Trong bối cảnh chính trị Việt Nam hiện nay, sự xuất hiện dày đặc của cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng bên cạnh Tổng Bí thư Tô Lâm trước ống kính truyền thông đã khiến dư luận không khỏi bất ngờ.
Đây là hiện tượng lạ lẫm nếu đặt sự việc trong mạch lịch sử chính trường CSVN từ khoảng hai thập niên trở lại. Trong đó, Nguyễn Tấn Dũng, người từng là “đối thủ không đội trời chung” của Nguyễn Phú Trọng, còn Tô Lâm lại là thân tín và là cánh tay phải của Trọng trong nhiều chiến dịch “đốt lò”.
Vậy tại sao hôm nay, khi Nguyễn Phú Trọng vừa qua đời, Tô Lâm lại quay sang “song hành” cùng Nguyễn Tấn Dũng trong hàng loạt sự kiện lễ nghi quan trọng? Phải chăng đây là sự thay đổi về tư tưởng chính trị, hay chỉ đơn giản là một liên minh quyền lực mang tính chất giai đoạn?
Từ đối thủ đến đồng minh giai đoạn
Thời Nguyễn Phú Trọng nắm giữ quyền lực, Nguyễn Tấn Dũng bị xem như kẻ chống đối đường lối “chỉnh đốn Đảng” và là đại diện tiêu biểu của nhóm lợi ích thân hữu, thao túng kinh tế – tài chính.
Đại hội XII năm 2016 chứng kiến nỗ lực của Trọng nhằm kỷ luật và loại bỏ Dũng, người từng bị cựu Chủ Tịch nước Trương Tấn Sang đặt cho hỗn danh “Đồng chí X”, nhưng cuối cùng chỉ dừng lại ở việc ông ta buộc phải rời chính trường trong thế “hạ cánh an toàn”.
Tô Lâm, trong vai trò Bộ trưởng Công an, là người góp phần không nhỏ trong việc bảo vệ sự nghiệp chính trị của Trọng, trực tiếp chỉ đạo các chiến dịch truy quét tham nhũng, kể cả tổ chức bắt cóc quốc tế đối với Trịnh Xuân Thanh, trực tiếp làm suy yếu những tàn dư của phe Nguyễn Tấn Dũng để lại sau khi bị hạ bệ năm 2016.
Thế nhưng, sau cái chết của Nguyễn Phú Trọng (2024), Tô Lâm đã bất ngờ thay đổi cục diện. Dù không tiếc lời ca ngợi Trọng là “lãnh tụ tài năng, kiệt xuất” trong điếu văn tiễn đưa Trọng, Tô Lâm lại nhanh chóng hơn ai hết khi phủ nhận di sản giáo điều, bảo thủ của người tiền nhiệm, như: Mở cửa hơn cho khối kinh tế tư nhân, thu hẹp vai trò của quốc doanh, và không ngần ngại “trảm” những cán bộ cao cấp thân cận mà Trọng từng đào tạo, nâng đỡ.
Đây là bước xoay trục mang tính chiến lược: Vừa cắt đứt ảnh hưởng của Trọng, mở ra một triều đại mới với danh nghĩa “Kỷ nguyên mới”. Mặt khác, mở đường cho một liên minh mới với Nguyễn Tấn Dũng, người vốn đại diện cho lợi ích miền Nam và nhóm doanh nghiệp tư nhân.
Tính toán quyền lực của Tô Lâm
Tô Lâm hiểu rõ rằng quyền lực của mình mới chỉ thật sự vững chắc ở miền Bắc, nơi ông ta có nền tảng từ lực lượng an ninh, công an sau nhiều thập niên làm việc ở đó. Nhưng để xây dựng một vòng kim cô chính trị toàn diện, ông cần kết nối với miền Nam, vốn lâu nay được xem là “địa bàn truyền thống” của Nguyễn Tấn Dũng và các nhóm lợi ích gắn với ông Dũng.
Bắt tay liên minh với Nguyễn Tấn Dũng, Tô Lâm vừa được hỗ trợ về tài chính và hậu thuẫn doanh nghiệp, vừa giành thêm vị thế ở miền Nam. Đây là một bước đi đầy tính toán: Củng cố chiếc ghế Tổng Bí thư, đồng thời dần loại bỏ những đối thủ chính trị tiềm ẩn trong nội bộ Đảng.
Lợi ích của Nguyễn Tấn Dũng
Về phía Nguyễn Tấn Dũng, liên minh này cũng là cơ hội vàng. Sau gần một thập kỷ bị xem như “hết thời”, nay ông có cơ hội trở lại vũ đài chính trị trong vai trò “người cố vấn” cho Tổng Bí thư đương nhiệm.
Quan trọng hơn, sự ủng hộ của Tô Lâm giúp mở đường cho hai người con trai của ông, gồm Nguyễn Thanh Nghị và Nguyễn Minh Triết tiến nhanh hơn trên con đường hoạn lộ, thậm chí nhắm đến vị trí quyền lực cao nhất mà ông ấy đã từng nắm giữ: Thủ tướng Chính phủ.
Có thể nói, đây là một thỏa thuận “win win – đôi bên cùng có lợi” ra đời một liên minh ma quỷ mới: Tô Lâm nắm được thế lực miền Nam, Nguyễn Tấn Dũng được sự bảo trợ cho gia tộc chính trị.
Một “liên minh ma quỷ”
Tuy nhiên, liên minh này mang đầy tính chất ma quỷ, tức là chúng chỉ tồn tại chừng nào lợi ích song phương còn trùng khớp. Khi mục tiêu chính trị đã đạt được, sự hợp tác tất yếu sẽ nhường chỗ cho cạnh tranh và đối đầu.
Khi Tô Lâm củng cố được quyền lực một cách toàn diện, ông sẽ không chấp nhận để gia tộc Nguyễn Tấn Dũng vươn lên thành “triều đại kế nghiệp” tiềm tàng. Ngược lại, nếu Nguyễn Tấn Dũng cảm thấy vị thế và lợi ích của phe nhóm bị xem nhẹ, ông sẽ sẵn sàng trở mặt để tìm cách tạo đối trọng.
Điều này phản ánh một quy luật muôn thuở trong chính trị độc tài: Không có bạn bè lâu dài, chỉ có lợi ích lâu dài.
Dự báo cho tương lai
Trong ngắn hạn, liên minh ma quỷ giữa Tô Lâm và Nguyễn Tấn Dũng sẽ tiếp tục duy trì nhằm mục tiêu:
Tạo thế cân bằng sau sự ra đi của Nguyễn Phú Trọng.
Tận dụng ảnh hưởng truyền thông và hậu thuẫn doanh nghiệp.
Trấn an giới chính trị miền Nam, vốn lo ngại trước sự độc tài miền Bắc.
Tuy nhiên, trong trung và dài hạn, mâu thuẫn tất yếu sẽ bùng nổ:
Khi con trai Nguyễn Tấn Dũng tiến gần hơn đến chiếc ghế Thủ tướng, Tô Lâm chắc chắn phải cân nhắc giới hạn.
Khi Tô Lâm củng cố quyền lực cá nhân quá lớn, Nguyễn Tấn Dũng sẽ bị đẩy ra ngoài rìa.
Liên minh này, vì thế, giống như một bản giao kèo thời vụ, sớm muộn cũng sẽ tan rã.
Liên minh Tô Lâm – Nguyễn Tấn Dũng, dự báo cho giai đoạn tới
Nếu nhìn lại lịch sử các liên minh chính trị, từ trong nước đến quốc tế, có thể thấy một quy luật lặp đi lặp lại: Liên minh được dựng lên vì quyền lực sẽ sụp đổ cũng chính vì quyền lực. Trường hợp “song trùng” Tô Lâm – Nguyễn Tấn Dũng hiện nay không thể nằm ngoài quy luật đó.
Có thể phác thảo ba kịch bản chính:
Kịch bản 1: Liên minh ngắn hạn, rạn nứt sớm (2026–2027).
Khi Tô Lâm đã củng cố được vị thế trong Đảng, đồng thời chuẩn bị nhân sự kế cận theo ý mình, việc loại bỏ ảnh hưởng Nguyễn Tấn Dũng trở thành điều tất yếu. Đây có thể là lúc con trai Dũng bị kìm hãm hoặc bị loại khỏi chức vụ Thủ tướng.
Kịch bản 2: Liên minh bền hơn dự kiến (2025–2030).
Nếu hai bên vẫn thấy cần nhau để cân bằng phe phái, họ có thể “đồng sàng dị mộng” lâu hơn. Điều này đồng nghĩa với việc hệ thống chính trị sẽ rơi vào một dạng “đồng lãnh chúa”: Tô Lâm nắm an ninh – Bắc Bộ, còn phe Nguyễn Tấn Dũng khống chế kinh tế – Nam Bộ.
Kịch bản 3: Đối đầu toàn diện (sau 2030).
Một khi quyền lực của hai phe đạt đến đỉnh, mâu thuẫn sẽ bùng nổ, trở thành kẻ thù không đội trời chung.
Hệ lụy đối với đất nước
Dù diễn ra theo kịch bản nào, liên minh này cũng chỉ phục vụ quyền lợi cá nhân và phe nhóm, chứ không đem lại cải cách thể chế hay lợi ích quốc gia. Thực chất, đó là một trò chơi vương quyền, nơi người dân và nền kinh tế chỉ là quân cờ.
Một khi liên minh rạn nứt, hệ thống chính trị có nguy cơ chìm vào vòng xoáy thanh trừng mới, kéo dài tình trạng bất ổn và cản trở sự phát triển.
Như vậy, có thể nói liên minh Tô Lâm – Nguyễn Tấn Dũng hiện tại không phải là một sự hòa giải thật sự, mà chỉ là một mưu toan quyền lực có thời hạn. Và khi “khoảng thời gian trăng mật” qua đi, Việt Nam sẽ chứng kiến một chu kỳ đấu đá mới, có thể còn dữ dội hơn giai đoạn “đốt lò” của Nguyễn Phú Trọng.
Tóm lại, sự liên minh giữa Tô Lâm và Nguyễn Tấn Dũng không phải là kết quả của sự đồng thuận tư tưởng, mà chỉ đơn thuần là toan tính quyền lực. Đó là sự gặp nhau trong nhu cầu: Tô Lâm cần miền Nam, Nguyễn Tấn Dũng cần bảo trợ cho gia tộc. Nhưng chính vì nó chỉ dựa trên lợi ích, nên sự tan rã và đối đầu trong tương lai là điều tất yếu, không thể tránh khỏi.
Nói cách khác, đây là một “liên minh ma quỷ”, một thứ bắt hợp tác đầy toan tính và thủ đoạn, mà hậu quả cuối cùng sẽ không chỉ giới hạn trong nội bộ Đảng, mà còn tác động mạnh mẽ đến vận mệnh chính trị và kinh tế của cả quốc gia.
Hoa Thịnh Đốn, ngày 20 Tháng Tám 2025
Đặng Đình Mạnh.
Đây là hiện tượng lạ lẫm nếu đặt sự việc trong mạch lịch sử chính trường CSVN từ khoảng hai thập niên trở lại. Trong đó, Nguyễn Tấn Dũng, người từng là “đối thủ không đội trời chung” của Nguyễn Phú Trọng, còn Tô Lâm lại là thân tín và là cánh tay phải của Trọng trong nhiều chiến dịch “đốt lò”.
Vậy tại sao hôm nay, khi Nguyễn Phú Trọng vừa qua đời, Tô Lâm lại quay sang “song hành” cùng Nguyễn Tấn Dũng trong hàng loạt sự kiện lễ nghi quan trọng? Phải chăng đây là sự thay đổi về tư tưởng chính trị, hay chỉ đơn giản là một liên minh quyền lực mang tính chất giai đoạn?
Từ đối thủ đến đồng minh giai đoạn
Thời Nguyễn Phú Trọng nắm giữ quyền lực, Nguyễn Tấn Dũng bị xem như kẻ chống đối đường lối “chỉnh đốn Đảng” và là đại diện tiêu biểu của nhóm lợi ích thân hữu, thao túng kinh tế – tài chính.
Đại hội XII năm 2016 chứng kiến nỗ lực của Trọng nhằm kỷ luật và loại bỏ Dũng, người từng bị cựu Chủ Tịch nước Trương Tấn Sang đặt cho hỗn danh “Đồng chí X”, nhưng cuối cùng chỉ dừng lại ở việc ông ta buộc phải rời chính trường trong thế “hạ cánh an toàn”.
Tô Lâm, trong vai trò Bộ trưởng Công an, là người góp phần không nhỏ trong việc bảo vệ sự nghiệp chính trị của Trọng, trực tiếp chỉ đạo các chiến dịch truy quét tham nhũng, kể cả tổ chức bắt cóc quốc tế đối với Trịnh Xuân Thanh, trực tiếp làm suy yếu những tàn dư của phe Nguyễn Tấn Dũng để lại sau khi bị hạ bệ năm 2016.
Thế nhưng, sau cái chết của Nguyễn Phú Trọng (2024), Tô Lâm đã bất ngờ thay đổi cục diện. Dù không tiếc lời ca ngợi Trọng là “lãnh tụ tài năng, kiệt xuất” trong điếu văn tiễn đưa Trọng, Tô Lâm lại nhanh chóng hơn ai hết khi phủ nhận di sản giáo điều, bảo thủ của người tiền nhiệm, như: Mở cửa hơn cho khối kinh tế tư nhân, thu hẹp vai trò của quốc doanh, và không ngần ngại “trảm” những cán bộ cao cấp thân cận mà Trọng từng đào tạo, nâng đỡ.
Đây là bước xoay trục mang tính chiến lược: Vừa cắt đứt ảnh hưởng của Trọng, mở ra một triều đại mới với danh nghĩa “Kỷ nguyên mới”. Mặt khác, mở đường cho một liên minh mới với Nguyễn Tấn Dũng, người vốn đại diện cho lợi ích miền Nam và nhóm doanh nghiệp tư nhân.
Tính toán quyền lực của Tô Lâm
Tô Lâm hiểu rõ rằng quyền lực của mình mới chỉ thật sự vững chắc ở miền Bắc, nơi ông ta có nền tảng từ lực lượng an ninh, công an sau nhiều thập niên làm việc ở đó. Nhưng để xây dựng một vòng kim cô chính trị toàn diện, ông cần kết nối với miền Nam, vốn lâu nay được xem là “địa bàn truyền thống” của Nguyễn Tấn Dũng và các nhóm lợi ích gắn với ông Dũng.
Bắt tay liên minh với Nguyễn Tấn Dũng, Tô Lâm vừa được hỗ trợ về tài chính và hậu thuẫn doanh nghiệp, vừa giành thêm vị thế ở miền Nam. Đây là một bước đi đầy tính toán: Củng cố chiếc ghế Tổng Bí thư, đồng thời dần loại bỏ những đối thủ chính trị tiềm ẩn trong nội bộ Đảng.
Lợi ích của Nguyễn Tấn Dũng
Về phía Nguyễn Tấn Dũng, liên minh này cũng là cơ hội vàng. Sau gần một thập kỷ bị xem như “hết thời”, nay ông có cơ hội trở lại vũ đài chính trị trong vai trò “người cố vấn” cho Tổng Bí thư đương nhiệm.
Quan trọng hơn, sự ủng hộ của Tô Lâm giúp mở đường cho hai người con trai của ông, gồm Nguyễn Thanh Nghị và Nguyễn Minh Triết tiến nhanh hơn trên con đường hoạn lộ, thậm chí nhắm đến vị trí quyền lực cao nhất mà ông ấy đã từng nắm giữ: Thủ tướng Chính phủ.
Có thể nói, đây là một thỏa thuận “win win – đôi bên cùng có lợi” ra đời một liên minh ma quỷ mới: Tô Lâm nắm được thế lực miền Nam, Nguyễn Tấn Dũng được sự bảo trợ cho gia tộc chính trị.
Một “liên minh ma quỷ”
Tuy nhiên, liên minh này mang đầy tính chất ma quỷ, tức là chúng chỉ tồn tại chừng nào lợi ích song phương còn trùng khớp. Khi mục tiêu chính trị đã đạt được, sự hợp tác tất yếu sẽ nhường chỗ cho cạnh tranh và đối đầu.
Khi Tô Lâm củng cố được quyền lực một cách toàn diện, ông sẽ không chấp nhận để gia tộc Nguyễn Tấn Dũng vươn lên thành “triều đại kế nghiệp” tiềm tàng. Ngược lại, nếu Nguyễn Tấn Dũng cảm thấy vị thế và lợi ích của phe nhóm bị xem nhẹ, ông sẽ sẵn sàng trở mặt để tìm cách tạo đối trọng.
Điều này phản ánh một quy luật muôn thuở trong chính trị độc tài: Không có bạn bè lâu dài, chỉ có lợi ích lâu dài.
Dự báo cho tương lai
Trong ngắn hạn, liên minh ma quỷ giữa Tô Lâm và Nguyễn Tấn Dũng sẽ tiếp tục duy trì nhằm mục tiêu:
Tạo thế cân bằng sau sự ra đi của Nguyễn Phú Trọng.
Tận dụng ảnh hưởng truyền thông và hậu thuẫn doanh nghiệp.
Trấn an giới chính trị miền Nam, vốn lo ngại trước sự độc tài miền Bắc.
Tuy nhiên, trong trung và dài hạn, mâu thuẫn tất yếu sẽ bùng nổ:
Khi con trai Nguyễn Tấn Dũng tiến gần hơn đến chiếc ghế Thủ tướng, Tô Lâm chắc chắn phải cân nhắc giới hạn.
Khi Tô Lâm củng cố quyền lực cá nhân quá lớn, Nguyễn Tấn Dũng sẽ bị đẩy ra ngoài rìa.
Liên minh này, vì thế, giống như một bản giao kèo thời vụ, sớm muộn cũng sẽ tan rã.
Liên minh Tô Lâm – Nguyễn Tấn Dũng, dự báo cho giai đoạn tới
Nếu nhìn lại lịch sử các liên minh chính trị, từ trong nước đến quốc tế, có thể thấy một quy luật lặp đi lặp lại: Liên minh được dựng lên vì quyền lực sẽ sụp đổ cũng chính vì quyền lực. Trường hợp “song trùng” Tô Lâm – Nguyễn Tấn Dũng hiện nay không thể nằm ngoài quy luật đó.
Có thể phác thảo ba kịch bản chính:
Kịch bản 1: Liên minh ngắn hạn, rạn nứt sớm (2026–2027).
Khi Tô Lâm đã củng cố được vị thế trong Đảng, đồng thời chuẩn bị nhân sự kế cận theo ý mình, việc loại bỏ ảnh hưởng Nguyễn Tấn Dũng trở thành điều tất yếu. Đây có thể là lúc con trai Dũng bị kìm hãm hoặc bị loại khỏi chức vụ Thủ tướng.
Kịch bản 2: Liên minh bền hơn dự kiến (2025–2030).
Nếu hai bên vẫn thấy cần nhau để cân bằng phe phái, họ có thể “đồng sàng dị mộng” lâu hơn. Điều này đồng nghĩa với việc hệ thống chính trị sẽ rơi vào một dạng “đồng lãnh chúa”: Tô Lâm nắm an ninh – Bắc Bộ, còn phe Nguyễn Tấn Dũng khống chế kinh tế – Nam Bộ.
Kịch bản 3: Đối đầu toàn diện (sau 2030).
Một khi quyền lực của hai phe đạt đến đỉnh, mâu thuẫn sẽ bùng nổ, trở thành kẻ thù không đội trời chung.
Hệ lụy đối với đất nước
Dù diễn ra theo kịch bản nào, liên minh này cũng chỉ phục vụ quyền lợi cá nhân và phe nhóm, chứ không đem lại cải cách thể chế hay lợi ích quốc gia. Thực chất, đó là một trò chơi vương quyền, nơi người dân và nền kinh tế chỉ là quân cờ.
Một khi liên minh rạn nứt, hệ thống chính trị có nguy cơ chìm vào vòng xoáy thanh trừng mới, kéo dài tình trạng bất ổn và cản trở sự phát triển.
Như vậy, có thể nói liên minh Tô Lâm – Nguyễn Tấn Dũng hiện tại không phải là một sự hòa giải thật sự, mà chỉ là một mưu toan quyền lực có thời hạn. Và khi “khoảng thời gian trăng mật” qua đi, Việt Nam sẽ chứng kiến một chu kỳ đấu đá mới, có thể còn dữ dội hơn giai đoạn “đốt lò” của Nguyễn Phú Trọng.
Tóm lại, sự liên minh giữa Tô Lâm và Nguyễn Tấn Dũng không phải là kết quả của sự đồng thuận tư tưởng, mà chỉ đơn thuần là toan tính quyền lực. Đó là sự gặp nhau trong nhu cầu: Tô Lâm cần miền Nam, Nguyễn Tấn Dũng cần bảo trợ cho gia tộc. Nhưng chính vì nó chỉ dựa trên lợi ích, nên sự tan rã và đối đầu trong tương lai là điều tất yếu, không thể tránh khỏi.
Nói cách khác, đây là một “liên minh ma quỷ”, một thứ bắt hợp tác đầy toan tính và thủ đoạn, mà hậu quả cuối cùng sẽ không chỉ giới hạn trong nội bộ Đảng, mà còn tác động mạnh mẽ đến vận mệnh chính trị và kinh tế của cả quốc gia.
Hoa Thịnh Đốn, ngày 20 Tháng Tám 2025
Đặng Đình Mạnh.
Sửa lần cuối:
