Ganas
Địt mẹ đau lòng
Lướt mạng thấy bài viết này hay quá. Mà VN mình có kênh chính thống nào để gửi, thảo luận những chất vấn như này không nhỉ?
Chứ đăng trên các mxh thì không hiệu quả và đúng mục đích. Lại dễ vi phạm luật pháp.
Chứ đăng trên các mxh thì không hiệu quả và đúng mục đích. Lại dễ vi phạm luật pháp.
CHẤT VẤN ÔNG TRẦN THANH MẪN – CHỦ TỊCH QUỐI HỘI VIỆT NAM.
( Về quy định buộc chủ hộ kinh doanh phải đóng BHXH bắt buộc từ 1/7/2025 )
_____
Kính gửi Chủ tịch Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam,
cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, đồng thời là cơ quan duy nhất có thẩm quyền ban hành luật.
Luật BHXH 2024 — có hiệu lực từ 1/7/2025 — bổ sung nhóm chủ hộ kinh doanh vào đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc, với mức đóng thấp nhất 585.000 đồng/tháng.
Đây không còn là vấn đề kỹ thuật hay quy định hành chính.
Đây là vấn đề lập pháp, và chỉ Quốc hội mới có quyền trả lời.
Vì vậy, tôi xin gửi đến Chủ tịch Quốc hội những chất vấn sau:
1. Câu hỏi thứ nhất: Cơ sở nào để coi một người “tự làm – tự ăn – tự chịu” là… người lao động bắt buộc phải đóng BHXH?
Chủ hộ kinh doanh:
không ký hợp đồng lao động với ai,
không hưởng lương cố định,
không được ai trả công,
tự chịu toàn bộ rủi ro lời – lỗ.
Vậy Quốc hội dựa vào logic nào để xếp họ vào nhóm:
“Người lao động thuộc diện BHXH bắt buộc”?
Đây là lao động hay tự thân vận động sinh tồn?
Quốc hội có thể giải thích căn cứ khoa học nào để gọi đây là “lao động bắt buộc phải đóng” không?
_____
2. Câu hỏi thứ hai: Điều gì biện minh cho việc tạo thêm gánh nặng bắt buộc lên những người yếu thế nhất trong nền kinh tế?
Chủ hộ kinh doanh là ai?
Là người bán quán phở sáng 20 năm không nghỉ.
Là người bán tạp hóa vừa đóng thuế môn bài, vừa đóng tiền chợ, vừa gánh đủ thứ phí.
Là người nuôi cả gia đình bằng công việc tự thân.
Trong khi doanh nghiệp nhà nước thua lỗ nghìn tỷ không ai đóng.
Vì sao Quốc hội chọn đánh vào nhóm yếu thế, thay vì nhóm có khả năng chi trả?
Quốc hội có nghiên cứu tác động xã hội hay chưa?
______
3. Câu hỏi thứ ba: Một quy định “bắt buộc” nhưng lại không đảm bảo quyền lợi tương xứng — có công bằng không?
Chủ hộ kinh doanh khi đóng BHXH bắt buộc:
không được hưởng chế độ thất nghiệp,
không có ai bồi thường khi họ phá sản,
không được bảo vệ khi bị cưỡng chế giải tỏa,
không có lương cố định để trích đóng.
Vậy họ đóng như một người lao động, nhưng không hưởng quyền lợi của người lao động.
Đây có phải là nguyên tắc lập pháp:
“Đóng thì bắt buộc – hưởng thì tùy duyệt”?
________
4. Câu hỏi thứ tư: Người dân có quyền từ chối hay không?
Luật BHXH 2024 buộc mọi chủ hộ kinh doanh phải đóng.
Vậy xin Chủ tịch Quốc hội trả lời thật rõ ràng:
Người dân có quyền nói KHÔNG với gánh nặng này hay không?
Nếu không có quyền từ chối → vậy đây là BHXH hay một dạng “tuyệt đối hóa nghĩa vụ” đối với nhóm yếu thế?
Một nhà nước pháp quyền phải dựa trên quyền tự quyết của công dân, không phải dựa trên sự ép buộc.
______
5. Câu hỏi cuối cùng: Ai chịu trách nhiệm nếu luật này đẩy hàng trăm nghìn hộ kinh doanh nhỏ vào cảnh phá sản?
Khi giá thực phẩm tăng, xăng tăng, đô la tăng, giá thuê mặt bằng tăng…
Chỉ có thu nhập là không tăng.
Nếu lại bắt họ đóng thêm một khoản cố định hàng tháng — không phụ thuộc doanh thu — thì Quốc hội có lường được hậu quả?
Nếu hàng vạn tiểu thương phải bỏ sạp, bỏ chợ, bỏ kinh doanh vì không chịu nổi chi phí:
Quốc hội có nhận trách nhiệm không?
Hay lại để người dân tự chịu như mọi khi?
______
Tôi không hỏi Chính phủ.
Tôi không hỏi Bộ Lao động.
Tôi chỉ hỏi Quốc hội — cơ quan làm luật và là nơi duy nhất có quyền sửa luật.
Chủ tịch Quốc hội hãy trả lời nhân dân những câu hỏi trên.
Một đất nước chỉ mạnh khi pháp luật bảo vệ người yếu thế.
Nếu luật lại trở thành gánh nặng cho chính họ, thì Quốc hội có đang làm tròn vai trò của mình không?
______
KHÔNG CÓ QUỐC GIA PHÁT TRIỂN NÀO BẮT BUỘC TOÀN BỘ CHỦ HỘ KINH DOANH SIÊU NHỎ - CÁ THỂ - TỰ KINH DOANH PHẢI ĐÓNG BHXH BẮT BUỘC GIỐNG NHƯ LUẬT BHXH 2024 CỦA VIỆT NAM..
Tuyệt đối không có.
1. Ở các nước OECD (Mỹ – EU – Nhật – Hàn): Chủ hộ kinh doanh chỉ đóng BHXH nếu có thu nhập đủ lớn hoặc tự nguyện
Mỹ
Người tự kinh doanh (self-employed) tự chọn mức thu nhập muốn đóng và tự nguyện tham gia.
Không có chuyện "bắt buộc toàn bộ chủ hộ kinh doanh phải đóng".
Những hộ kinh doanh nhỏ, lợi nhuận thấp được miễn hoặc đóng mức rất thấp.
Châu Âu (Đức – Pháp – Ý – Hà Lan)
BHXH bắt buộc chỉ áp dụng với doanh nhân có lợi nhuận cao, hoặc ngành nghề rủi ro.
Hộ kinh doanh siêu nhỏ được quyền:
Không tham gia
Hoặc chọn gói tối thiểu
- Nhà nước không bao giờ áp mức cố định cho tất cả, mà dựa hoàn toàn vào thu nhập thực tế.
Tại Nhật Bản, Kokumin Nenkin là bắt buộc đối với tất cả công dân từ 20–60 tuổi, kể cả người nước ngoài.
Nhưng quan trọng nhất là:
• quyền lợi rõ ràng
• lương hưu ổn định
• phúc lợi xã hội đầy đủ
• minh bạch dữ liệu
• nhà nước chịu trách nhiệm đến cùng
• dân tin vào hệ thống
Nhật “bắt buộc”, nhưng niềm tin xã hội rất cao.
Hàn Quốc
Người kinh doanh nhỏ không nằm trong diện bắt buộc, trừ khi doanh thu lớn.
Ai khó khăn thì xin hỗ trợ giảm – miễn.
2. Không có nước nào dùng mức “lương tham chiếu” rồi bắt tất cả hộ kinh doanh phải đóng tối thiểu
Chính sách của Việt Nam:
Lấy lương cơ sở 2.340.000 làm “mức tham chiếu”
Bắt buộc đóng 25% = 585.000/tháng
Không quan tâm thu nhập từng hộ
Không cho quyền lựa chọn
Không đánh giá khả năng chi trả
Đây là mô hình chưa từng xuất hiện trong bất kỳ nền kinh tế thị trường nào.
3. Không có nước nào bắt hộ kinh doanh đóng BHXH trong khi… quyền lợi không tương xứng.
Ở các nước -người tự doanh đồng thời có:
bảo hiểm thất nghiệp
bảo hiểm tai nạn
phúc lợi khi mất khách hàng
chế độ hỗ trợ khi thiên tai, dịch bệnh
Ở Việt Nam:
Đóng 585.000/tháng
Nhưng không có:
chế độ thất nghiệp
bảo hiểm tai nạn lao động
chế độ nghỉ ốm như người lao động
trợ cấp ngưng kinh doanh
hỗ trợ khi dịch bệnh
Đóng như công ty – hưởng như… không có gì.
Không quốc gia văn minh nào làm như vậy.
4. Không nước nào đánh đồng “tự kinh doanh” với “người lao động” như Việt Nam
Ở mọi quốc gia, định nghĩa rất rõ:
Người lao động = làm công ăn lương → BHXH bắt buộc
Chủ hộ tự kinh doanh = người tự tạo việc làm → BHXH tự nguyện
Không bao giờ gộp chung.
Luật BHXH 2024 đang xóa ranh giới này — và đây là bước đi không theo thông lệ quốc tế.
____
Nếu thế giới không làm như vậy, tại sao Việt Nam làm?
Và chính sách này phục vụ ai?
Người dân, hay ngân sách?
Hong Thai Hoang
