Hàng loạt chung cư cũ ở TPHCM đang trong tình trạng xuống cấp. Đặc biệt, người dân thường cơi nới, giăng đầy "chuồng cọp" để tăng diện tích sử dụng, gây mất an toàn khi xảy ra sự cố, cháy nổ.
Theo Sở Xây dựng TPHCM, thành phố hiện còn 474 chung cư cũ được xây dựng trước năm 1975. Trong số này, 16 chung cư đã được kiểm định cấp D (mức hư hỏng nặng), được đánh giá là nguy hiểm và cần phải di dời, tháo dỡ khẩn cấp để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho người dân.
Tuy nhiên, tiến độ cải tạo và xây dựng lại các chung cư này vẫn còn chậm, chưa đạt được mục tiêu đề ra.
Chung cư Vĩnh Hội (lô A, B, C), được xây dựng trước năm 1975, đã có kế hoạch di dời từ cuối năm 2019. Tuy nhiên, công tác vận động người dân gặp nhiều khó khăn, đặc biệt trong giai đoạn dịch bệnh COVID-19.
Đến đầu năm 2025, tình trạng hư hỏng tại chung cư này ngày càng nghiêm trọng với hơn 70 sự cố rơi vỡ bê tông, nứt sàn, khiến nhiều hộ dân lo lắng. Ghi nhận tại hiện trường cho thấy, bê tông trần nhà bong tróc, lộ ra phần sắt rỉ sét. Một số đoạn hành lang xuống cấp nghiêm trọng, cư dân phải dùng các thanh trợ lực để nâng đỡ tạm thời.
Bà Nguyễn Thị Đoan Trang, người đã sống tại chung cư Vĩnh Hội từ năm 1968, chia sẻ: "Chúng tôi cũng muốn mau chóng được di dời đến nơi ở mới, nhưng chưa đạt được thỏa thuận đền bù với địa phương. Thời gian tới, nếu có phương án thỏa đáng, tôi cũng hợp tác để sớm ổn định cuộc sống".
Một số căn hộ ở tầng cao đã xuống cấp nghiêm trọng, có nguy cơ sập bất cứ lúc nào. Rác thải và cỏ mọc um tùm càng làm cho cảnh quan chung cư thêm phần nhếch nhác.
Mặc dù chất lượng tổng thể của chung cư ngày càng xuống cấp, nhiều hộ gia đình vẫn liên tục sửa sang ngôi nhà của mình để tiếp tục sinh sống.
Trong số 16 chung cư cấp D, đến nay đã có 9 chung cư hoàn tất di dời với tổng số 534 hộ dân, trong đó 7 chung cư đã được tháo dỡ. Ba chung cư đang di dời dở dang với 150/386 hộ dân, còn lại 4 chung cư chưa được di dời. Như vậy, toàn thành phố đã di dời được 684/1.194 hộ dân tại các chung cư nguy hiểm cấp D.
Chung cư Ngô Gia Tự, được xây dựng từ năm 1968, bao gồm 16 lô, mỗi lô có 1 trệt và 3 lầu. Sau gần 60 năm hoạt động, nhiều hạng mục trong và ngoài công trình đã xuống cấp nghiêm trọng.
Khoảng không giữa hai lô của chung cư đã bị người dân cơi nới thêm diện tích sử dụng, khiến không gian xung quanh trở nên nhếch nhác và không có lối thoát hiểm.
Một số hộ dân ở tầng cao đã đóng kín các "chuồng cọp" chồng tầng lên nhau, lơ lửng trên không.
Cô Lan, đang sống cùng gia đình 4 thành viên trong một căn hộ diện tích nhỏ dưới tầng trệt chung cư Ngô Gia Tự, cho biết: "Chúng tôi đang chờ địa phương di dời đến nơi ở mới, ở đây mọi sinh hoạt cũng bí bách, ngột ngạt".
Theo Sở Xây dựng TPHCM, dự án chỉnh trang cụm chung cư Ngô Gia Tự đã được UBND quận 10 đưa vào kế hoạch thực hiện nhiều năm nay. Tuy nhiên, dự án này vẫn chưa được triển khai do ngân sách thành phố còn hạn hẹp. Do đó, quận có chủ trương mời gọi nhà đầu tư để huy động nguồn vốn từ doanh nghiệp.
Cư xá Thanh Đa (phường Bình Quới, TPHCM), được xây dựng từ năm 1972, hiện đã xuống cấp nghiêm trọng cả về kết cấu lẫn cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, dự án xây mới cụm 8 lô số cư xá Thanh Đa vẫn chưa thể thực hiện do nhiều vướng mắc, khiến đời sống người dân gặp nhiều khó khăn.
Tại cư xá này, hầu hết các hộ dân đều lắp khung sắt cố định tạo thành "chuồng cọp". Đây là khu vực được sử dụng để phơi quần áo, đặt máy giặt, trồng cây cảnh, thậm chí làm kho chứa đồ.
Lối đi dọc theo hành lang các lô số dẫn vào các căn hộ sâu hun hút, thiếu ánh sáng do không được trang bị đèn.
Ngày 6/7, một vụ cháy tại cư xá Độc Lập (TPHCM) đã làm 8 người thiệt mạng. Nguyên nhân được xác định là do đường dây dẫn điện cung cấp cho các thiết bị tiêu thụ điện trong căn hộ 020 tại tầng trệt (do chủ căn hộ tự đấu nối) bị chạm chập điện, gây cháy ở phía trước căn hộ này và căn hộ liền kề.
Báo cáo của Công an TPHCM cũng nhấn mạnh tình trạng cơi nới, lắp đặt các "chuồng cọp" tại ban công các căn hộ, gây chặn lối thoát hiểm của người dân.
Tại cuộc họp báo kinh tế và xã hội TPHCM chiều 10/7, Thiếu tướng Nguyễn Thanh Hưởng, Phó Giám đốc Công an TPHCM, cho biết đối với chung cư, cư xá cũ, Công an TPHCM đã tham mưu UBND ban hành nhiều văn bản liên quan để đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy. Song song đó, việc tuyên truyền cũng được Công an TPHCM phối hợp với sở ngành thực hiện liên tục với nhiều cách thức khác nhau.
