sami88
Thần điêu đại bịp
Kỵ húy và những nhận định sai lầm?!
Có người biểu tiếng Nam phát âm là do kị húy, xong lại gởi tôi một bài viết theo link nầy: http://khoavanhoc-ngonngu.edu.vn/ng...-nam-bộ-bị-ảnh-hưởng-bởi-tục-kiêng-húy-2.html
Xin mời quới bạn cùng tôi tham khảo đôi ba chữ trong đây, coi các giải thích trong bài nầy có thõa đáng không, chớ nhiều người không hiểu về kị húy, không biết mặt chữ Nho, cứ thấy tiếng Nam là kêu kị húy, kì lắm vậy.
1. Về lịch sử
Miền Nam cũng như Đàng Trong ảnh hưởng từ thời Nhà Nguyễn, trong khi đó, lịnh kị húy tại miền Bắc thì có từ đời Lê trở về trước, trong chuyên mục nhỏ nầy, chúng ta chỉ xét về vùng miền Nam thôi nha. Trên nguyên tắc, kị húy thường thấy sẽ có một số dạng như: Tránh âm – đổi thành âm khác, Tránh chữ - đổi thành chữ khác, Viết thiếu nét chữ.
Trong bài nầy, chúng ta không bàn vô về từng câu chữ, mà chúng ta chỉ nhìn về sự hạp lý và bất hạp lý mà thôi.
2. Cùng phân tách bài bên trên
- Chữ Bường – vì tránh âm Nguyễn Quang Bình tức Quang Trung, vì đây có thể là một giải thích miễn cưỡng, vì thực tế vùng Gia Định (miền Nam) không chịu sự quản lý trực tiếp của nhà Tây Sơn, mà đó là hậu phương của Nguyễn Vương (tức Gia Long Hoàng Đế), nên việc giải thích chữ Bường nầy, quả là rất ngộ?
- Cầu Bông – vì tránh âm Hoa, mẹ vua Thiệu Trị. Nhưng, nếu các bạn đọc Hoàng Việt Nhứt Thống chí của Thượng thơ Lê Quang Định, thời sẽ thấy rằng địa điểm nầy khi xưa gần khu Chợ Bông 𢄂𣒾 nên mới được gọi là Cầu Bông.
- Bửu – là tránh âm bà Nguyễn Thị Ngọc Bảo vợ chúa Trịnh Kiểm. Thiệt ra, để giải thích cho địa danh miền Nam mà lấy tên bà Ngọc Bảo ra thì hơi là miễn cưỡng. Trong Nam, chữ 寶 đọc là Bửu – dịch là Báu. Trong đế hệ thi của nhà Nguyễn, đây là chữ thứ 4 (Miên – Hường – Ưng – Bửu – Vĩnh), tương đương với tên của vua Thành Thái (Bửu Lân) và vua Khải Định (Bửu Đảo), vua đặt như vậy mà kị chỗ nào?
- Nguyễn Hữu Cảnh là kiêng húy của Trần Duệ Tông? Nhưng, ngài Nguyễn Hữu Cảnh viết là 阮有鏡 còn Trần Duệ Tông tức là Trần Kính viết là 陳曔? Mà một ông quan chúa Nguyễn, mà không lẽ sợ kị húy một vị vua Trần cách đó mấy trăm năm?
- Chữ Châu đọc sai từ chữ Chu? Do kị húy chúa Nguyễn Phước Chu (1675-1725), thiệt ra chữ Châu mà tác giả đề cập trong Châu Thành 周城, châu của Thổ Châu 土珠 (châu của minh châu đồ đó), còn chữ Chu (Châu) tên chúa Nguyễn là 阮福淍. Ba chữ Châu được đề cập, khác nhau hết.
Nhưng chữ 淍 (zhōu)chữ trong tên chúa Nguyễn, thì âm Nam vẫn đọc là Châu, nên phải kêu là chúa Nguyễn Phước Châu mới phải. Tại sao phải đọc là Chu?
- Chơn phải đọc là Chân do kị húy vua Dục Đức là Ưng Chơn/ Chân. Thiệt ra, vua Dục Đức làm vua có 3 ngày thì làm sao có có vụ kị đây, vã lại từ năm 1874, Nam Kỳ không chịu sự kiểm soát của Triều đình nữa thì làm gì mà kị húy vua Dục Đức?
- Họ Huỳnh là kị húy chúa Nguyễn Hoàng, Nhưng mà chúng ta để ý chữ Huỳnh của Họ Huỳnh là chữ 黄, còn tên chúa Nguyễn Hoàng là 阮潢. Nếu là do kị âm, tại sao không kị luôn chữ Hoàng của Hoàng Đế(cùng âm nhưng khác chữ), nên việc nói họ Huỳnh kị từ chúa Nguyễn thì quả là gắng ghép lắm?!
- Lợi 利 là kiêng tên của vua Lê Lợi (Lê Lị), nên phải đọc từ Lị chệch thành Lợi….
- Luông – vì kị tên Lê Thái Tông (Lê Nguyên Long), vậy tại sao người dân vẫn gọi là Gia Long
- Cảnh, do kị tên Hoàng tử Cảnh 阮福景 và Trần Cảnh 陳煚 (Trần Thái Tông) vậy xài chữ nào?
- 義 Ngãi là do kị Miếu Hiệu chúa Ngãi Vương, kị húy mà kị luôn Miếu hiệu hay sao?
- Ngô Thì Nhậm và Ngô Thời Nhiệm được lí giải là miền Bắc không kiêng húy, còn miền Nam thì kiêng, mà chung một nước, lịnh kiêng húy không lẽ chỉ được áp đặc cục bộ hay sao?
- Tân Thiềng vì tránh tên của Lê Thánh Tông là Lê Tư Thành, nên đổi thành Thiềng?
- Nhơn là kị tên tước của chúa Nguyễn, Thoại là kị tên tước chúa Nguyễn. Thiệt ra, kiêng kị tước hiệu, sao chỉ có một vài vị được “đặc cách” kị, còn các vị khác lại không kị? hoặc như miếu hiệu ngài Nguyễn Ánh là Thế Tổ hay niên hiệu là Gia Long không ai kị. xin thưa, mấy cái như miếu hiệu, niên hiệu, tước hiệu, hiếm hay không ai kị đâu.
Vân vân
3. Kết luận
- Những chữ kị húy mà tác giả nêu ra, theo quy tắc là cứ thấy người xưa có tên gì là sẽ áp thành kị húy, vì miền Nam đọc khác, quả thì chuyện nầy khá là duy ý chí lắm vậy. Vì căn cứ về các lệ kị húy hoặc chữ nghĩa, chớ không thể võ đoán ghép ngang ghép dọc như vậy đặng.
- Những kị húy miền Nam, mà lấy tên của các quan lại, vua Lê chúa Trịnh để làm minh chứng, xem ra khá là cưỡng ép.
- Việc kị húy thường kị với tên, không ai kị húy với HỌ, TƯỚC HIỆU, DANH HIỆU, MIẾU HIỆU đâu. Như kiểu Nhơn quận công, Thoại quận công,… đó là các tên chức hiệu, nên tại sao phải kị?
DO VẬY, NHỮNG CHỮ ĐƯỢC CHO LÀ KỊ HÚY, THEO TRÊN BÀI VIẾT TRÊN, PHẦN NHIỀU LÀ VÕ ĐOÁN VÀ GHÉP VỚI TÊN CHỨC TƯỚC, DANH HIỆU, CHÚA NGUYỄN ĐỀ CHO THẤY SỰ KHÁC BIỆT. Ngoài ra còn có lấy luôn tên vua Lê, chúa Trịnh để làm minh chứng, quả là ngộ.
Nên có lời khuyên cho các bạn, tiếng Nam mình cứ xài đi, khi chưa biết mặt chữ Nho, đừng đánh đồng kị húy, làm mất đi sự hay ho trong cách ăn nói của tiền nhơn để lại cho con cháu.
Mấy bài trên mạng, đọc vui cũng hay đó các bạn, nhưng đọc xong mình phải so lại mặt văn tự chữ Nho, coi có giống không, chớ hai chữ tréo đầu nhau, mà kêu kị chữ nầy, tránh chữ kia, thì quả là vẽ rắn thêm chơn vậy.
Quới bạn đón coi những bài về kị húy nữa, để coi kị húy là gì nha.
Có người biểu tiếng Nam phát âm là do kị húy, xong lại gởi tôi một bài viết theo link nầy: http://khoavanhoc-ngonngu.edu.vn/ng...-nam-bộ-bị-ảnh-hưởng-bởi-tục-kiêng-húy-2.html
Xin mời quới bạn cùng tôi tham khảo đôi ba chữ trong đây, coi các giải thích trong bài nầy có thõa đáng không, chớ nhiều người không hiểu về kị húy, không biết mặt chữ Nho, cứ thấy tiếng Nam là kêu kị húy, kì lắm vậy.
1. Về lịch sử
Miền Nam cũng như Đàng Trong ảnh hưởng từ thời Nhà Nguyễn, trong khi đó, lịnh kị húy tại miền Bắc thì có từ đời Lê trở về trước, trong chuyên mục nhỏ nầy, chúng ta chỉ xét về vùng miền Nam thôi nha. Trên nguyên tắc, kị húy thường thấy sẽ có một số dạng như: Tránh âm – đổi thành âm khác, Tránh chữ - đổi thành chữ khác, Viết thiếu nét chữ.
Trong bài nầy, chúng ta không bàn vô về từng câu chữ, mà chúng ta chỉ nhìn về sự hạp lý và bất hạp lý mà thôi.
2. Cùng phân tách bài bên trên
- Chữ Bường – vì tránh âm Nguyễn Quang Bình tức Quang Trung, vì đây có thể là một giải thích miễn cưỡng, vì thực tế vùng Gia Định (miền Nam) không chịu sự quản lý trực tiếp của nhà Tây Sơn, mà đó là hậu phương của Nguyễn Vương (tức Gia Long Hoàng Đế), nên việc giải thích chữ Bường nầy, quả là rất ngộ?
- Cầu Bông – vì tránh âm Hoa, mẹ vua Thiệu Trị. Nhưng, nếu các bạn đọc Hoàng Việt Nhứt Thống chí của Thượng thơ Lê Quang Định, thời sẽ thấy rằng địa điểm nầy khi xưa gần khu Chợ Bông 𢄂𣒾 nên mới được gọi là Cầu Bông.
- Bửu – là tránh âm bà Nguyễn Thị Ngọc Bảo vợ chúa Trịnh Kiểm. Thiệt ra, để giải thích cho địa danh miền Nam mà lấy tên bà Ngọc Bảo ra thì hơi là miễn cưỡng. Trong Nam, chữ 寶 đọc là Bửu – dịch là Báu. Trong đế hệ thi của nhà Nguyễn, đây là chữ thứ 4 (Miên – Hường – Ưng – Bửu – Vĩnh), tương đương với tên của vua Thành Thái (Bửu Lân) và vua Khải Định (Bửu Đảo), vua đặt như vậy mà kị chỗ nào?
- Nguyễn Hữu Cảnh là kiêng húy của Trần Duệ Tông? Nhưng, ngài Nguyễn Hữu Cảnh viết là 阮有鏡 còn Trần Duệ Tông tức là Trần Kính viết là 陳曔? Mà một ông quan chúa Nguyễn, mà không lẽ sợ kị húy một vị vua Trần cách đó mấy trăm năm?
- Chữ Châu đọc sai từ chữ Chu? Do kị húy chúa Nguyễn Phước Chu (1675-1725), thiệt ra chữ Châu mà tác giả đề cập trong Châu Thành 周城, châu của Thổ Châu 土珠 (châu của minh châu đồ đó), còn chữ Chu (Châu) tên chúa Nguyễn là 阮福淍. Ba chữ Châu được đề cập, khác nhau hết.
Nhưng chữ 淍 (zhōu)chữ trong tên chúa Nguyễn, thì âm Nam vẫn đọc là Châu, nên phải kêu là chúa Nguyễn Phước Châu mới phải. Tại sao phải đọc là Chu?
- Chơn phải đọc là Chân do kị húy vua Dục Đức là Ưng Chơn/ Chân. Thiệt ra, vua Dục Đức làm vua có 3 ngày thì làm sao có có vụ kị đây, vã lại từ năm 1874, Nam Kỳ không chịu sự kiểm soát của Triều đình nữa thì làm gì mà kị húy vua Dục Đức?
- Họ Huỳnh là kị húy chúa Nguyễn Hoàng, Nhưng mà chúng ta để ý chữ Huỳnh của Họ Huỳnh là chữ 黄, còn tên chúa Nguyễn Hoàng là 阮潢. Nếu là do kị âm, tại sao không kị luôn chữ Hoàng của Hoàng Đế(cùng âm nhưng khác chữ), nên việc nói họ Huỳnh kị từ chúa Nguyễn thì quả là gắng ghép lắm?!
- Lợi 利 là kiêng tên của vua Lê Lợi (Lê Lị), nên phải đọc từ Lị chệch thành Lợi….
- Luông – vì kị tên Lê Thái Tông (Lê Nguyên Long), vậy tại sao người dân vẫn gọi là Gia Long
- Cảnh, do kị tên Hoàng tử Cảnh 阮福景 và Trần Cảnh 陳煚 (Trần Thái Tông) vậy xài chữ nào?
- 義 Ngãi là do kị Miếu Hiệu chúa Ngãi Vương, kị húy mà kị luôn Miếu hiệu hay sao?
- Ngô Thì Nhậm và Ngô Thời Nhiệm được lí giải là miền Bắc không kiêng húy, còn miền Nam thì kiêng, mà chung một nước, lịnh kiêng húy không lẽ chỉ được áp đặc cục bộ hay sao?
- Tân Thiềng vì tránh tên của Lê Thánh Tông là Lê Tư Thành, nên đổi thành Thiềng?
- Nhơn là kị tên tước của chúa Nguyễn, Thoại là kị tên tước chúa Nguyễn. Thiệt ra, kiêng kị tước hiệu, sao chỉ có một vài vị được “đặc cách” kị, còn các vị khác lại không kị? hoặc như miếu hiệu ngài Nguyễn Ánh là Thế Tổ hay niên hiệu là Gia Long không ai kị. xin thưa, mấy cái như miếu hiệu, niên hiệu, tước hiệu, hiếm hay không ai kị đâu.
Vân vân
3. Kết luận
- Những chữ kị húy mà tác giả nêu ra, theo quy tắc là cứ thấy người xưa có tên gì là sẽ áp thành kị húy, vì miền Nam đọc khác, quả thì chuyện nầy khá là duy ý chí lắm vậy. Vì căn cứ về các lệ kị húy hoặc chữ nghĩa, chớ không thể võ đoán ghép ngang ghép dọc như vậy đặng.
- Những kị húy miền Nam, mà lấy tên của các quan lại, vua Lê chúa Trịnh để làm minh chứng, xem ra khá là cưỡng ép.
- Việc kị húy thường kị với tên, không ai kị húy với HỌ, TƯỚC HIỆU, DANH HIỆU, MIẾU HIỆU đâu. Như kiểu Nhơn quận công, Thoại quận công,… đó là các tên chức hiệu, nên tại sao phải kị?
DO VẬY, NHỮNG CHỮ ĐƯỢC CHO LÀ KỊ HÚY, THEO TRÊN BÀI VIẾT TRÊN, PHẦN NHIỀU LÀ VÕ ĐOÁN VÀ GHÉP VỚI TÊN CHỨC TƯỚC, DANH HIỆU, CHÚA NGUYỄN ĐỀ CHO THẤY SỰ KHÁC BIỆT. Ngoài ra còn có lấy luôn tên vua Lê, chúa Trịnh để làm minh chứng, quả là ngộ.
Nên có lời khuyên cho các bạn, tiếng Nam mình cứ xài đi, khi chưa biết mặt chữ Nho, đừng đánh đồng kị húy, làm mất đi sự hay ho trong cách ăn nói của tiền nhơn để lại cho con cháu.
Mấy bài trên mạng, đọc vui cũng hay đó các bạn, nhưng đọc xong mình phải so lại mặt văn tự chữ Nho, coi có giống không, chớ hai chữ tréo đầu nhau, mà kêu kị chữ nầy, tránh chữ kia, thì quả là vẽ rắn thêm chơn vậy.
Quới bạn đón coi những bài về kị húy nữa, để coi kị húy là gì nha.
.png "Sex :vozvn (7):"){kind=icon}
