe tải bốc cháy trên đường phố Culiacan, bang Sinaloa, Mexico ngày 11/9/2024. Ảnh: Getty
CNN ngày 20/9 đưa tin, các cuộc đụng độ dữ dội đã nổ ra ở bang Sinaloa giữa các phe phái thuộc băng đảng ma túy Sinaloa trong 2 tuần gần đây.
Các cuộc đụng độ nổ ra giữa phe phái trung thành với Ismael Zambada (biệt danh El Mayo) - đồng sáng lập băng đảng Sinaloa - và phe phái do các con trai của trùm ma túy Joaquin Guzman (biệt danh El Chapo) lãnh đạo.
Theo số liệu chính thức, làn sóng bạo lực gia tăng đã khiến ít nhất 50 người thiệt mạng và 50 người khác mất tích kể từ ngày 9/9 cho đến nay.
Văn phòng công tố viên nhà nước Mexico cho biết, giới chức địa phương phát hiện nhiều thi thể có vết đạn bắn trên đường phố, trên xa lộ và ở nhiều địa điểm khác trên khắp bang Sinaloa.
Tình hình buộc Thống đốc bang Sinaloa Ruben Rocha Moya phải hoãn lễ kỷ niệm Ngày Độc lập vào tuần trước và hủy các lớp học ở mọi cấp độ trong 2 ngày.
“Ở Sinaloa, chưa bao giờ xảy ra tình trạng bạo lực băng đảng như hiện nay,” Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador nói ngày 19/9, dù khẳng định tình hình ở bang này vẫn "trong tầm kiểm soát".
Ông Obrador tuyên bố Mỹ phải chịu một phần trách nhiệm cho tình trạng bạo lực hiện tại ở bang Sinaloa.
Tổng thống Mexico cho rằng Washington đã giúp khơi dậy mối thù giữa các phe phái của băng Sinaloa sau khi bắt giữ 2 nhân vật cấp cao của băng đảng này.
Ông Obrador cáo buộc Bộ Tư pháp Mỹ đã "thỏa thuận" ngầm với một nhóm tội phạm có tổ chức dẫn đến việc bắt giữ El Mayo (đồng sáng lập băng đảng Sinaloa), đồng thời gọi vụ bắt giữ này là một vụ bắt cóc.
Bộ Tư pháp Mỹ chưa bình luận về tuyên bố của Tổng thống Mexico.
Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador. Ảnh: Reuters
Trước đó, Đại sứ Mỹ tại Mexico Ken Salazar đã phủ nhận việc Washington tham gia vào hoạt động dẫn đến vụ bắt giữ El Mayo.
“Đó không phải là máy bay Mỹ, không phải là phi công Mỹ, không phải là điệp viên hay người của chúng tôi ở Mexico. Đây là một hoạt động giữa các phe phái của băng Sinaloa khi một bên giao nộp bên kia,” ông Salazar nói vào ngày 9/8.
Ngày 25/7, El Mayo bị bắt cùng với Joaquin Guzman Lopez, con trai của trùm ma túy El Chapo, sau khi cả hai đáp máy bay xuống gần El Paso, bang Texas (Mỹ).
El Mayo sau đó tuyên bố ông đã bị Lopez "phục kích" và "bắt cóc" rồi giao tận tay cho chính quyền Mỹ.
“Một nhóm người đã tấn công tôi, đánh tôi ngã xuống và trùm một chiếc bao trùm đầu lên đầu tôi,” luật sư công bố lời nói của El Mayo vào tháng 8. El Mayo còn nói đã bị trói và còng tay, rồi bị đẩy vào thùng xe bán tải, bị đưa đến đường băng và bị ép lên máy bay riêng đến Mỹ.
Hiện vẫn chưa rõ lý do Lopez "tự nộp mình" cho chính quyền Mỹ và đưa El Mayo đi cùng.
Nhà chức trách Mexico đang cân nhắc truy tố những người tham gia vụ bắt cóc và đưa trùm băng đảng Sinaloa Ismael "El Mayo" Zambada Garcia sang Mỹ vào cuối tháng trước.
Trùm băng đảng Sinaloa El Mayo trong ngày bị bắt giữ ở Mỹ. Ảnh: CBS News.
Theo Fox News, giới chức Mỹ hôm 25/7 thông báo bắt trùm ma túy El Mayo cùng Joaquín Guzmán López tại sân bay ở thành phố El Paso, bang Texas. Guzmán López là con trai của El Chapo, người cùng với El Mayo thành lập băng đảng Sinaloa.
Guzmán López bay sang Texas để tự nộp mình theo thỏa thuận với nhà chức trách Mỹ. Nhưng trước đó, hắn đã bắt cóc, buộc El Mayo phải lên máy bay cùng.
“Tôi bị phục kích. Một nhóm người đã tấn công, đánh tôi ngã xuống đất và trùm kín mặt tôi”, Zambada nói với luật sư khi bị tạm giam ở Mỹ. "Tôi bị đưa lên máy bay sang Mỹ mà không hề hay biết".
Vụ bắt giữ trùm ma túy El Mayo được nhà chức trách Mỹ lên kế hoạch trong nhiều tháng. Thay vì cảm ơn phía Mỹ, các công tố viên Mexico đang cân nhắc truy tố Joaquín Guzmán López cùng những người bị tình nghi tham gia vụ bắt cóc, theo Fox News.
Văn phòng Tổng Chưởng lý Mexico hôm 11/8 thông báo mở cuộc điều tra hình sự với các cáo buộc gồm "phản quốc, sử dụng trái phép sân bay, vi phạm quy định về xuất nhập cảnh, bắt cóc và nhiều tội danh khác".
Các công tố viên Mexico lập luận, việc bắt cóc và đưa trái phép một công dân Mexico sang Mỹ là hành vi được xét vào tội phản quốc". Những người bị buộc tội có thể đối mặt án tù lên tới 40 năm, Fox News đưa tin.
Năm 1990, Mexico từng đưa ra phản ứng tương tự khi bác sĩ Humberto Machaín bị bắt cóc và đưa sang Mỹ. Machaín khi đó bị nhà chức trách Mỹ truy nã vì liên quan vụ tra tấn, sát hại đặc vụ Kiki Camarena của Cơ quan Phòng chống Ma túy (DEA) vào năm 1985.
Hôm 12/8, Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador chỉ trích chính sách truy bắt các trùm ma túy Mexico của Mỹ. "Vì sao Mỹ không thay đổi chính sách này?", ông Obrador nói.
Trong lá thư gửi luật sư, trùm ma túy El Mayo đã tiết lộ mối liên hệ giữa một số chính trị gia Mexico và các thành viên băng đảng ma túy.
Thống đốc bang Sinaloa Rubén Rocha Moya đã bác bỏ cáo buộc ông có liên quan. Ông Moya nói mình không hề có kế hoạch gặp El Mayo vào ngày trùm ma túy bị bắt. "Hôm đó tôi không ở Sinaloa mà ở Los Angeles, Mỹ", ông Moya nói.
Trong tuyên bố ngày 11/8, văn phòng tổng chưởng lý Mexico thông báo chính quyền liên bang đã tiếp quản vụ án từ các công tố viên bang Sinaloa.
