Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Nhà bác học thiên tài Isaac Newton tiết kiệm cho nền kinh tế Anh khoản tiền tương đương hàng triệu bảng bằng việc áp dụng những biện pháp chuẩn hóa đồng tiền vàng của vương quốc này.
Nổi tiếng với thuyết trọng lực, Newton đã dành 30 năm cuối đời để điều hành Royal Mint (xưởng đúc tiền hoàng gia), nơi sản xuất những đồng tiền xu của Anh.
Isaac Newton, nhà vật lý và toán học nổi tiếng người Anh, đã được bổ nhiệm làm Giám đốc (Warden) của Xưởng Đúc Tiền Hoàng gia (Royal Mint) vào mùa xuân năm 1696, theo đề xuất của Charles Montagu, lúc đó là Bộ trưởng Tài chính Anh. Ông đảm nhận vị trí này tại Tháp London, nơi xưởng đúc tiền đặt trụ sở, và vai trò chính là giám sát quy trình đúc tiền, đại diện cho quốc vương, cũng như điều tra và xử lý các trường hợp làm giả tiền tệ – một vấn đề nghiêm trọng lúc bấy giờ do tình trạng cắt xén và làm giả đồng tiền bạc lan tràn.
Newton nhanh chóng thể hiện sự năng động trong công việc: ông tổ chức lại xưởng, mua sắm thiết bị mới, áp dụng kiến thức luyện kim từ nghiên cứu giả kim thuật để cải thiện chất lượng tiền tệ, và thúc đẩy việc thu hồi đồng tiền cũ để đúc mới. Đến năm 1699, khi vị trí Giám đốc Điều hành (Master of the Mint) trở nên trống, Newton được thăng chức lên vị trí này – một vai trò mang lại lợi nhuận cao hơn và đòi hỏi kỹ thuật phức tạp hơn. Ông giữ chức vụ đến năm 1727, góp phần quan trọng vào việc chuyển đổi sang tiêu chuẩn vàng cho tiền tệ Anh, đồng thời giảm đáng kể tình trạng làm giả tiền.
Việc Newton làm giám đốc xưởng đúc tiền không chỉ là một giai đoạn "nghỉ ngơi" sau những năm làm việc căng thẳng ở Đại học Cambridge, mà còn thể hiện khả năng tổ chức và giải quyết vấn đề thực tiễn của ông, bổ sung cho di sản khoa học vĩ đại.
Ari Belenkiy, một nhà toán học tại Viện Công nghệ Bristish Columbia ở Vancouver (Canada), đã so sánh những cải tiến của Newton để tìm hiểu tác động của chúng trong việc ngăn chặn những kẻ giàu có lợi dụng tiền tệ để trục lợi.
Chất lượng của đồng xu do Royal Mint sản xuất được đánh giá mỗi năm tại Trial of the Pyx - một buổi lễ bắt đầu từ thế kỷ 13. Khi đúc các đồng xu, một vài đồng từ mỗi mẻ được đặt vào một hộp nhỏ (gọi là pyx) và sau đó cân để xem chúng bị lệch với chuẩn yêu cầu là bao nhiêu.
Nếu đồng xu cân nặng hơn giá trị in trên mặt nó, những kẻ đầu cơ sẽ mua chúng, nấu chảy rồi bán lại cho chính xưởng đúc để kiếm lời, một quy trình gọi là culling. “Culling là một nghề của người giàu”, Belenkiy nói.
Belenkiy đã mô hình hóa trọng lượng của các đồng xu bình thường. Sau đó ông sử dụng hồ sơ từ những lần cân thử, ghi chú của Newton và suy luận toán học để tính toán độ lệch chuẩn của một đợt phân phối, khám phá tác động của những cải tiến của Newton. Kết quả phân tích cho thấy đã giảm độ lệch chuẩn từ khoảng 85 mg xuống còn 49 mg.
Belenkiy cho rằng có lẽ Newton đã áp dụng “định luật làm lạnh” để làm chậm sự làm lạnh của đồng xu và giảm biến thể. Ông tính toán rằng cải tiến của Newton đã tiết kiệm được 41.510 bảng Anh thời đó, tương đương 3 triệu bảng ngày nay.
Bốn lãnh đạo của Royal Mint sau Newton cũng áp dụng những kỹ thuật của ông và một lần nữa tiết kiệm gấp đôi số tiền. Nghĩa là Newton đã giúp tiết kiệm cho nước Anh khoảng 10 triệu bảng với giá trị đồng tiền hiện nay
Isaac Newton đã có đóng góp cụ thể cho nền kinh tế Anh và điều tra hình sự của Scotland Yard
Khi Isaac Newton đảm nhận vai trò Giám đốc (Warden) của Xưởng Đúc Tiền Hoàng gia Anh vào năm 1696, một trong những nhiệm vụ chính của ông là điều tra và ngăn chặn nạn làm giả tiền tệ, vốn đang gây khủng hoảng nghiêm trọng cho nền kinh tế Anh. Thời kỳ này, tiền tệ chủ yếu là đồng bạc, nhưng chúng thường bị cắt xén (clipping) hoặc làm giả, khiến giá trị thực của tiền giảm sút. Newton, với trí tuệ sắc bén và tính cách tỉ mỉ, đã tiếp cận nhiệm vụ này với sự quyết liệt và hiệu quả đáng kể.
Vụ án nổi bật: William Chaloner
Một trong những vụ án điều tra tiền giả nổi tiếng nhất mà Newton trực tiếp xử lý liên quan đến William Chaloner, một tên tội phạm khét tiếng trong giới làm giả tiền tệ ở London. Chaloner không chỉ làm giả tiền mà còn vận hành một mạng lưới tinh vi, sử dụng kỹ thuật tiên tiến để tạo ra những đồng tiền giả chất lượng cao, khó phân biệt với tiền thật. Hắn ta thậm chí còn lớn tiếng chỉ trích Xưởng Đúc Tiền, cáo buộc họ kém hiệu quả và đề xuất trước Quốc hội rằng mình có thể cải thiện quy trình đúc tiền – một hành động táo bạo nhằm đánh lạc hướng sự chú ý.
Newton, với tư cách là Giám đốc, đã biến cuộc chiến chống Chaloner thành một nhiệm vụ cá nhân. Ông áp dụng phương pháp điều tra khoa học, tương tự như cách ông tiếp cận các vấn đề vật lý hay toán học:
- Thu thập chứng cứ: Newton không chỉ dựa vào các báo cáo mà còn tự mình cải trang, thâm nhập vào các quán rượu và khu vực mờ ám ở London để thu thập thông tin từ mạng lưới gián điệp và người cung cấp tin. Ông xây dựng một hệ thống tình báo rộng khắp, sử dụng cả nhân chứng và tội phạm bị bắt để lấy lời khai.
- Phân tích kỹ thuật: Với kiến thức về luyện kim từ nghiên cứu giả kim thuật, Newton kiểm tra kỹ lưỡng các đồng tiền giả của Chaloner, xác định các sai sót nhỏ trong hợp kim và kỹ thuật đúc để làm bằng chứng.
- Chiến thuật pháp lý: Chaloner là một kẻ xảo quyệt, từng nhiều lần thoát tội nhờ thiếu chứng cứ hoặc hối lộ. Newton kiên nhẫn thu thập lời khai từ các đồng phạm của Chaloner, bao gồm cả những người bị hắn phản bội, và sử dụng các quy định pháp lý để đảm bảo vụ án đủ sức nặng.
Năm 1699, sau một cuộc điều tra kéo dài, Newton đã thu thập đủ bằng chứng để đưa Chaloner ra xét xử. Chaloner bị kết án tội phản quốc (làm giả tiền tệ thời bấy giờ được xem là tội chống lại quốc gia). Hắn bị xử tử bằng hình thức treo cổ, lôi ruột và phanh thây tại Tyburn vào tháng 3 năm 1699. Trước khi chết, Chaloner vẫn cố viết thư cầu xin Newton, nhưng Newton không nhân nhượng, thể hiện sự cứng rắn và quyết tâm trong việc bảo vệ hệ thống tiền tệ.
Vụ án Chaloner chỉ là một trong nhiều vụ mà Newton xử lý, nhưng nó nổi bật vì quy mô và sự phức tạp. Newton đã truy bắt hàng trăm tội phạm làm giả tiền, góp phần làm sạch hệ thống tiền tệ Anh trong thời kỳ khủng hoảng. Ông cũng cải tiến quy trình đúc tiền, giới thiệu các biện pháp chống giả như khắc rãnh cạnh đồng xu, khiến việc cắt xén trở nên khó khăn hơn. Những nỗ lực này không chỉ củng cố nền kinh tế mà còn để lại dấu ấn về khả năng quản lý và điều tra của Newton, cho thấy ông không chỉ là một nhà khoa học mà còn là một nhà hành pháp xuất sắc.
Nổi tiếng với thuyết trọng lực, Newton đã dành 30 năm cuối đời để điều hành Royal Mint (xưởng đúc tiền hoàng gia), nơi sản xuất những đồng tiền xu của Anh.
Isaac Newton, nhà vật lý và toán học nổi tiếng người Anh, đã được bổ nhiệm làm Giám đốc (Warden) của Xưởng Đúc Tiền Hoàng gia (Royal Mint) vào mùa xuân năm 1696, theo đề xuất của Charles Montagu, lúc đó là Bộ trưởng Tài chính Anh. Ông đảm nhận vị trí này tại Tháp London, nơi xưởng đúc tiền đặt trụ sở, và vai trò chính là giám sát quy trình đúc tiền, đại diện cho quốc vương, cũng như điều tra và xử lý các trường hợp làm giả tiền tệ – một vấn đề nghiêm trọng lúc bấy giờ do tình trạng cắt xén và làm giả đồng tiền bạc lan tràn.
Newton nhanh chóng thể hiện sự năng động trong công việc: ông tổ chức lại xưởng, mua sắm thiết bị mới, áp dụng kiến thức luyện kim từ nghiên cứu giả kim thuật để cải thiện chất lượng tiền tệ, và thúc đẩy việc thu hồi đồng tiền cũ để đúc mới. Đến năm 1699, khi vị trí Giám đốc Điều hành (Master of the Mint) trở nên trống, Newton được thăng chức lên vị trí này – một vai trò mang lại lợi nhuận cao hơn và đòi hỏi kỹ thuật phức tạp hơn. Ông giữ chức vụ đến năm 1727, góp phần quan trọng vào việc chuyển đổi sang tiêu chuẩn vàng cho tiền tệ Anh, đồng thời giảm đáng kể tình trạng làm giả tiền.
Việc Newton làm giám đốc xưởng đúc tiền không chỉ là một giai đoạn "nghỉ ngơi" sau những năm làm việc căng thẳng ở Đại học Cambridge, mà còn thể hiện khả năng tổ chức và giải quyết vấn đề thực tiễn của ông, bổ sung cho di sản khoa học vĩ đại.
Ari Belenkiy, một nhà toán học tại Viện Công nghệ Bristish Columbia ở Vancouver (Canada), đã so sánh những cải tiến của Newton để tìm hiểu tác động của chúng trong việc ngăn chặn những kẻ giàu có lợi dụng tiền tệ để trục lợi.
Chất lượng của đồng xu do Royal Mint sản xuất được đánh giá mỗi năm tại Trial of the Pyx - một buổi lễ bắt đầu từ thế kỷ 13. Khi đúc các đồng xu, một vài đồng từ mỗi mẻ được đặt vào một hộp nhỏ (gọi là pyx) và sau đó cân để xem chúng bị lệch với chuẩn yêu cầu là bao nhiêu.
Nếu đồng xu cân nặng hơn giá trị in trên mặt nó, những kẻ đầu cơ sẽ mua chúng, nấu chảy rồi bán lại cho chính xưởng đúc để kiếm lời, một quy trình gọi là culling. “Culling là một nghề của người giàu”, Belenkiy nói.
Belenkiy đã mô hình hóa trọng lượng của các đồng xu bình thường. Sau đó ông sử dụng hồ sơ từ những lần cân thử, ghi chú của Newton và suy luận toán học để tính toán độ lệch chuẩn của một đợt phân phối, khám phá tác động của những cải tiến của Newton. Kết quả phân tích cho thấy đã giảm độ lệch chuẩn từ khoảng 85 mg xuống còn 49 mg.
Belenkiy cho rằng có lẽ Newton đã áp dụng “định luật làm lạnh” để làm chậm sự làm lạnh của đồng xu và giảm biến thể. Ông tính toán rằng cải tiến của Newton đã tiết kiệm được 41.510 bảng Anh thời đó, tương đương 3 triệu bảng ngày nay.
Bốn lãnh đạo của Royal Mint sau Newton cũng áp dụng những kỹ thuật của ông và một lần nữa tiết kiệm gấp đôi số tiền. Nghĩa là Newton đã giúp tiết kiệm cho nước Anh khoảng 10 triệu bảng với giá trị đồng tiền hiện nay
Isaac Newton đã có đóng góp cụ thể cho nền kinh tế Anh và điều tra hình sự của Scotland Yard
Khi Isaac Newton đảm nhận vai trò Giám đốc (Warden) của Xưởng Đúc Tiền Hoàng gia Anh vào năm 1696, một trong những nhiệm vụ chính của ông là điều tra và ngăn chặn nạn làm giả tiền tệ, vốn đang gây khủng hoảng nghiêm trọng cho nền kinh tế Anh. Thời kỳ này, tiền tệ chủ yếu là đồng bạc, nhưng chúng thường bị cắt xén (clipping) hoặc làm giả, khiến giá trị thực của tiền giảm sút. Newton, với trí tuệ sắc bén và tính cách tỉ mỉ, đã tiếp cận nhiệm vụ này với sự quyết liệt và hiệu quả đáng kể.
Vụ án nổi bật: William Chaloner
Một trong những vụ án điều tra tiền giả nổi tiếng nhất mà Newton trực tiếp xử lý liên quan đến William Chaloner, một tên tội phạm khét tiếng trong giới làm giả tiền tệ ở London. Chaloner không chỉ làm giả tiền mà còn vận hành một mạng lưới tinh vi, sử dụng kỹ thuật tiên tiến để tạo ra những đồng tiền giả chất lượng cao, khó phân biệt với tiền thật. Hắn ta thậm chí còn lớn tiếng chỉ trích Xưởng Đúc Tiền, cáo buộc họ kém hiệu quả và đề xuất trước Quốc hội rằng mình có thể cải thiện quy trình đúc tiền – một hành động táo bạo nhằm đánh lạc hướng sự chú ý.
Newton, với tư cách là Giám đốc, đã biến cuộc chiến chống Chaloner thành một nhiệm vụ cá nhân. Ông áp dụng phương pháp điều tra khoa học, tương tự như cách ông tiếp cận các vấn đề vật lý hay toán học:
- Thu thập chứng cứ: Newton không chỉ dựa vào các báo cáo mà còn tự mình cải trang, thâm nhập vào các quán rượu và khu vực mờ ám ở London để thu thập thông tin từ mạng lưới gián điệp và người cung cấp tin. Ông xây dựng một hệ thống tình báo rộng khắp, sử dụng cả nhân chứng và tội phạm bị bắt để lấy lời khai.
- Phân tích kỹ thuật: Với kiến thức về luyện kim từ nghiên cứu giả kim thuật, Newton kiểm tra kỹ lưỡng các đồng tiền giả của Chaloner, xác định các sai sót nhỏ trong hợp kim và kỹ thuật đúc để làm bằng chứng.
- Chiến thuật pháp lý: Chaloner là một kẻ xảo quyệt, từng nhiều lần thoát tội nhờ thiếu chứng cứ hoặc hối lộ. Newton kiên nhẫn thu thập lời khai từ các đồng phạm của Chaloner, bao gồm cả những người bị hắn phản bội, và sử dụng các quy định pháp lý để đảm bảo vụ án đủ sức nặng.
Năm 1699, sau một cuộc điều tra kéo dài, Newton đã thu thập đủ bằng chứng để đưa Chaloner ra xét xử. Chaloner bị kết án tội phản quốc (làm giả tiền tệ thời bấy giờ được xem là tội chống lại quốc gia). Hắn bị xử tử bằng hình thức treo cổ, lôi ruột và phanh thây tại Tyburn vào tháng 3 năm 1699. Trước khi chết, Chaloner vẫn cố viết thư cầu xin Newton, nhưng Newton không nhân nhượng, thể hiện sự cứng rắn và quyết tâm trong việc bảo vệ hệ thống tiền tệ.
Vụ án Chaloner chỉ là một trong nhiều vụ mà Newton xử lý, nhưng nó nổi bật vì quy mô và sự phức tạp. Newton đã truy bắt hàng trăm tội phạm làm giả tiền, góp phần làm sạch hệ thống tiền tệ Anh trong thời kỳ khủng hoảng. Ông cũng cải tiến quy trình đúc tiền, giới thiệu các biện pháp chống giả như khắc rãnh cạnh đồng xu, khiến việc cắt xén trở nên khó khăn hơn. Những nỗ lực này không chỉ củng cố nền kinh tế mà còn để lại dấu ấn về khả năng quản lý và điều tra của Newton, cho thấy ông không chỉ là một nhà khoa học mà còn là một nhà hành pháp xuất sắc.
