newboi
Thanh niên Ngõ chợ
Emeka Ajene - tháng 9 năm 2025sau khi bán Celtel với giá 3,4 tỷ đô la Mỹ khi ít người tin vào lời hứa của Châu Phi, chủ tịch Quỹ Mo Ibrahim hiện đang kêu gọi các nhà đầu tư và tổ chức Châu Phi đặt cược vào lục địa này, không phải ở nước ngoài.
“Người châu Phi không nên ngại Châu Phi. Chúng ta cần bắt đầu đầu tư vào chính mình… Các nhà đầu tư châu Phi phải đầu tư nhiều hơn vào chính lục địa của chúng ta.” - lời kêu gọi của Mo Ibrahim, người sáng lập và chủ tịch Quỹ Mo Ibrahim, về một kỷ nguyên mới cho hoạt động tự đầu tư của châu Phi.
năm 1998 tỷ phú Mo gốc Sudan thành lập Celtel, một trong những công ty điện thoại di động đầu tiên phục vụ châu Phi. Chỉ trong 6 năm, Mo đã đưa công ty lên doanh thu hằng năm 600 triệu đô la Mỹ từ 5 triệu khách hàng trên 13 quốc gia châu Phi — tại những thị trường mà tỷ lệ thâm nhập di động chưa đến 5%.
năm 2005 Mo bán công ty với giá 3,4 tỷ đô la Mỹ, bỏ túi 1,4 tỷ đô la và chứng minh rằng giá trị to lớn có thể được tạo ra ở những quốc gia thường bị coi là quá nghèo, quá tham nhũng, quá rủi ro.
việc cắt giảm chi tiêu phát triển từ Anh, Mỹ và Châu Âu không nên được coi là một cuộc khủng hoảng, mà là một hồi chuông cảnh tỉnh.
“Người dân châu Phi không nên than khóc vì viện trợ quốc tế đã kết thúc trong khi hy vọng rằng sự hào phóng quốc tế một ngày nào đó sẽ quay trở lại. Giờ là lúc chúng ta cần nhìn vào bên trong biên giới của mình và biến đầu tư do người châu Phi dẫn dắt trở thành nền tảng cho sự phát triển của châu Phi.”
“Vốn tư nhân — cả trong nước và quốc tế — là động lực chính cho phát triển,” mO nhấn mạnh. Nhưng “chúng ta không thể kêu gọi các nhà đầu tư quốc tế, trong khi chúng ta lại chuyển vốn của mình sang nơi khác.”
để minh họa, Mo chỉ ra một sự bất cập đáng chú ý:
“Chúng ta có 350 tỷ đô la mỸ trong các quỹ đầu tư quốc gia và quỹ hưu trí ở Châu Phi, phần lớn được đầu tư ra nước ngoài. Tại sao chúng ta không đầu tư vào Châu Phi? Và nếu chúng ta không đầu tư tiền của mình vào Châu Phi, liệu chúng ta có mong đợi người nước ngoài đến và chi tiêu tiền của họ ở Châu Phi không?”
Mo chia sẻ từ kinh nghiệm đã đưa Celtel lên quy mô một doanh nghiệp tỷ đô ở những thị trường mà những công ty khác né tránh.
“Việc xây dựng Celtel thành một công ty trị giá 3,4 tỷ đô la không phải là may mắn. Mọi người nhìn nhận Châu Phi là một lục địa mà việc kinh doanh quá rủi ro và trở nên mù quáng trước tiềm năng to lớn của nó. Nhưng tôi có thể thấy rằng khoảng cách ngày càng lớn giữa nhận thức và thực tế đồng nghĩa với một cơ hội — và chúng tôi đã nắm bắt nó. Tôi đã đặt cược vào Châu Phi và đã thắng.”
Mo Ibrahim lưu ý rằng vẫn còn những rào cản đáng kể đối với đầu tư.
“Bạn không thể đầu tư vào một quốc gia mà pháp quyền chưa đủ tốt. Chúng ta cần tạo ra môi trường thu hút đầu tư. Đó là trách nhiệm của chúng ta… Cho đến khi chúng ta có được nền quản trị tốt và sự lãnh đạo xứng đáng, chúng ta sẽ luôn gặp vấn đề.”
không nói suông, Mo đang hành động.
năm 2006 Mo dùng tài sản của mình để thành lập Quỹ Mo Ibrahim nhằm thúc đẩy nền quản trị tốt và sự lãnh đạo xuất sắc trên khắp châu Phi.
Mo tự coi mình là một nhà hoạt động hơn là một nhà từ thiện. Vì vậy, mặc dù Mo đánh giá cao những thách thức của châu lục, nhưng Mo không những không nản lòng trước chúng mà còn quyết tâm thay đổi hướng đi.
“Tôi đang cố gắng thay đổi mọi thứ,” Mo nói. “Bởi vì nếu chúng ta không thay đổi cách điều hành đất nước, quản lý người dân, phân bổ nguồn lực và tạo ra một hệ thống công bằng và minh bạch hơn, chúng ta thực sự không thể tiến lên phía trước.”
thông điệp của Mo rất rõ ràng: Tương lai của châu Phi phải do người châu Phi định hướng, và ông kêu gọi các nhà đầu tư và tổ chức châu Phi đầu tư vào châu lục này thay vì đầu tư ra nước ngoài.
“Không thể chấp nhận được việc quay lưng lại và nói rằng bạn không quan tâm… Đầu của con cá là thứ thối rữa trước tiên.”
