phamngoc
Bò lái xe
Vào tháng 8/1945, tại Sài Gòn - Chợ Lớn, Xứ ủy Nam kỳ đã lập ra Ủy ban Khởi nghĩa và quyết định khởi nghĩa diễn ra tại Sài Gòn dưới hình thức biểu tình có vũ trang của nhân dân thành phố và các tỉnh xung quanh. Sáng ngày 25-8-1945, hàng chục vạn người dân Sài Gòn, Chợ Lớn, Gia Định và các tỉnh lân cận đã kéo về trung tâm thành phố biểu tình, thị uy giành chính quyền. Cuộc khởi nghĩa nhanh chóng thắng lợi, các công sở quan trọng bị chiếm đóng, nhanh chóng thuộc về nhân dân. Trước đó, từ đêm 24-8-1945, quần chúng cách mạng Sài Gòn và các tỉnh lân cận: Gia Định, Chợ Lớn, Mỹ Tho, Biên Hòa, Bến Tre, Tân An, Thủ Dầu Một… từng đoàn công nhân, nông dân, thanh niên… có tổ chức, mang theo vũ khí, giáo mác, tầm vông vạt nhọn… bằng mọi phương tiện kéo vào Sài Gòn tham gia khởi nghĩa cướp chính quyền. Đoàn viên, công đoàn và Thanh niên Tiền phong đã có mặt ở khắp nơi sẵn sàng chiếm những mục tiêu đã định. Vào 19 giờ ngày 24-8-1945, lực lượng khởi nghĩa đã tiến vào chiếm các điểm: sở cảnh sát, nhà ga, bưu điện, nhà đèn, các quận bót… dinh Khâm sai, cờ quẻ ly bị hạ xuống, cờ đỏ sao vàng được kéo lên.
Từ 5 giờ sáng ngày 25-8-1945, hàng vạn đồng bào Nam bộ, mà số đông là đồng bào Sài Gòn cùng các tỉnh xung quanh đã tập trung về các điểm trung tâm như: Nhà hát lớn, Vườn Ông Thượng… để chuẩn bị cho ngày giành chính quyền của nhân dân Nam Bộ. Đoàn người hô vang như sấm dậy khẩu hiệu: “Việt Nam hoàn toàn độc lập!”, “Tất cả chính quyền về tay Việt Minh!”, “Mặt trận Việt Minh muôn năm!”, “Đảng CS Đông Dương muôn năm!”, “Độc lập hay là chết!”. Cờ đỏ sao vàng tràn ngập đường phố, phấp phới bay trên các công sở.
Ngày 25-8, trong cuộc mít-tinh trước Dinh Đốc lý Sài Gòn (nay là trụ sở UBND TP.HCM), Chủ tịch Ủy ban Hành chính lâm thời Nam bộ Trần Văn Giàu, long trọng tuyên bố:
“Hôm nay là ngày vẻ vang nhất trong lịch sử Nam bộ Việt Nam. Giữa thanh thiên bạch nhựt, chúng tôi, ủy ban lâm thời hành chánh, nhân danh toàn thể quốc dân Nam bộ tuyên bố trước mặt hoàn cầu và trước mặt toàn thể quốc dân Việt Nam rằng: Chế độ cộng hòa dân chủ thành lập tại Nam bộ Việt Nam.
Chúng tôi tuyên bố không thừa nhận chế độ Nam triều và cương quyết chống chế độ thực dân. Không một ngoại bang nào có thể viện lý do gì để bác bỏ được điều quyết định long trọng của đồng bào ta hoài bão lâu nay: Nước Việt Nam hoàn toàn độc lập. Thay mặt cho Mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh miền Nam, chúng tôi lãnh trách nhiệm nắm giữ chính quyền Nam bộ, để đến ngày triệu tập xong Quốc hội, sẽ giao lại cho đại biểu toàn quốc”.
Cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trọn vẹn trong ngày 25-8-1945 thành công, được lan ra cùng các tỉnh Nam bộ mà không có đổ máu. Đó là những dự báo tính toán rất kỹ lưỡng về tình hình diễn tiến của Xứ ủy Nam kỳ, là công lao to lớn của toàn thể nhân dân Sài Gòn - Chợ Lớn và Nam bộ anh hùng.
Từ 5 giờ sáng ngày 25-8-1945, hàng vạn đồng bào Nam bộ, mà số đông là đồng bào Sài Gòn cùng các tỉnh xung quanh đã tập trung về các điểm trung tâm như: Nhà hát lớn, Vườn Ông Thượng… để chuẩn bị cho ngày giành chính quyền của nhân dân Nam Bộ. Đoàn người hô vang như sấm dậy khẩu hiệu: “Việt Nam hoàn toàn độc lập!”, “Tất cả chính quyền về tay Việt Minh!”, “Mặt trận Việt Minh muôn năm!”, “Đảng CS Đông Dương muôn năm!”, “Độc lập hay là chết!”. Cờ đỏ sao vàng tràn ngập đường phố, phấp phới bay trên các công sở.
Ngày 25-8, trong cuộc mít-tinh trước Dinh Đốc lý Sài Gòn (nay là trụ sở UBND TP.HCM), Chủ tịch Ủy ban Hành chính lâm thời Nam bộ Trần Văn Giàu, long trọng tuyên bố:
“Hôm nay là ngày vẻ vang nhất trong lịch sử Nam bộ Việt Nam. Giữa thanh thiên bạch nhựt, chúng tôi, ủy ban lâm thời hành chánh, nhân danh toàn thể quốc dân Nam bộ tuyên bố trước mặt hoàn cầu và trước mặt toàn thể quốc dân Việt Nam rằng: Chế độ cộng hòa dân chủ thành lập tại Nam bộ Việt Nam.
Chúng tôi tuyên bố không thừa nhận chế độ Nam triều và cương quyết chống chế độ thực dân. Không một ngoại bang nào có thể viện lý do gì để bác bỏ được điều quyết định long trọng của đồng bào ta hoài bão lâu nay: Nước Việt Nam hoàn toàn độc lập. Thay mặt cho Mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh miền Nam, chúng tôi lãnh trách nhiệm nắm giữ chính quyền Nam bộ, để đến ngày triệu tập xong Quốc hội, sẽ giao lại cho đại biểu toàn quốc”.
Cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trọn vẹn trong ngày 25-8-1945 thành công, được lan ra cùng các tỉnh Nam bộ mà không có đổ máu. Đó là những dự báo tính toán rất kỹ lưỡng về tình hình diễn tiến của Xứ ủy Nam kỳ, là công lao to lớn của toàn thể nhân dân Sài Gòn - Chợ Lớn và Nam bộ anh hùng.
