Mai mốt nội chiến tách ra rồi ai trả nợ vậy tụi bây ? Quốc tế nó vô xiết đồ phía nào ?
Nếu Việt Nam giả sử nội chiến rồi tách thành hai miền, thì việc trả nợ công (hiện khoảng 1,4 triệu tỷ VND, tương đương 60% GDP) sẽ không có quy tắc cố định mà phụ thuộc vào đàm phán giữa hai bên mới hình thành, dựa trên luật quốc tế về kế thừa nhà nước (state succession). Theo Công ước Vienna 1983 (chưa hiệu lực đầy đủ nhưng là tham chiếu), nợ được phân bổ theo nguyên tắc công bằng (equity), xem xét tỷ lệ dân số, lãnh thổ, kinh tế hoặc đóng góp vào nợ cũ, chứ không tự động chia đều hay mặc định một bên gánh hết.
Ví dụ lịch sử:
Tiệp Khắc chia tách năm 1993: Nợ phân bổ theo tỷ lệ 2:1 (Séc:Slovakia) dựa trên dân số.
Yugoslavia tan rã: Các nước kế thừa đàm phán kéo dài, chia nợ qua thỏa thuận 2001, với IMF can thiệp.
Liên Xô sụp đổ: Nga kế thừa hầu hết nợ, các nước khác chỉ gánh phần nhỏ.
Còn "quốc tế vô xiết đồ phía nào"? Chủ nợ (như WB, IMF, Trung Quốc, Nhật Bản) sẽ theo dõi công nhận quốc tế, rồi xiết nợ bên được coi là kế thừa chính hoặc theo thỏa thuận đàm phán. Nếu không thỏa thuận được, có thể default (vỡ nợ) một phần, dẫn đến tranh chấp tòa án quốc tế, nhưng thường ưu tiên đàm phán để tránh mất hết. Trong nội chiến, tình hình rối hơn, có thể một bên bị cô lập tài chính nếu không được công nhận.
case nam tư 16 tỉ đô 1991: thg nào giàu thì thg đó gánh nhiều hơn
Bosnia và Herzegovina: 13.20%
Croatia: 28.49%
Macedonia (nay là Bắc Macedonia): 5.40%
Slovenia: 16.39%
Cộng hòa Liên bang Yugoslavia (Serbia và Montenegro): 36.52%