Don Jong Un
Địt xong chạy
Ngai vàng, lăng mộ, chổi quét đường, bể formaldehyde – tất cả đều là minh chứng rằng quyền lực tuyệt đối trước sau gì cũng sụp đổ. (Hình minh họa: Sai Madhav/Unsplash)
Nếu coi lịch sử là một bàn cờ, thì ******** chính là những tay chơi cờ thủ đoạn gian manh và hèn hạ bậc nhất: họ làm nhục kẻ ngã ngựa, hóa ra chính họ… tự làm nhục họ.
Để minh họa, hãy nhìn vào những quân cờ khét tiếng: Phổ Nghi, Mao Trạch Đông, Lenin, Stalin – một ván cờ dài đến cả thế kỷ 20.
Phổ Nghi: Hoàng đế quét đường
Sinh năm 1906, lên ngôi khi mới hai tuổi, Phổ Nghi có tuổi thơ trong Tử Cấm Thành xa hoa đến mức kỳ dị: đi đứng, ngồi nằm, cười nói, ăn mặc, thậm chí tóc tai cũng được người khác chăm lo. Nhìn từ bên ngoài, cậu bé là hình ảnh quyền lực rực rỡ; nhưng thực chất, tự do bị trói chặt, giống như một con chim nhốt trong lồng vàng.
Năm 1912, Phổ Nghi lần đầu thoái vị, kết thúc triều đại Mãn Thanh kéo dài ba thế kỷ. Năm 1917, ông phục vị đúng 12 ngày rồi lại bị truất. Năm 1934, dưới bàn tay Nhật, Phổ Nghi được đặt làm “Hoàng đế Mãn Châu Quốc”, danh hiệu trống rỗng như ngai vàng bằng giấy bồi.
Khi Nhật đầu hàng, Phổ Nghi bỏ chạy, nhưng chưa kịp lên máy bay đã bị Hồng quân Liên Xô bắt giữ. Hai năm tù binh tại Liên Xô và mười năm cải tạo tại Trung Quốc biến một hoàng đế quyền uy thành… kẻ quét đường. Mỗi nhát chổi quét đường là một nhát dao Mao muốn đâm vào kiêu hãnh của hoàng đế Phổ Nghi. Và chính cách làm nhục này, theo kiểu Mao Trạch Đông, hóa ra cũng là Mao tự làm nhục Mao đang là người cầm quyền.
Mao hèn hạ dùng quyền lực từ nòng súng (lời Mao từng thú nhận) để trả thù mà không xây dựng nhân phẩm, cuối cùng chỉ là trò cười cho lịch sử.
Uyển Dung: Hoàng hậu trong ảo giác
Hoàng hậu Uyển Dung, cùng sinh năm 1906, nghiện thuốc phiện nặng, sống trong ảo giác, tưởng tượng mình vẫn ra lệnh cho hầu hạ. Cuộc đời bà kết thúc trong cô độc: bị giam cầm, bỏ đói, bệnh tật hành hạ, chết mòn, xác chôn không bia mộ. Khi quyền lực không còn, danh dự, quyền uy, thậm chí hơi thở cuối cùng cũng tan biến.
Lenin và Stalin: trò chơi lăng mộ
Bàn cờ lịch sử tiếp tục: Lenin qua đời năm 1924, được đặt trong Lăng Lenin, Quảng trường Đỏ. Liên Xô tan rả, quyền lực đỏ dần tàn. Stalin, sau khi chết năm 1953, ban đầu cũng được an táng trong Lăng Lenin. Năm 1961, “Stalin chết rồi nhưng vẫn bị Khrushchev chửi bới Stalin là bạo chúa, tàn nhẫn, gây ra chết chóc và nỗi sợ hãi khắp Liên Xô.
Thi hài của Stalin bị dời sang Nghĩa trang Kremlin. Quyền lực tuyệt đối của Stalin giờ chỉ còn là lịch sử, không ai phải còn cúi đầu sợ hãi.
Nhìn lại, chính việc đặt thi hài Lenin, Stalin hay Mao trong lăng là cách ******** vừa tôn thờ vừa… làm nhục người chết: họ biến những vị anh hùng hay bạo chúa thành hình ảnh bất động trong kính, biểu tượng quyền lực đã qua, mà hành động này cũng là tự làm nhục bản thân người cầm quyền, bởi quyền lực đã mất mà còn cố trưng bày để thị uy dân ngu khu đen.
Mao Trạch Đông: tay chơi quyền lực tàn nhẫn
Mao Trạch Đông, người khiến Phổ Nghi quét đường, đã dùng lao động khổ sai, cải tạo trí thức, thanh trừng nội bộ để chứng minh quyền lực tối thượng. Nhưng nhìn lại, chính những hành vi đó cũng là trò hèn hạ: làm nhục kẻ ngã ngựa không khác gì tự hạ thấp mình.
Nhìn từ xa, Mao là ông vua của đất nước rộng lớn; nhìn gần, ông là tay chơi cờ dùng quyền lực để giải trí bằng nỗi nhục của người khác, và cuối cùng, ván cờ quyền lực của Mao, như mọi ván cờ, cũng sẽ thua trước thời gian và lịch sử.
Việt Nam: ********?
Sau 1975, không chỉ quan chức cao cấp mà cả những người chỉ “dính dáng” hay nghi ngờ cộng tác với chế độ cũ đều phải đối mặt lao tù, cải tạo, mất tài sản, thậm chí mạng sống. Mỗi ngày lao động khổ sai, mỗi lời mắng chửi là nhát dao vào lòng tự trọng của những người sa cơ thất thế.
Đồng thời, việc dùng quyền lực để trả thù như vậy cũng là biểu hiện hèn hạ tự làm nhục mình, bởi quyền lực không dùng để xây dựng mà chỉ để phá hoại nhân phẩm người khác.
Bài học từ ngai vàng và lăng mộ
Ngai vàng, lăng mộ, chổi quét đường, bể formaldehyde – tất cả đều là minh chứng rằng quyền lực tuyệt đối trước sau gì cũng sụp đổ. Phổ Nghi quét đường, Uyển Dung chết trong cô độc, Stalin bị dời khỏi lăng Lenin, Mao chỉ còn thi hài trong kính – quyền lực là tạm bợ, sự trả thù là hèn hạ, và sự tự làm nhục là tất yếu.
Nhìn lại lịch sử, từ Sa hoàng Nicholas II, Phổ Nghi, Lenin, Stalin đến Mao, câu chuyện giống như trò chơi cờ dài cả thế kỷ: kẻ mạnh hạ kẻ yếu, nhưng khi kẻ mạnh ngã, sự sỉ nhục mà họ gieo cho người khác cũng quay trở lại, phản chiếu bản chất hèn hạ của chính họ.
***
Trong cái nhìn báo chí xưa và nay, đây không chỉ là bi kịch cá nhân mà còn là cảnh tỉnh cho những ai nắm quyền: ngai vàng chỉ là tạm bợ, quyền lực chỉ là tấm màn bằng giấy, nhưng sự trả thù hèn hạ, việc làm nhục kẻ ngã ngựa, chính là tự làm nhục mình, và lịch sử sẽ ghi lại điều đó một cách nghiệt ngã.
Những ngày quét đường, những năm tháng cải tạo, những lăng mộ băng kính, tất cả minh chứng cho sức mạnh tàn bạo nhưng vô nghĩa của một chế độ, đồng thời nhắc nhở: quyền lực mà không có trí tuệ và nhân phẩm, cuối cùng chỉ là trò cười của lịch sử.
Hạ nhục người ngã ngựa rồi ngày nào đó sẽ tới phiên bọn chúng bị hạ nhục. Chắc như bắp!
