Don Jong Un
Địt xong chạy
Tổng thống Mỹ tuyên bố áp mức thuế bổ sung lên tới 50% với hàng hóa Ấn Độ, sau khi New Delhi tiếp tục nhập khẩu dầu mỏ từ Nga bất chấp các cảnh báo từ Washington. Động thái này làm gia tăng căng thẳng trong quan hệ song phương, đe dọa hơn một nửa kim ngạch xuất khẩu Ấn Độ sang Mỹ và giáng đòn mạnh vào các ngành chủ lực như dệt may, đá quý và trang sức. New Delhi gọi quyết định là “đáng tiếc” nhưng chưa có kế hoạch trả đũa rõ ràng, trong khi chính quyền Mỹ để ngỏ khả năng mở rộng trừng phạt thương mại sang cả Trung Quốc
Tổng thống Mỹ vào thứ Tư đã áp đặt mức thuế bổ sung 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Ấn Độ, với lý do New Delhi tiếp tục mua dầu mỏ từ Nga. Động thái này đẩy căng thẳng giữa hai quốc gia lên cao sau khi các cuộc đàm phán thương mại rơi vào bế tắc.
Biện pháp mới, có hiệu lực sau 21 ngày kể từ ngày 7/8, sẽ nâng mức thuế đối với một số mặt hàng xuất khẩu của Ấn Độ lên tới 50% - nằm trong nhóm mức thuế cao nhất từng được Mỹ áp dụng đối với một đối tác thương mại.
Lệnh hành pháp của ông Trump không nhắc đến Trung Quốc, nước cũng nhập khẩu dầu Nga, song sau đó ông tuyên bố có thể sẽ áp thuế tương tự đối với hàng hóa Trung Quốc: "Điều đó có thể xảy ra... Tôi chưa thể nói trước," ông nói. "Chúng tôi đã làm điều đó với Ấn Độ. Có thể sẽ làm với vài quốc gia khác, trong đó có thể là Trung Quốc."
Giới quan sát nhận định đây là bước lùi nghiêm trọng nhất trong quan hệ Mỹ - Ấn kể từ khi ông Trump tái nhiệm hồi tháng 1. Mức thuế mới có thể làm gián đoạn khả năng tiếp cận thị trường xuất khẩu lớn nhất của Ấn Độ - nơi đạt tổng kim ngạch gần 87 tỷ USDtrong năm 2024. Các ngành như dệt may, giày dép, đá quý và trang sức có thể bị ảnh hưởng nặng nề.
Động thái trên cũng đánh dấu sự chuyển hướng từ mối quan hệ thân thiện từng được thể hiện trong cuộc gặp giữa Trump và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi vào tháng 2. Gần đây, ông Trump đã có những phát biểu gay gắt, gọi nền kinh tế Ấn Độ là "chết", rào cản thương mại của nước này là "đáng ghét" và cáo buộc Ấn Độ đang trục lợi từ dầu Nga giá rẻ trong khi làm ngơ trước các hành vi của Nga tại Ukraine.
Bộ Ngoại giao Ấn Độ lên tiếng gọi quyết định này là "cực kỳ đáng tiếc", nhấn mạnh rằng nhiều nước khác cũng nhập khẩu dầu Nga vì lý do kinh tế. "Ấn Độ sẽ thực hiện mọi biện pháp cần thiết để bảo vệ lợi ích quốc gia", cơ quan này tuyên bố, đồng thời cho biết các giao dịch dầu mỏ dựa trên nhu cầu năng lượng của 1.4 tỷ dân và điều kiện thị trường.
Sự kiện xảy ra ngay trước thềm chuyến thăm Washington đầu tiên sau hơn bảy năm của ông Modi, cho thấy khả năng tái định hình các liên minh trong bối cảnh quan hệ hai nước có dấu hiệu rạn nứt.
Giá dầu thế giới tăng khoảng 1% trong ngày thứ Tư, sau khi giảm xuống mức thấp nhất trong năm tuần ở phiên trước. Đà tăng được thúc đẩy bởi thông tin Mỹ trừng phạt Ấn Độ vì mua dầu Nga, cùng với dữ liệu cho thấy dự trữ dầu thô Mỹ tuần trước giảm mạnh hơn dự kiến.
Tuần trước, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cũng cảnh báo Trung Quốc rằng việc tiếp tục mua dầu từ Nga có thể kích hoạt các mức thuế mới, khi Washington chuẩn bị cho thời điểm hết hiệu lực thỏa thuận ngừng đánh thuế song phương với Bắc Kinh vào ngày 12/8.
Thương mại giữa Mỹ và Ấn Độ - hai nền kinh tế lớn nhất và lớn thứ năm thế giới - có tổng giá trị hơn 190 tỷ USD.
Các chuyên gia thương mại và nhà xuất khẩu cảnh báo rằng chính sách thuế mới của ông Trump, vốn được thiết kế để giảm thâm hụt thương mại Mỹ và thúc đẩy sản xuất trong nước, có thể gây tổn hại lớn đến hoạt động xuất khẩu của Ấn Độ.
"Đây là một bước lùi nghiêm trọng. Gần 55% hàng xuất khẩu của chúng tôi sang Mỹ sẽ bị ảnh hưởng," ông S.C. Ralhan, Chủ tịch Liên đoàn các tổ chức xuất khẩu Ấn Độ, phát biểu.
Theo đánh giá của các nhà kinh tế, mức thuế cao sẽ khiến hàng hóa Ấn Độ kém cạnh tranh hơn khoảng 30–35% so với các đối thủ đến từ Việt Nam, Bangladesh và Nhật Bản.
"Với các mức thuế 'đáng ghét' như vậy, thương mại giữa hai nước sẽ thực sự chết", bà Madhavi Arora, chuyên gia kinh tế tại Emkay Global, nhận định.
Một số quan chức Ấn Độ cho biết đang chịu áp lực phải quay lại bàn đàm phán với chính quyền Trump. Việc giảm dần nhập khẩu dầu Nga và đa dạng hóa nguồn cung có thể là một phần của thỏa hiệp.
"Chúng ta vẫn còn cơ hội," một quan chức cấp cao giấu tên cho biết. "Thời gian hiệu lực 21 ngày cho thấy Nhà Trắng để ngỏ khả năng đàm phán."
Tuy nhiên, hiện chưa có kế hoạch cụ thể nào cho một chuyến thăm của ông Modi hoặc các lãnh đạo cấp cao khác đến Washington và các biện pháp trả đũa cũng chưa được xem xét. Chính phủ Ấn Độ đang cân nhắc gói hỗ trợ cho các nhà xuất khẩu, bao gồm trợ cấp lãi suất và bảo lãnh tín dụng.
Nguy cơ xuất khẩu sụt giảm mạnh có thể khiến tăng trưởng GDP của Ấn Độ giảm xuống dưới 6% trong năm nay, từ mức dự báo 6.5% trước đó, theo bà Sakshi Gupta, chuyên gia tại Ngân hàng HDFC.
Sau thông tin về mức thuế mới, đồng rupee của Ấn Độ suy yếu trên thị trường kỳ hạn nước ngoài, trong khi hợp đồng tương lai chứng khoán giảm nhẹ.
"Thị trường đã bắt đầu phản ánh rủi ro từ một đợt tăng thuế mạnh, nhưng phản ứng tức thời trong ngắn hạn là điều không thể tránh khỏi nếu không có tiến triển rõ ràng từ đàm phán," ông Mayuresh Joshi, trưởng bộ phận nghiên cứu cổ phiếu tại William O'Neil India, nói.
Động thái của ông Trump diễn ra sau năm vòng đàm phán thương mại không có kết quả, bị đình trệ bởi yêu cầu của Mỹ về quyền tiếp cận rộng hơn vào thị trường nông nghiệp và sữa của Ấn Độ. Việc New Delhi từ chối giảm nhập khẩu dầu Nga - vốn đạt kỷ lục 52 tỷ USD vào năm ngoái - được cho là nguyên nhân chính dẫn đến sự leo thang này.
Tổng thể, đây là hậu quả của một chuỗi đánh giá sai lầm về chính trị, tín hiệu bị bỏ lỡ và sự mất lòng tin đã làm phá vỡ tiến trình đàm phán thỏa thuận thương mại giữa hai quốc gia có quan hệ kinh tế ngày càng gắn bó.
