Được tung hô là anh hùng nhưng cũng bị người khác khinh miệt là kẻ phản bội, Jimmy Lai - ông trùm truyền thông ủng hộ dân chủ của Hong Kong đang trong giai đoạn cuối cùng của phiên tòa xét xử an ninh quốc gia.
Phiên tranh luận cuối cùng dự kiến bắt đầu vào hôm 14/8 đối với ông Lai, người bị cáo buộc thông đồng với các thế lực nước ngoài theo luật an ninh quốc gia do Bắc Kinh áp đặt.
Tuy nhiên, phiên điều trần đã bị hoãn lại do ảnh hưởng của giông bão quét qua thành phố khiến Hong Kong phải đặt cảnh báo ở mức độ cao nhất.
Với việc Thủ tướng Anh Keir Starmer kêu gọi trả tự do cho ông Lai, phiên tòa đã thu hút sự chú ý của quốc tế. Người đàn ông 77 tuổi này mang cả quốc tịch Anh và Trung Quốc - mặc dù Trung Quốc không công nhận quốc tịch kép, và do đó coi ông Lai là người Trung Quốc độc quyền.
Ông Lai đã bị giam giữ từ tháng 12/2020 và phải đối mặt với mức án tối đa là tù chung thân nếu bị kết tội.
Những người chỉ trích cho rằng trường hợp của ông Lai cho thấy hệ thống pháp luật của Hong Kong đã bị lợi dụng để làm dập tắt tiếng nói của phe chính trị đối lập.
Ông Lai luôn là cái gai trong mắt Trung Quốc. Không giống như những ông trùm khác vươn lên hàng đầu ở Hong Kong, ông Lai trở thành một trong những người chỉ trích chính quyền Trung Quốc gay gắt nhất và là một nhân vật hàng đầu ủng hộ dân chủ tại vùng lãnh thổ từng thuộc Anh này.
"Tôi sinh ra đã là một kẻ nổi loạn", ông nói với BBC trong một cuộc phỏng vấn năm 2020, vài giờ trước khi bị buộc tội. "Tôi có một tính cách rất nổi loạn."
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Ông Lai đang bị xét xử vì tội vi phạm an ninh quốc gia và thông đồng với các thế lực nước ngoài
Ông là người nổi bật nhất trong số những người bị buộc tội theo luật an ninh quốc gia gây tranh cãi mà Trung Quốc ban hành vào năm 2020. Luật được đưa ra nhằm ứng phó với các cuộc biểu tình lớn nổ ra ở Hong Kong vào năm trước đó.
Bộ luật này hình sự hóa nhiều hành vi bất đồng chính kiến mà Bắc Kinh coi là lật đổ và ly khai, cùng nhiều hành vi khác.
Bắc Kinh cho biết luật an ninh quốc gia là cần thiết để duy trì sự ổn định ở Hong Kong nhưng những bên chỉ trích lại cho rằng luật này thực chất là cấm bất đồng chính kiến.
Trong nhiều năm qua, con trai của ông Lai, ông Sebastien, đã kêu gọi trả tự do cho cha mình. Vào tháng Hai, ông Sebastien đã thúc giục ông Starmer và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hành động khẩn cấp, đồng thời cảnh báo thêm rằng "sức khoẻ cha tôi đang suy yếu."
Trước phiên tòa xét xử ông Lai vào hôm 14/8, ông Sebastien nói với BBC rằng ngay cả khi cha ông chỉ bị phạt 5 năm tù, điều đó cũng tương đương với án tử hình.
"Xét về tuổi tác và sức khỏe của ông thì đúng như vậy. Ông sẽ chết ở trong tù", ông Sebastien nói.
Ông nói thêm rằng vụ án của ông Lai "rất quan trọng đối với quan hệ Trung Quốc - Anh".
Nếu ông Lai qua đời, điều đó cho thấy "với tư cách là một quốc gia [Anh], chúng ta đã không đứng lên bảo vệ một trong những người dũng cảm nhất của mình khi cần thiết", ông nói.
Khi mới 12 tuổi, ông Lai đã trốn khỏi ngôi làng của mình ở Trung Quốc đại lục và đến Hong Kong bằng cách đi lậu vé trên một chiếc thuyền đánh cá.
Trong thời gian làm những công việc lặt vặt và đan lát trong một cửa hàng quần áo nhỏ, ông đã tự học tiếng Anh. Từ một công việc chân tay, ông đã thành lập nên một đế chế trị giá hàng triệu đô la, bao gồm cả thương hiệu quần áo quốc tế Giordano.
Chuỗi cửa hàng này đã thành công vang dội. Nhưng khi Trung Quốc điều xe tăng đến đàn áp các cuộc biểu tình đòi dân chủ tại Quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh năm 1989, ông Lai bắt đầu một hành trình mới với tư cách là một nhà hoạt động dân chủ và một doanh nhân.
Ông bắt đầu viết các chuyên mục chỉ trích vụ thảm sát sau các cuộc biểu tình ở Bắc Kinh và thành lập một nhà xuất bản sau này trở thành một trong những nhà xuất bản có ảnh hưởng nhất ở Hong Kong.
Nguồn hình ảnh,Reuters
Chụp lại hình ảnh,Ông Lai là một trong những người nổi bật nhất bị buộc tội theo luật an ninh quốc gia gây tranh cãi của Hong Kong
Khi Trung Quốc đáp trả bằng cách đe dọa đóng cửa các cửa hàng của ông tại đại lục, khiến ông phải bán công ty, ông Lai đã cho ra mắt một loạt các ấn phẩm ủng hộ dân chủ phổ biến bao gồm Next, một tạp chí kỹ thuật số và tờ báo Apple Daily được nhiều người đọc.
Trong bối cảnh truyền thông địa phương ngày càng lo sợ Bắc Kinh, ông Lai vẫn kiên trì chỉ trích chính quyền Trung Quốc thông qua cả ấn phẩm và bài viết của mình.
Điều này khiến ông trở thành anh hùng đối với nhiều người ở Hong Kong, những người coi ông là người đàn ông dũng cảm, người đã chấp nhận rủi ro lớn để bảo vệ quyền tự do của thành phố.
Nhưng ở đại lục, ông bị coi là "kẻ phản bội" đe dọa an ninh quốc gia Trung Quốc.
Trong những năm gần đây, những kẻ tấn công đeo mặt nạ đã ném bom xăng vào nhà và trụ sở công ty của ông Lai. Ông cũng là mục tiêu của một âm mưu ám sát.
Nhưng không lời đe dọa nào ngăn cản ông bày tỏ quan điểm một cách mạnh mẽ. Ông là một phần nổi cộm trong các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ của thành phố và đã bị bắt hai lần vào năm 2021 với cáo buộc tụ tập trái phép.
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Apple Daily không ngại công khai chỉ trích nhà nước Trung Quốc
Khi Trung Quốc thông qua luật an ninh quốc gia mới của Hong Kong vào tháng 6/2020, ông Lai nói với BBC rằng động thái này đã gióng lên "hồi chuông báo tử" cho lãnh thổ này.
Vị doanh nhân có tầm ảnh hưởng này cũng cảnh báo rằng Hong Kong sẽ trở nên tham nhũng như Trung Quốc. Nếu không có pháp quyền, ông nói, vị thế đáng mơ ước của Hong Kong như một trung tâm tài chính toàn cầu sẽ "bị phá hủy hoàn toàn".
Ông trùm truyền thông này nổi tiếng với tính thẳng thắn và những hành động khoa trương.
Năm 2021, ông kêu gọi Tổng thống Donald Trump giúp đỡ vùng lãnh thổ này, ông nói rằng ông là "người duy nhất có thể cứu chúng tôi" khỏi Trung Quốc.
Tờ báo của ông, Apple Daily, đã đăng một bức thư trên trang nhất với nội dung: "Thưa Tổng thống, xin hãy giúp chúng tôi."
Đối với ông Lai, những hành động như vậy là cần thiết để bảo vệ thành phố đã đón nhận ông và tiếp thêm động lực cho thành công của ông.
Ông từng chia sẻ với hãng thông tấn AFP: "Tôi đến đây tay trắng, sự tự do của nơi này đã cho tôi tất cả... Có lẽ đã đến lúc tôi đền đáp sự tự do đó bằng cách đấu tranh vì nó."
Kể từ năm 2020, ông Lai đã bị cáo buộc nhiều tội danh khác nhau - bao gồm tội tụ tập trái phép và gian lận.
Ông đã bị giam giữ kể từ tháng 12 năm đó.
Việc truy tố ông Lai đã thu hút sự chú ý của quốc tế, với các nhóm nhân quyền và chính phủ nước ngoài kêu gọi trả tự do cho ông.
Trong nhiều năm qua, ông Sebastien Lai đã đi khắp thế giới để lên án vụ bắt giữ cha mình và lên án Hong Kong vì trừng phạt "những đặc điểm đáng được tôn vinh".
"Cha tôi bị bỏ tù vì sự thật trên môi, lòng dũng cảm trong trái tim và sự tự do trong tâm hồn", ông nói.
Phiên tranh luận cuối cùng dự kiến bắt đầu vào hôm 14/8 đối với ông Lai, người bị cáo buộc thông đồng với các thế lực nước ngoài theo luật an ninh quốc gia do Bắc Kinh áp đặt.
Tuy nhiên, phiên điều trần đã bị hoãn lại do ảnh hưởng của giông bão quét qua thành phố khiến Hong Kong phải đặt cảnh báo ở mức độ cao nhất.
Với việc Thủ tướng Anh Keir Starmer kêu gọi trả tự do cho ông Lai, phiên tòa đã thu hút sự chú ý của quốc tế. Người đàn ông 77 tuổi này mang cả quốc tịch Anh và Trung Quốc - mặc dù Trung Quốc không công nhận quốc tịch kép, và do đó coi ông Lai là người Trung Quốc độc quyền.
Ông Lai đã bị giam giữ từ tháng 12/2020 và phải đối mặt với mức án tối đa là tù chung thân nếu bị kết tội.
Những người chỉ trích cho rằng trường hợp của ông Lai cho thấy hệ thống pháp luật của Hong Kong đã bị lợi dụng để làm dập tắt tiếng nói của phe chính trị đối lập.
Ông Lai luôn là cái gai trong mắt Trung Quốc. Không giống như những ông trùm khác vươn lên hàng đầu ở Hong Kong, ông Lai trở thành một trong những người chỉ trích chính quyền Trung Quốc gay gắt nhất và là một nhân vật hàng đầu ủng hộ dân chủ tại vùng lãnh thổ từng thuộc Anh này.
"Tôi sinh ra đã là một kẻ nổi loạn", ông nói với BBC trong một cuộc phỏng vấn năm 2020, vài giờ trước khi bị buộc tội. "Tôi có một tính cách rất nổi loạn."
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Ông Lai đang bị xét xử vì tội vi phạm an ninh quốc gia và thông đồng với các thế lực nước ngoài
Ông là người nổi bật nhất trong số những người bị buộc tội theo luật an ninh quốc gia gây tranh cãi mà Trung Quốc ban hành vào năm 2020. Luật được đưa ra nhằm ứng phó với các cuộc biểu tình lớn nổ ra ở Hong Kong vào năm trước đó.
Bộ luật này hình sự hóa nhiều hành vi bất đồng chính kiến mà Bắc Kinh coi là lật đổ và ly khai, cùng nhiều hành vi khác.
Bắc Kinh cho biết luật an ninh quốc gia là cần thiết để duy trì sự ổn định ở Hong Kong nhưng những bên chỉ trích lại cho rằng luật này thực chất là cấm bất đồng chính kiến.
Trong nhiều năm qua, con trai của ông Lai, ông Sebastien, đã kêu gọi trả tự do cho cha mình. Vào tháng Hai, ông Sebastien đã thúc giục ông Starmer và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hành động khẩn cấp, đồng thời cảnh báo thêm rằng "sức khoẻ cha tôi đang suy yếu."
Trước phiên tòa xét xử ông Lai vào hôm 14/8, ông Sebastien nói với BBC rằng ngay cả khi cha ông chỉ bị phạt 5 năm tù, điều đó cũng tương đương với án tử hình.
"Xét về tuổi tác và sức khỏe của ông thì đúng như vậy. Ông sẽ chết ở trong tù", ông Sebastien nói.
Ông nói thêm rằng vụ án của ông Lai "rất quan trọng đối với quan hệ Trung Quốc - Anh".
Nếu ông Lai qua đời, điều đó cho thấy "với tư cách là một quốc gia [Anh], chúng ta đã không đứng lên bảo vệ một trong những người dũng cảm nhất của mình khi cần thiết", ông nói.
Từ nghèo khó đến giàu có
Ông Lai sinh ra tại Quảng Châu, một thành phố ở miền nam Trung Quốc, trong một gia đình giàu có đã mất tất cả khi những người ******** lên nắm quyền vào năm 1949.Khi mới 12 tuổi, ông Lai đã trốn khỏi ngôi làng của mình ở Trung Quốc đại lục và đến Hong Kong bằng cách đi lậu vé trên một chiếc thuyền đánh cá.
Trong thời gian làm những công việc lặt vặt và đan lát trong một cửa hàng quần áo nhỏ, ông đã tự học tiếng Anh. Từ một công việc chân tay, ông đã thành lập nên một đế chế trị giá hàng triệu đô la, bao gồm cả thương hiệu quần áo quốc tế Giordano.
Chuỗi cửa hàng này đã thành công vang dội. Nhưng khi Trung Quốc điều xe tăng đến đàn áp các cuộc biểu tình đòi dân chủ tại Quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh năm 1989, ông Lai bắt đầu một hành trình mới với tư cách là một nhà hoạt động dân chủ và một doanh nhân.
Ông bắt đầu viết các chuyên mục chỉ trích vụ thảm sát sau các cuộc biểu tình ở Bắc Kinh và thành lập một nhà xuất bản sau này trở thành một trong những nhà xuất bản có ảnh hưởng nhất ở Hong Kong.
Nguồn hình ảnh,Reuters
Chụp lại hình ảnh,Ông Lai là một trong những người nổi bật nhất bị buộc tội theo luật an ninh quốc gia gây tranh cãi của Hong Kong
Khi Trung Quốc đáp trả bằng cách đe dọa đóng cửa các cửa hàng của ông tại đại lục, khiến ông phải bán công ty, ông Lai đã cho ra mắt một loạt các ấn phẩm ủng hộ dân chủ phổ biến bao gồm Next, một tạp chí kỹ thuật số và tờ báo Apple Daily được nhiều người đọc.
Trong bối cảnh truyền thông địa phương ngày càng lo sợ Bắc Kinh, ông Lai vẫn kiên trì chỉ trích chính quyền Trung Quốc thông qua cả ấn phẩm và bài viết của mình.
Điều này khiến ông trở thành anh hùng đối với nhiều người ở Hong Kong, những người coi ông là người đàn ông dũng cảm, người đã chấp nhận rủi ro lớn để bảo vệ quyền tự do của thành phố.
Nhưng ở đại lục, ông bị coi là "kẻ phản bội" đe dọa an ninh quốc gia Trung Quốc.
Trong những năm gần đây, những kẻ tấn công đeo mặt nạ đã ném bom xăng vào nhà và trụ sở công ty của ông Lai. Ông cũng là mục tiêu của một âm mưu ám sát.
Nhưng không lời đe dọa nào ngăn cản ông bày tỏ quan điểm một cách mạnh mẽ. Ông là một phần nổi cộm trong các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ của thành phố và đã bị bắt hai lần vào năm 2021 với cáo buộc tụ tập trái phép.
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Apple Daily không ngại công khai chỉ trích nhà nước Trung Quốc
Khi Trung Quốc thông qua luật an ninh quốc gia mới của Hong Kong vào tháng 6/2020, ông Lai nói với BBC rằng động thái này đã gióng lên "hồi chuông báo tử" cho lãnh thổ này.
Vị doanh nhân có tầm ảnh hưởng này cũng cảnh báo rằng Hong Kong sẽ trở nên tham nhũng như Trung Quốc. Nếu không có pháp quyền, ông nói, vị thế đáng mơ ước của Hong Kong như một trung tâm tài chính toàn cầu sẽ "bị phá hủy hoàn toàn".
Ông trùm truyền thông này nổi tiếng với tính thẳng thắn và những hành động khoa trương.
Năm 2021, ông kêu gọi Tổng thống Donald Trump giúp đỡ vùng lãnh thổ này, ông nói rằng ông là "người duy nhất có thể cứu chúng tôi" khỏi Trung Quốc.
Tờ báo của ông, Apple Daily, đã đăng một bức thư trên trang nhất với nội dung: "Thưa Tổng thống, xin hãy giúp chúng tôi."
Đối với ông Lai, những hành động như vậy là cần thiết để bảo vệ thành phố đã đón nhận ông và tiếp thêm động lực cho thành công của ông.
Ông từng chia sẻ với hãng thông tấn AFP: "Tôi đến đây tay trắng, sự tự do của nơi này đã cho tôi tất cả... Có lẽ đã đến lúc tôi đền đáp sự tự do đó bằng cách đấu tranh vì nó."
Kể từ năm 2020, ông Lai đã bị cáo buộc nhiều tội danh khác nhau - bao gồm tội tụ tập trái phép và gian lận.
Ông đã bị giam giữ kể từ tháng 12 năm đó.
Việc truy tố ông Lai đã thu hút sự chú ý của quốc tế, với các nhóm nhân quyền và chính phủ nước ngoài kêu gọi trả tự do cho ông.
Trong nhiều năm qua, ông Sebastien Lai đã đi khắp thế giới để lên án vụ bắt giữ cha mình và lên án Hong Kong vì trừng phạt "những đặc điểm đáng được tôn vinh".
"Cha tôi bị bỏ tù vì sự thật trên môi, lòng dũng cảm trong trái tim và sự tự do trong tâm hồn", ông nói.
