Don Jong Un
Địt xong chạy
VNExpress vừa có bài giới thiệu về “cơn mưa tiền” do chính phủ Nam Hàn tạo ra. Có nhiều đối tượng được cơn mưa này tưới tắm. Chẳng hạn, từ đầu năm tới, trợ cấp cho những gia đình cư trú trong khu vực Seoul và có trẻ sơ sinh sẽ lên đến 30.8 triệu won (khoảng $22,000). Đó là chưa kể các khoản “thưởng” mà chính quyền từng địa phương đặt định. Trợ cấp cho những đứa trẻ đã chào đời và đang trong độ tuổi dưới 24 tháng cùng những cá nhân đang nuôi con nhỏ cũng tăng gấp đôi. Người ta ước đoán tiền hỗ trợ trong hai năm đầu đời của mỗi đứa trẻ và cha mẹ của bé khoảng 18 triệu won (khoảng $13,000). Tuổi được hưởng trợ cấp dành cho trẻ con cũng đã được tăng thêm một tuổi (từ 7 tuổi đến 8 tuổi).
Một cặp vợ chồng (vợ Việt chồng Hàn) ở tỉnh Gwangju, phía Tây Nam của Hàn. Nước này đang có nhiều chính sách hỗ trợ để các vợ chồng trẻ sinh con. (Hình minh hoa: Ed Jones/AFP via Getty Images)
Ngoài chuyện hỗ trợ cho trẻ con và phụ huynh của chúng, chính phủ Nam Hàn đã khởi động chương trình hỗ trợ thanh niên. Nam, nữ trong độ tuổi từ 19 đến 34 đang được mời gọi tham gia “Tiết kiệm cho tương lai” – nếu mỗi tháng gửi vào tài khoản tiết kiệm 500,000 won (khoảng $360), chính phủ sẽ góp thêm một khoản tương ứng, hỗ trợ thêm bằng lãi suất ưu đãi nỗ lực tiết kiệm. Sau ba năm, vốn của tài khoản tiết kiệm là 18 triệu won (khoảng $13,000) sẽ thành 22 triệu won (khoảng $16,000).
Nếu công dân trong độ tuổi vừa đề cập chấp nhận làm việc tại khu vực ngoại ô, họ sẽ được hỗ trợ trong hai năm, khoản hỗ trợ là 7.2 triệu won (khoảng $5,200). Chính phủ Nam Hàn cũng sẽ xây dựng thêm 35,000 apartment cho những đối tượng này thuê với giá ưu đãi, chưa kể khoản hỗ trợ 200,000 won (khoảng $145)/tháng.
Đối với người già, vì tỷ lệ người già đang tăng, để họ có thể tiếp tục sống chững chạc, chính phủ Nam Hàn cho biết sẽ chi tiền để tạo ra 50,000 việc làm cho đối tượng này.
Bên cạnh việc tăng thêm trợ cấp cho người già, mức chi cho chương trình “Chăm sóc toàn diện” của chính phủ Nam Hàn đã được nâng lên 10 lần. Trợ cấp cho gia đình bốn người và có thu nhập thấp được nâng lên đến hai triệu won ($1,440)/tháng… Gói chi tiêu mới dành cho các đối tượng như vừa đề cập mà VNExpress ví von là “cơn mưa tiền” đã được xác định là 128 ngàn tỷ won (khoảng $92 ngàn tỷ).
Cần lưu ý, các khoản chi để hỗ trợ thành phần yếu thế tại Nam Hàn và giải quyết những vấn đề kinh tế-xã hội của quốc gia này đã được thực hiện suốt mười năm nay và được điều chỉnh liên tục để vừa duy trì, vừa nâng cao hiệu quả thực thi.
***
Muốn duy trì sự ổn định và tạo ra cơ hội phát triển, sinh suất (TFR hay Total Fertility Rate – mức trung bình về số con mà một phụ nữ sinh ra) của một quốc gia cần đạt mức 2.1. Tuy nhiên sinh suất ở Nam Hàn liên tục đi xuống.
Năm 2023, sinh suất trung bình ở Nam Hàn là 0.72, riêng khu vực Seoul chỉ có 0.55! Nếu tình trạng đó không được cải thiện, đến cuối thế kỷ này, dân số Nam Hàn chỉ còn một nửa.
Thiếu nhân lực khiến năng suất lao động giảm, hoạt động của tất cả các lĩnh vực từ công nghiệp, nông nghiệp đến dịch vụ sẽ phải thu hẹp hoặc đình đốn, tuy nguồn thu cho ngân sách khiếm hụt nhưng chi phí an sinh xã hội tăng vì nhiều người già hơn, năng lực cạnh tranh của quốc gia suy giảm…
Trên thực tế, trong vài năm gần đây, một số khu vực tại Nam Hàn phải đóng cửa các trường tiểu học vì không có học sinh, số trường tiểu học đang còn mở cửa nhưng chỉ có vài ba đứa trẻ để dạy dỗ đang tăng. Đã có rất nhiều phân tích về lý do TFR của Nam Hàn trở thành thấp nhất thế giới, trong đó, thiên hạ đồng tình và xem những yếu tố như: Chi phí nuôi con, đặc biệt là chi phí cho giáo dục quá đắt đỏ. Giá nhà quá cao. Môi trường làm việc căng thẳng, không còn sức lực và thời gian chăm sóc người khác. Thiếu sự hỗ trợ từ phía chính quyền. Vì vậy thanh niên không tìm thấy niềm vui, không muốn gánh trách nhiệm trong việc duy trì nòi giống… là các nguyên nhân.
Để giải quyết vấn nạn, một mặt, Nam Hàn mở cửa đón nhận lao động ngoại quốc đến làm việc trong tất cả các lĩnh vực, thậm chí chủ các quán ăn cũng có thể bảo trợ cho người ngoại quốc đến Nam Hàn phụ giúp họ, phụ nữ ngoại quốc cư trú ở Nam Hàn, nếu sinh con cũng có thể bảo trợ cho thân nhân đến Nam Hàn hỗ trợ chăm sóc đứa trẻ dài hạn.
Tại Nam Hàn, riêng người Việt đang có khoảng 350,000 người tìm cơm áo (đây là số liệu chính thức, chưa kể số người Việt đã nhập tịch và số người cư trú bất hợp pháp). Mặt khác, đặt định và liên tục điều chỉnh chính sách như VNExpress ví von là “cơn mưa tiền”… Kết quả, năm ngoái, TFR của Nam Hàn nhích lên mức 0.75 và hết quý một năm nay đạt 0.82. Nếu tính tổng số ca sinh trong năm tháng đầu năm nay so với cùng kỳ năm ngoái thì tăng 6.9%.
Còn Việt Nam? Giống như Nam Hàn, sinh suất của Việt Nam đang lao xuống dốc. Năm 2020, TFR của Việt Nam là 2.12 nhưng đến năm ngoái (2024), TFR chỉ còn 1.91 – thấp chưa từng có. Các chuyên gia tin rằng, TFR của Việt Nam sẽ còn tiếp tục giảm.
Giống như Nam Hàn, chính phủ Việt Nam cũng tuyên bố sẽ cải thiện tình trạng này, xác định giảm dân số bị già hóa là “mục tiêu quốc gia.” Việt Nam chỉ khác Nam Hàn ở chỗ những gì liên quan đến khuyến sinh trong vài năm gần đây chẳng khác gì… đùa. Ví dụ sau hàng loạt tuyên bố phải cải thiện sinh suất, TP.HCM thỏ thẻ đề nghị, để thực hiện “mục tiêu quốc gia,” nên thưởng mỗi gia đình có đủ hai con trước 25 tuổi cục tiền là 3 triệu đồng (khoảng $113), nên “tặng quà, hỗ trợ chi phí y tế, học phí, hoặc ưu đãi thuế,”… Những đề nghị ấy hiện vẫn còn trên giấy. Mỗi nơi một kiểu!
Những đề nghị khác như phát triển hệ thống nhà trẻ, phát triển các dịch vụ hỗ trợ gia đình trẻ, ưu tiên hỗ trợ tiếp cận các dịch vụ công như giáo dục, y tế,… cũng chỉ mới thấy qua các hội nghị, hội thảo kéo dài từ năm này sang năm khác.
Một số thứ hết sức cụ thể như những ưu đãi, những khoản tiền dốc vào các dự án phát triển “nhà ở xã hội” (bán với giá rẻ, cho thuê với giá rẻ) nhằm giảm áp lực cuộc sống trên những cá nhân thuộc nhóm yếu thế, tạo ra sự yên tâm để họ mạnh dạn sinh con thì lại tạo ra kết quả hết sức cụ thể là… toàn bộ đối tượng thụ hưởng đều không nghèo, không khó và nếu không may thì bị thanh tra rồi… thôi.
Nội lực của Việt Nam tất nhiên là kém Nam Hàn nhưng thứ mà Việt Nam thiếu không phải là tiền. Bằng chứng? Cứ nhìn việc vứt nhiều ngàn tỷ vào hai cuộc diễu binh! Vậy Việt Nam thiếu cái gì
Một cặp vợ chồng (vợ Việt chồng Hàn) ở tỉnh Gwangju, phía Tây Nam của Hàn. Nước này đang có nhiều chính sách hỗ trợ để các vợ chồng trẻ sinh con. (Hình minh hoa: Ed Jones/AFP via Getty Images)Ngoài chuyện hỗ trợ cho trẻ con và phụ huynh của chúng, chính phủ Nam Hàn đã khởi động chương trình hỗ trợ thanh niên. Nam, nữ trong độ tuổi từ 19 đến 34 đang được mời gọi tham gia “Tiết kiệm cho tương lai” – nếu mỗi tháng gửi vào tài khoản tiết kiệm 500,000 won (khoảng $360), chính phủ sẽ góp thêm một khoản tương ứng, hỗ trợ thêm bằng lãi suất ưu đãi nỗ lực tiết kiệm. Sau ba năm, vốn của tài khoản tiết kiệm là 18 triệu won (khoảng $13,000) sẽ thành 22 triệu won (khoảng $16,000).
Nếu công dân trong độ tuổi vừa đề cập chấp nhận làm việc tại khu vực ngoại ô, họ sẽ được hỗ trợ trong hai năm, khoản hỗ trợ là 7.2 triệu won (khoảng $5,200). Chính phủ Nam Hàn cũng sẽ xây dựng thêm 35,000 apartment cho những đối tượng này thuê với giá ưu đãi, chưa kể khoản hỗ trợ 200,000 won (khoảng $145)/tháng.
Đối với người già, vì tỷ lệ người già đang tăng, để họ có thể tiếp tục sống chững chạc, chính phủ Nam Hàn cho biết sẽ chi tiền để tạo ra 50,000 việc làm cho đối tượng này.
Bên cạnh việc tăng thêm trợ cấp cho người già, mức chi cho chương trình “Chăm sóc toàn diện” của chính phủ Nam Hàn đã được nâng lên 10 lần. Trợ cấp cho gia đình bốn người và có thu nhập thấp được nâng lên đến hai triệu won ($1,440)/tháng… Gói chi tiêu mới dành cho các đối tượng như vừa đề cập mà VNExpress ví von là “cơn mưa tiền” đã được xác định là 128 ngàn tỷ won (khoảng $92 ngàn tỷ).
Cần lưu ý, các khoản chi để hỗ trợ thành phần yếu thế tại Nam Hàn và giải quyết những vấn đề kinh tế-xã hội của quốc gia này đã được thực hiện suốt mười năm nay và được điều chỉnh liên tục để vừa duy trì, vừa nâng cao hiệu quả thực thi.
***
Muốn duy trì sự ổn định và tạo ra cơ hội phát triển, sinh suất (TFR hay Total Fertility Rate – mức trung bình về số con mà một phụ nữ sinh ra) của một quốc gia cần đạt mức 2.1. Tuy nhiên sinh suất ở Nam Hàn liên tục đi xuống.
Năm 2023, sinh suất trung bình ở Nam Hàn là 0.72, riêng khu vực Seoul chỉ có 0.55! Nếu tình trạng đó không được cải thiện, đến cuối thế kỷ này, dân số Nam Hàn chỉ còn một nửa.
Thiếu nhân lực khiến năng suất lao động giảm, hoạt động của tất cả các lĩnh vực từ công nghiệp, nông nghiệp đến dịch vụ sẽ phải thu hẹp hoặc đình đốn, tuy nguồn thu cho ngân sách khiếm hụt nhưng chi phí an sinh xã hội tăng vì nhiều người già hơn, năng lực cạnh tranh của quốc gia suy giảm…
Trên thực tế, trong vài năm gần đây, một số khu vực tại Nam Hàn phải đóng cửa các trường tiểu học vì không có học sinh, số trường tiểu học đang còn mở cửa nhưng chỉ có vài ba đứa trẻ để dạy dỗ đang tăng. Đã có rất nhiều phân tích về lý do TFR của Nam Hàn trở thành thấp nhất thế giới, trong đó, thiên hạ đồng tình và xem những yếu tố như: Chi phí nuôi con, đặc biệt là chi phí cho giáo dục quá đắt đỏ. Giá nhà quá cao. Môi trường làm việc căng thẳng, không còn sức lực và thời gian chăm sóc người khác. Thiếu sự hỗ trợ từ phía chính quyền. Vì vậy thanh niên không tìm thấy niềm vui, không muốn gánh trách nhiệm trong việc duy trì nòi giống… là các nguyên nhân.
Để giải quyết vấn nạn, một mặt, Nam Hàn mở cửa đón nhận lao động ngoại quốc đến làm việc trong tất cả các lĩnh vực, thậm chí chủ các quán ăn cũng có thể bảo trợ cho người ngoại quốc đến Nam Hàn phụ giúp họ, phụ nữ ngoại quốc cư trú ở Nam Hàn, nếu sinh con cũng có thể bảo trợ cho thân nhân đến Nam Hàn hỗ trợ chăm sóc đứa trẻ dài hạn.
Tại Nam Hàn, riêng người Việt đang có khoảng 350,000 người tìm cơm áo (đây là số liệu chính thức, chưa kể số người Việt đã nhập tịch và số người cư trú bất hợp pháp). Mặt khác, đặt định và liên tục điều chỉnh chính sách như VNExpress ví von là “cơn mưa tiền”… Kết quả, năm ngoái, TFR của Nam Hàn nhích lên mức 0.75 và hết quý một năm nay đạt 0.82. Nếu tính tổng số ca sinh trong năm tháng đầu năm nay so với cùng kỳ năm ngoái thì tăng 6.9%.
Còn Việt Nam? Giống như Nam Hàn, sinh suất của Việt Nam đang lao xuống dốc. Năm 2020, TFR của Việt Nam là 2.12 nhưng đến năm ngoái (2024), TFR chỉ còn 1.91 – thấp chưa từng có. Các chuyên gia tin rằng, TFR của Việt Nam sẽ còn tiếp tục giảm.
Giống như Nam Hàn, chính phủ Việt Nam cũng tuyên bố sẽ cải thiện tình trạng này, xác định giảm dân số bị già hóa là “mục tiêu quốc gia.” Việt Nam chỉ khác Nam Hàn ở chỗ những gì liên quan đến khuyến sinh trong vài năm gần đây chẳng khác gì… đùa. Ví dụ sau hàng loạt tuyên bố phải cải thiện sinh suất, TP.HCM thỏ thẻ đề nghị, để thực hiện “mục tiêu quốc gia,” nên thưởng mỗi gia đình có đủ hai con trước 25 tuổi cục tiền là 3 triệu đồng (khoảng $113), nên “tặng quà, hỗ trợ chi phí y tế, học phí, hoặc ưu đãi thuế,”… Những đề nghị ấy hiện vẫn còn trên giấy. Mỗi nơi một kiểu!
Những đề nghị khác như phát triển hệ thống nhà trẻ, phát triển các dịch vụ hỗ trợ gia đình trẻ, ưu tiên hỗ trợ tiếp cận các dịch vụ công như giáo dục, y tế,… cũng chỉ mới thấy qua các hội nghị, hội thảo kéo dài từ năm này sang năm khác.
Một số thứ hết sức cụ thể như những ưu đãi, những khoản tiền dốc vào các dự án phát triển “nhà ở xã hội” (bán với giá rẻ, cho thuê với giá rẻ) nhằm giảm áp lực cuộc sống trên những cá nhân thuộc nhóm yếu thế, tạo ra sự yên tâm để họ mạnh dạn sinh con thì lại tạo ra kết quả hết sức cụ thể là… toàn bộ đối tượng thụ hưởng đều không nghèo, không khó và nếu không may thì bị thanh tra rồi… thôi.
Nội lực của Việt Nam tất nhiên là kém Nam Hàn nhưng thứ mà Việt Nam thiếu không phải là tiền. Bằng chứng? Cứ nhìn việc vứt nhiều ngàn tỷ vào hai cuộc diễu binh! Vậy Việt Nam thiếu cái gì
