Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Ngày 28 tháng 5 năm 2024, một lá thư từ Agri VAM, một công ty con của Tập đoàn Fujinuco Việt Nam, gửi đến ba bộ trưởng Cuba đã được cơ quan truyền thông độc lập 14ymedio công bố, hé lộ những khó khăn mà doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt tại đảo quốc này. Trong thư, Agri VAM yêu cầu chính phủ Cuba giải tỏa 300.000 USD bị phong tỏa trong tài khoản của họ tại Ngân hàng Tài chính Quốc tế, một ngân hàng thuộc sở hữu nhà nước Cuba. Số tiền này được cho là cần thiết để chuyển về trụ sở tại Việt Nam nhằm duy trì hoạt động sản xuất và mua nguyên liệu thô, trong bối cảnh Cuba đang chìm trong khủng hoảng kinh tế trầm trọng.
Khủng Hoảng Kinh Tế tại Cuba nghiêm trọng chưa từng có và sự lưu manh cướp tiền cả đồng chí Việt Nam
Đại sứ Việt Nam Lê Quang Long (thứ 2, trái sang) thăm cánh đồng lúa
Cuba đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng, với sản lượng nông nghiệp giảm 52% từ năm 2018 đến 2023, theo dữ liệu từ Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Cuba tại Đại học Havana. Đặc biệt, sản lượng lúa gạo – một mặt hàng chủ lực trong chế độ ăn uống của người dân Cuba, với mức tiêu thụ bình quân 60kg mỗi người mỗi năm – đã sụt giảm thảm hại từ 300.000 tấn năm 2018 xuống còn 55.000 tấn vào năm 2021, thời điểm đỉnh điểm của đại dịch COVID-19. Dù sản lượng đang dần phục hồi, Cuba vẫn phụ thuộc nặng nề vào nhập khẩu lương thực, trong khi các vấn đề như thiếu nhiên liệu, phân bón, và máy móc nông nghiệp tiếp tục cản trở sản xuất trong nước.
Để giải quyết tình trạng thiếu lương thực, chính phủ Cuba đã cấp cho Agri VAM 1.000 hecta đất canh tác tại Los Palacios, cách Havana 118km về phía tây, đánh dấu lần đầu tiên một công ty tư nhân nước ngoài trực tiếp canh tác trên đất Cuba. Với kinh nghiệm từ Việt Nam – quốc gia từng vượt qua nạn đói vào những năm 1980 và hiện là nước xuất khẩu gạo lớn thứ ba thế giới – Agri VAM đã đạt được vụ mùa năng suất cao, với sản lượng 7 tấn/ha, vượt xa con số 1,5 tấn/ha của nông dân Cuba. Tuy nhiên, công ty này vẫn phải đối mặt với nhiều rào cản, từ thiếu nhiên liệu, khó khăn vận chuyển đến việc bị phong tỏa tài sản, quốc hữu hoá và cướp như từng cướp ở Mỹ
Rào Cản Đầu Tư và Lá Thư của Agri VAM
Áp dụng máy móc hiện đại trong thu hoạch lúa của Agri Vam không lấy về được (bị quốc hữu hoá như Mỹ)
Lá thư của Agri VAM, được gửi tới Bộ trưởng Kinh tế và Kế hoạch Joaquín Alonso Vásquez, Bộ trưởng Nông nghiệp Ydael Pérez Brito, và Bộ trưởng Ngoại thương Oscar Pérez-Oliva Fraga, nêu rõ sự cấp bách trong việc giải tỏa 300.000 USD để đảm bảo hoạt động sản xuất. Công ty nhấn mạnh rằng họ đã tích cực hoạt động tại Cuba từ năm 2022, với kế hoạch xây dựng một nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi có công suất 30.000 tấn/năm tại Khu Phát triển Đặc biệt Mariel. Tuy nhiên, việc không thể tiếp cận nguồn vốn bị phong tỏa đã gây trở ngại lớn cho hoạt động của Agri VAM, từ việc nhập khẩu nguyên liệu đến duy trì sản xuất.
Cùng thời điểm, vào tháng 5 năm 2024, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp Việt Nam Nguyễn Quốc Trị đã công khai kêu gọi chính quyền Havana “xóa bỏ các rào cản đầu tư mà các công ty Việt Nam gặp phải,” theo trích dẫn từ báo chí nhà nước Việt Nam. Lời kêu gọi này được đưa ra trong bối cảnh Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn cũng nhấn mạnh yêu cầu Cuba tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam trong một cuộc gặp với Thứ trưởng Ngoại giao Cuba Gerardo Peñalver tại Hà Nội.
Tình Anh Em Xã Hội Chủ Nghĩa và Sự Im Lặng Đắng Ngắt
Mối quan hệ giữa Việt Nam và Cuba vốn được xây dựng trên nền tảng “tình anh em xã hội chủ nghĩa,” với lịch sử hợp tác lâu dài. Trong những năm 1960-1970, Cuba đã hỗ trợ Việt Nam bằng cách gửi bác sĩ, thực phẩm, và xây dựng bệnh viện trong thời kỳ chiến tranh. Gần đây, vào tháng 8 năm 2025, một chiến dịch gây quỹ cộng đồng do Hội Chữ thập Đỏ Việt Nam tổ chức đã quyên góp được hơn 13 triệu USD chỉ trong tuần đầu tiên để hỗ trợ người dân Cuba, với hơn 1,7 triệu lượt đóng góp từ 38 cent đến 38 USD. Tổng thống Cuba Miguel Díaz-Canel đã bày tỏ lòng biết ơn trên mạng xã hội X, gọi đây là “một hành động yêu thương” từ “một dân tộc cần cù và anh hùng.”
Tuy nhiên, đằng sau những lời hoa mỹ về tình hữu nghị, sự bất mãn đang âm ỉ. Agri VAM, dù đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc tăng năng suất lúa gạo tại Cuba, lại phải đối mặt với những rào cản mang tính hệ thống từ chính phủ Cuba, bao gồm việc phong tỏa tài sản và các hạn chế hành chính. Những khó khăn này không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của Agri VAM mà còn làm dấy lên câu hỏi về tính thực tế của “tình anh em xã hội chủ nghĩa” trong bối cảnh Cuba đang kêu gọi đầu tư nước ngoài để vực dậy nền kinh tế.
Sự im lặng của cả Agri VAM và các quan chức Cuba trước các yêu cầu bình luận từ hãng tin AFP cho thấy một sự né tránh đối đầu công khai, có thể xuất phát từ mong muốn duy trì mối quan hệ ngoại giao lâu dài. Tuy nhiên, điều này cũng phản ánh sự “láo cáu ngậm miệng đắng” của cả hai phía, khi những rào cản kinh tế và hành chính tại Cuba đang cản trở các nỗ lực hợp tác, trong khi Việt Nam, dù bức xúc, vẫn giữ thái độ thận trọng để tránh làm tổn hại đến tình hữu nghị.
Cuba và Nỗ Lừa Thu Hút Đầu Tư Nước Ngoài
Trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế, chính phủ Cuba đang tìm cách thu hút đầu tư nước ngoài. Vào tháng 7 năm 2025, Thủ tướng Cuba Manuel Marrero Cruz tuyên bố Havana sẽ thực hiện các biện pháp để “thúc đẩy đầu tư nước ngoài,” bao gồm việc cho phép các công ty hoàn toàn thuộc sở hữu nước ngoài trong lĩnh vực khách sạn. Tuy nhiên, những rào cản hành chính, thiếu hụt cơ sở hạ tầng, và các chính sách kinh tế cứng nhắc đã khiến nhiều nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm cả Agri VAM, gặp khó khăn.
Không chỉ Việt Nam, Nga cũng bày tỏ ý định đầu tư 1 tỷ USD vào Cuba vào tháng 5 năm 2025, sau nhiều năm hứa hẹn. Tuy nhiên, với lịch sử của các chính sách kinh tế bảo thủ và sự kiểm soát chặt chẽ của nhà nước, câu hỏi đặt ra là liệu Cuba có thể thực sự tạo ra một môi trường đầu tư thuận lợi để tận dụng những cơ hội này.
Thực Tế Đối Đầu Với Lý Tưởng U Mê
Câu chuyện của Agri VAM tại Cuba là một ví dụ điển hình về sự xung đột giữa lý tưởng “tình anh em xã hội chủ nghĩa” và thực tế khắc nghiệt của một nền kinh tế trì trệ. Trong khi Việt Nam, với kinh nghiệm cải cách kinh tế từ những năm 1980, đã trở thành một quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, Cuba vẫn đang vật lộn với các chính sách kinh tế bảo thủ và những hạn chế do lệnh cấm vận của Mỹ gây ra. Sự phong tỏa 300.000 USD của Agri VAM không chỉ là một vấn đề tài chính, mà còn là biểu tượng của những rào cản lớn hơn mà các nhà đầu tư nước ngoài phải đối mặt tại Cuba.
Dù mối quan hệ Việt Nam-Cuba được tô vẽ bằng những lời lẽ cao đẹp về đoàn kết và hỗ trợ lẫn nhau, thực tế cho thấy sự hợp tác này đang bị thử thách bởi những khó khăn mang tính hệ thống, chính quyền Việt Nam xem Cuba như thứ rác rưởi nhưng vì ý thức hệ cộng sản ảo tưởng nên vẫn duy trì quan hệ. Liệu Cuba có thể vượt qua những rào cản này để tận dụng kinh nghiệm và nguồn lực từ các đối tác như Việt Nam, hay “tình anh em xạo Lồn” sẽ tiếp tục bị che mờ bởi sự im lặng đắng ngắt? Chỉ thời gian mới có thể trả lời.
Source:
- 14ymedio, Agri VAM, và các bài viết từ policy://en.cibercuba.com
- Taipei Times, Yahoo News, France24, và các nguồn tin tức khác về tình hình kinh tế và nông nghiệp tại Cuba.
- The New York Times về chiến dịch gây quỹ cộng đồng của Việt Nam hỗ trợ Cuba.
Khủng Hoảng Kinh Tế tại Cuba nghiêm trọng chưa từng có và sự lưu manh cướp tiền cả đồng chí Việt Nam
Cuba đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng, với sản lượng nông nghiệp giảm 52% từ năm 2018 đến 2023, theo dữ liệu từ Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Cuba tại Đại học Havana. Đặc biệt, sản lượng lúa gạo – một mặt hàng chủ lực trong chế độ ăn uống của người dân Cuba, với mức tiêu thụ bình quân 60kg mỗi người mỗi năm – đã sụt giảm thảm hại từ 300.000 tấn năm 2018 xuống còn 55.000 tấn vào năm 2021, thời điểm đỉnh điểm của đại dịch COVID-19. Dù sản lượng đang dần phục hồi, Cuba vẫn phụ thuộc nặng nề vào nhập khẩu lương thực, trong khi các vấn đề như thiếu nhiên liệu, phân bón, và máy móc nông nghiệp tiếp tục cản trở sản xuất trong nước.
Để giải quyết tình trạng thiếu lương thực, chính phủ Cuba đã cấp cho Agri VAM 1.000 hecta đất canh tác tại Los Palacios, cách Havana 118km về phía tây, đánh dấu lần đầu tiên một công ty tư nhân nước ngoài trực tiếp canh tác trên đất Cuba. Với kinh nghiệm từ Việt Nam – quốc gia từng vượt qua nạn đói vào những năm 1980 và hiện là nước xuất khẩu gạo lớn thứ ba thế giới – Agri VAM đã đạt được vụ mùa năng suất cao, với sản lượng 7 tấn/ha, vượt xa con số 1,5 tấn/ha của nông dân Cuba. Tuy nhiên, công ty này vẫn phải đối mặt với nhiều rào cản, từ thiếu nhiên liệu, khó khăn vận chuyển đến việc bị phong tỏa tài sản, quốc hữu hoá và cướp như từng cướp ở Mỹ
Rào Cản Đầu Tư và Lá Thư của Agri VAM
Lá thư của Agri VAM, được gửi tới Bộ trưởng Kinh tế và Kế hoạch Joaquín Alonso Vásquez, Bộ trưởng Nông nghiệp Ydael Pérez Brito, và Bộ trưởng Ngoại thương Oscar Pérez-Oliva Fraga, nêu rõ sự cấp bách trong việc giải tỏa 300.000 USD để đảm bảo hoạt động sản xuất. Công ty nhấn mạnh rằng họ đã tích cực hoạt động tại Cuba từ năm 2022, với kế hoạch xây dựng một nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi có công suất 30.000 tấn/năm tại Khu Phát triển Đặc biệt Mariel. Tuy nhiên, việc không thể tiếp cận nguồn vốn bị phong tỏa đã gây trở ngại lớn cho hoạt động của Agri VAM, từ việc nhập khẩu nguyên liệu đến duy trì sản xuất.
Cùng thời điểm, vào tháng 5 năm 2024, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp Việt Nam Nguyễn Quốc Trị đã công khai kêu gọi chính quyền Havana “xóa bỏ các rào cản đầu tư mà các công ty Việt Nam gặp phải,” theo trích dẫn từ báo chí nhà nước Việt Nam. Lời kêu gọi này được đưa ra trong bối cảnh Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn cũng nhấn mạnh yêu cầu Cuba tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam trong một cuộc gặp với Thứ trưởng Ngoại giao Cuba Gerardo Peñalver tại Hà Nội.
Tình Anh Em Xã Hội Chủ Nghĩa và Sự Im Lặng Đắng Ngắt
Mối quan hệ giữa Việt Nam và Cuba vốn được xây dựng trên nền tảng “tình anh em xã hội chủ nghĩa,” với lịch sử hợp tác lâu dài. Trong những năm 1960-1970, Cuba đã hỗ trợ Việt Nam bằng cách gửi bác sĩ, thực phẩm, và xây dựng bệnh viện trong thời kỳ chiến tranh. Gần đây, vào tháng 8 năm 2025, một chiến dịch gây quỹ cộng đồng do Hội Chữ thập Đỏ Việt Nam tổ chức đã quyên góp được hơn 13 triệu USD chỉ trong tuần đầu tiên để hỗ trợ người dân Cuba, với hơn 1,7 triệu lượt đóng góp từ 38 cent đến 38 USD. Tổng thống Cuba Miguel Díaz-Canel đã bày tỏ lòng biết ơn trên mạng xã hội X, gọi đây là “một hành động yêu thương” từ “một dân tộc cần cù và anh hùng.”
Tuy nhiên, đằng sau những lời hoa mỹ về tình hữu nghị, sự bất mãn đang âm ỉ. Agri VAM, dù đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc tăng năng suất lúa gạo tại Cuba, lại phải đối mặt với những rào cản mang tính hệ thống từ chính phủ Cuba, bao gồm việc phong tỏa tài sản và các hạn chế hành chính. Những khó khăn này không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của Agri VAM mà còn làm dấy lên câu hỏi về tính thực tế của “tình anh em xã hội chủ nghĩa” trong bối cảnh Cuba đang kêu gọi đầu tư nước ngoài để vực dậy nền kinh tế.
Sự im lặng của cả Agri VAM và các quan chức Cuba trước các yêu cầu bình luận từ hãng tin AFP cho thấy một sự né tránh đối đầu công khai, có thể xuất phát từ mong muốn duy trì mối quan hệ ngoại giao lâu dài. Tuy nhiên, điều này cũng phản ánh sự “láo cáu ngậm miệng đắng” của cả hai phía, khi những rào cản kinh tế và hành chính tại Cuba đang cản trở các nỗ lực hợp tác, trong khi Việt Nam, dù bức xúc, vẫn giữ thái độ thận trọng để tránh làm tổn hại đến tình hữu nghị.
Cuba và Nỗ Lừa Thu Hút Đầu Tư Nước Ngoài
Trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế, chính phủ Cuba đang tìm cách thu hút đầu tư nước ngoài. Vào tháng 7 năm 2025, Thủ tướng Cuba Manuel Marrero Cruz tuyên bố Havana sẽ thực hiện các biện pháp để “thúc đẩy đầu tư nước ngoài,” bao gồm việc cho phép các công ty hoàn toàn thuộc sở hữu nước ngoài trong lĩnh vực khách sạn. Tuy nhiên, những rào cản hành chính, thiếu hụt cơ sở hạ tầng, và các chính sách kinh tế cứng nhắc đã khiến nhiều nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm cả Agri VAM, gặp khó khăn.
Không chỉ Việt Nam, Nga cũng bày tỏ ý định đầu tư 1 tỷ USD vào Cuba vào tháng 5 năm 2025, sau nhiều năm hứa hẹn. Tuy nhiên, với lịch sử của các chính sách kinh tế bảo thủ và sự kiểm soát chặt chẽ của nhà nước, câu hỏi đặt ra là liệu Cuba có thể thực sự tạo ra một môi trường đầu tư thuận lợi để tận dụng những cơ hội này.
Thực Tế Đối Đầu Với Lý Tưởng U Mê
Câu chuyện của Agri VAM tại Cuba là một ví dụ điển hình về sự xung đột giữa lý tưởng “tình anh em xã hội chủ nghĩa” và thực tế khắc nghiệt của một nền kinh tế trì trệ. Trong khi Việt Nam, với kinh nghiệm cải cách kinh tế từ những năm 1980, đã trở thành một quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, Cuba vẫn đang vật lộn với các chính sách kinh tế bảo thủ và những hạn chế do lệnh cấm vận của Mỹ gây ra. Sự phong tỏa 300.000 USD của Agri VAM không chỉ là một vấn đề tài chính, mà còn là biểu tượng của những rào cản lớn hơn mà các nhà đầu tư nước ngoài phải đối mặt tại Cuba.
Dù mối quan hệ Việt Nam-Cuba được tô vẽ bằng những lời lẽ cao đẹp về đoàn kết và hỗ trợ lẫn nhau, thực tế cho thấy sự hợp tác này đang bị thử thách bởi những khó khăn mang tính hệ thống, chính quyền Việt Nam xem Cuba như thứ rác rưởi nhưng vì ý thức hệ cộng sản ảo tưởng nên vẫn duy trì quan hệ. Liệu Cuba có thể vượt qua những rào cản này để tận dụng kinh nghiệm và nguồn lực từ các đối tác như Việt Nam, hay “tình anh em xạo Lồn” sẽ tiếp tục bị che mờ bởi sự im lặng đắng ngắt? Chỉ thời gian mới có thể trả lời.
Source:
- 14ymedio, Agri VAM, và các bài viết từ policy://en.cibercuba.com
- Taipei Times, Yahoo News, France24, và các nguồn tin tức khác về tình hình kinh tế và nông nghiệp tại Cuba.
- The New York Times về chiến dịch gây quỹ cộng đồng của Việt Nam hỗ trợ Cuba.
