Không chỉ hối thúc châu Âu ngừng mua dầu Nga, Tổng thống Trump còn tạo sức ép với Trung Quốc, định hình chiến lược về cuộc xung đột ở Ukraine.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại cuộc gặp ở Nhà Trắng, Washington, D.C., ngày 18/8/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Theo báo Kyiv Post (Ukraine) ngày 5/9, khi các nhà lãnh đạo châu Âu nhóm họp tại Paris mới đây để bàn về các thỏa thuận an ninh tương lai cho Ukraine, sự can thiệp trực tiếp của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã làm dấy lên những câu hỏi về chiến lược riêng của ông trong việc giải quyết cuộc xung đột này.
Bằng một cuộc điện đàm bất ngờ, ông Trump đã hối thúc các đồng minh châu Âu ngừng mua dầu của Nga, đồng thời gây sức ép kinh tế lên Trung Quốc. Động thái này không chỉ phản ánh mối lo ngại ngày càng tăng tại Washington về vai trò của Bắc Kinh, mà còn làm nổi bật sự phức tạp trong chính sách đối ngoại của Mỹ.
Cuộc họp, được mệnh danh là “Liên minh tự nguyện", do Tổng thống Pháp Emmanuel Macron chủ trì với sự tham gia trực tiếp của Tổng thống UkraineVolodymyr Zelensky và nhiều nước châu Âu chủ chốt. Theo một quan chức Nhà Trắng phát biểu với các phóng viên, ông Trump đã gọi điện để nhấn mạnh rằng “châu Âu phải ngừng mua dầu của Nga vốn đang tài trợ cho cuộc chiến”. Vị quan chức này cũng cung cấp số liệu cụ thể: “Nga đã nhận được 1,1 tỷ euro (1,28 tỷ USD) tiền bán nhiên liệu từ EU trong một năm”.
Không chỉ dừng lại ở Nga, quan chức Nhà Trắng còn tiết lộ rằng ông Trump đã hối thúc các nhà lãnh đạo châu Âu “gây sức ép kinh tế lên Trung Quốc ngăn hỗ trợ cho cuộc chiến của Nga ở Ukraine”. Mối lo ngại của Washington về sự ủng hộ của Bắc Kinh đối với Điện Kremlin ngày càng rõ rệt, và thông điệp này được đưa ra trong bối cảnh các nỗ lực làm trung gian hòa bình của ông Trump giữa Kiev và Moskva vẫn chưa có tiến triển đáng kể. Mặc dù ông Trump đã bày tỏ mong muốn đưa cả Tổng thống Ukraine Zelensky và Tổng thống Nga Vladimir Putin ngồi vào bàn đàm phán, nhưng một cuộc gặp trực tiếp như vậy vẫn chưa diễn ra.
Thông điệp của Tổng thống Trump gửi tới các nhà lãnh đạo châu Âu cũng diễn ra trong bối cảnh cuộc tranh luận gay gắt và sự chia rẽ giữa các chính trị gia tại Mỹ. Cuộc tranh luận xoay quanh chính sách năng lượng của Mỹ và vai trò của nước này trong trật tự toàn cầu. Nhiều nhà lập pháp, bao gồm nghị sĩ Cộng hòa Troy Downing (Montana) và Bruce Westerman (Alaska), đã nhấn mạnh rằng Mỹ cần tiếp cận các nguồn tài nguyên thiên nhiên khổng lồ của mình để tránh nhường quyền thống trị năng lượng cho “các quốc gia đối thủ như Trung Quốc và Nga”.
Họ lập luận rằng các dự án như đường ống LNG (khí tự nhiên hóa lỏng) Alaska là những bước đi quan trọng, vì chúng sẽ giúp các đồng minh châu Á như Nhật Bản và Hàn Quốc mua năng lượng của Mỹ thay vì phụ thuộc vào đối thủ.
Thượng nghị sĩ cấp cao của đảng Dân chủ Dick Durbin đã lưu ý về cuộc họp ba bên gần đây giữa Tổng thống Nga Putin, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, cho rằng các chính sách của ông Trump đang đẩy Ấn Độ ra xa Mỹ và hướng về phía các đối thủ của Washington.
Tuy nhiên, động thái thúc đẩy từ Nhà Trắng tới các nhà lãnh đạo châu Âu đã được nhiều chuyên gia năng lượng hoan nghênh. Geoffrey Pyatt, cựu quan chức ngoại giao cấp cao của Mỹ về các vấn đề năng lượng dưới thời chính quyền Biden, phát biểu với Kyiv Post rằng: "Đây là một dấu hiệu đáng mừng cho thấy Tổng thống Trump đang tập trung vào nhu cầu tăng cường áp lực lên Điện Kremlin – bao gồm cả việc thúc đẩy Trung Quốc giảm hỗ trợ cho Nga”.
Ông Pyatt, người cũng từng là Đại sứ Mỹ tại Ukraine và Hy Lạp, cho biết thêm rằng chủ đề gia tăng áp lực lên Nga cũng đã được nêu ra trong cuộc họp gần đây tại Nhà Trắng với Tổng thống Ba Lan.
Trong hội nghị thượng đỉnh tại Paris, Tổng thống Macron tuyên bố rằng 26 quốc gia đã cam kết thành lập lực lượng hỗ trợ hậu chiến cho Ukraine. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng cam kết cụ thể từ phía Mỹ vẫn đang được thảo luận. Một quan chức Nhà Trắng nhắc lại lập trường của Tổng thống Trump, tuyên bố rằng "đây không phải là cuộc chiến của Mỹ".
Sự can thiệp của Tổng thống Trump và thông điệp rõ ràng mà ông gửi tới châu Âu, kết hợp với những cuộc tranh luận nội bộ tại Mỹ, cho thấy một chiến lược đa chiều và phức tạp. Nó không chỉ nhằm gây áp lực lên Nga về mặt kinh tế mà còn tái định hình các mối quan hệ địa chính trị, trong bối cảnh Mỹ đang cân nhắc lại vai trò của mình trong trật tự toàn cầu. Điều này cũng chứng minh rằng, đối với ông Trump, con đường giải quyết vấn đề không chỉ là đưa hai bên vào bàn đàm phán, mà còn bao gồm việc sử dụng các đòn bẩy kinh tế và chính trị để đạt được mục tiêu.
