Mr. Dậu
Người phá đò sông Đà
BANGKOK (AP) — Hàng ngàn người biểu tình đã tập trung tại thủ đô Bangkok của Thái Lan vào thứ Bảy để yêu cầu Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra từ chức, trong bối cảnh làn sóng bất ổn chính trị đang bùng lên sau cuộc điện thoại bị rò rỉ với cựu Thủ tướng Campuchia Hun Sen.
Bà Paetongtarn đang đối mặt với làn sóng bất mãn ngày càng tăng liên quan đến cách bà xử lý căng thẳng biên giới với Campuchia, sau vụ đụng độ vũ trang hôm 28/5 khiến một binh sĩ Campuchia thiệt mạng tại khu vực tranh chấp nhỏ giữa hai nước.
Cuộc gọi bị ghi âm với ông Hun Sen chính là tâm điểm của cuộc biểu tình hôm thứ Bảy, và đã kéo theo hàng loạt cuộc điều tra tại Thái Lan, có thể dẫn đến việc bà Paetongtarn bị bãi nhiệm.
Sự phẫn nộ chủ yếu xoay quanh những phát ngôn của bà Paetongtarn đối với một chỉ huy quân đội khu vực nổi tiếng thẳng thắn, cũng như việc bà bị cho là đã cố gắng xoa dịu Hun Sen — hiện là Chủ tịch Thượng viện Campuchia — nhằm giảm căng thẳng ở biên giới.
Người biểu tình mang theo quốc kỳ và biểu ngữ khi họ chiếm giữ một phần đường phố quanh Tượng đài Chiến thắng ở trung tâm Bangkok. Trên sân khấu lớn được dựng tại khu vực này, các diễn giả luân phiên bày tỏ lòng yêu nước sau căng thẳng biên giới leo thang. Đám đông hô khẩu hiệu, hát và nhảy múa theo những bài hát mang đậm tinh thần dân tộc.
Anh Tatchakorn Srisuwan, 47 tuổi, một hướng dẫn viên du lịch đến từ tỉnh Surat Thani, cho biết anh đã bắt chuyến tàu đêm đến Bangkok để yêu cầu bà Paetongtarn từ chức vì vụ điện thoại bị rò rỉ.
“Với trái tim của một người Thái, chúng tôi chưa bao giờ có một vị thủ tướng yếu đuối đến vậy,” anh nói. “Chúng tôi không muốn xâm lược ai cả, nhưng chúng tôi muốn nói rằng chúng tôi là người Thái và chúng tôi muốn bảo vệ chủ quyền của Thái Lan.”
Nhiều gương mặt dẫn đầu cuộc biểu tình là những người quen thuộc từ nhóm được gọi là “Áo Vàng” — màu áo biểu thị lòng trung thành với Hoàng gia Thái Lan. Đây là những đối thủ lâu năm của cha bà Paetongtarn, cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra, người được cho là có mối quan hệ thân thiết với ông Hun Sen.
Các cuộc biểu tình của nhóm Áo Vàng từng trở nên bạo lực và dẫn đến các cuộc đảo chính quân sự năm 2006 và 2014, lần lượt lật đổ chính phủ dân cử của ông Thaksin và của cô ruột bà Paetongtarn, cựu Thủ tướng Yingluck Shinawatra.
Phản ứng từ Hun Sen
Ông Hun Sen hôm thứ Bảy cam kết sẽ bảo vệ lãnh thổ của Campuchia khỏi “các thế lực ngoại xâm” và cho rằng hành động của quân đội Thái Lan là “vi phạm nghiêm trọng” đến chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Campuchia, bất chấp thiện chí của nước này trong việc giải quyết vấn đề biên giới.
“Campuchia nghèo khổ này từng chịu đựng sự xâm lược, chiến tranh và diệt chủng, từng bị cô lập và khinh thường, nhưng giờ đây Campuchia đã vươn lên sánh ngang với các quốc gia khác,” ông Hun Sen phát biểu trước hàng nghìn người tham dự lễ kỷ niệm 74 năm thành lập Đảng Nhân dân Campuchia cầm quyền lâu đời tại thủ đô Phnom Penh.
Tranh chấp lãnh thổ giữa hai nước có lịch sử kéo dài. Thái Lan vẫn chưa hết bức xúc với phán quyết năm 1962 của Tòa án Công lý Quốc tế, theo đó trao khu vực tranh chấp nơi có đền Preah Vihear cổ kính cho Campuchia. Khu vực này từng xảy ra các cuộc đụng độ lẻ tẻ nhưng nghiêm trọng vào năm 2011. Phán quyết của tòa án Liên Hợp Quốc này được tái khẳng định năm 2013, khi bà Yingluck đang là thủ tướng Thái Lan.
Khủng hoảng chính trị và các cuộc điều tra
Vụ bê bối đã khiến liên minh cầm quyền vốn đã mong manh của bà Paetongtarn rạn nứt, khi Đảng Bhumjaithai — đối tác lớn nhất — rút lui. Sự ra đi này khiến liên minh 10 đảng còn lại chỉ nắm giữ 255 ghế, nhỉnh hơn một chút so với mức đa số 250/500 ghế của Hạ viện.
Bà Paetongtarn hiện cũng đang đối mặt với các cuộc điều tra khác có thể dẫn đến việc bị bãi nhiệm.
Ông Sarote Phuengrampan, Tổng thư ký Ủy ban Chống Tham nhũng Quốc gia, cho biết hôm thứ Tư rằng cơ quan này đang điều tra bà Paetongtarn vì vi phạm nghiêm trọng đạo đức công vụ liên quan đến cuộc gọi với ông Hun Sen. Tuy nhiên, ông không đưa ra thời gian dự kiến cho quyết định.
Một số nguồn tin cho biết Tòa án Hiến pháp có thể quyết định ngay trong tuần tới về việc có nhận đơn yêu cầu bãi nhiệm bà Paetongtarn vì cuộc điện thoại đó hay không. Nếu nhận đơn, tòa án có thể đình chỉ chức vụ của bà trong khi chờ điều tra. Bà thủ tướng cho biết hôm thứ Ba rằng bà không lo lắng và sẵn sàng cung cấp bằng chứng để bảo vệ mình.
“Từ cuộc gọi đó có thể thấy rõ tôi không hề trục lợi gì, và tôi cũng không gây tổn hại gì cho đất nước,” bà nói.
Tòa án này vào năm ngoái đã bãi nhiệm người tiền nhiệm của bà thuộc Đảng Pheu Thai vì vi phạm đạo đức. Các tòa án Thái Lan, đặc biệt là Tòa án Hiến pháp, được xem là thành trì của phe bảo hoàng, từng nhiều lần sử dụng hệ thống tư pháp và các cơ quan nhà nước độc lập như Ủy ban Bầu cử để làm suy yếu hoặc hạ bệ các đối thủ chính trị.
