Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Lúc đầu, ông Ishiba đã phản đối lời kêu gọi ông từ chức
- Tác giả,Yvette Tan
- Vai trò,BBC News
- 9 tháng 9 2025
Ông từ chức một ngày trước khi các đối thủ trong Đảng Dân chủ Tự do (LDP) của ông dự kiến sẽ bỏ phiếu bãi nhiệm ông.
Sự ra đi của ông mở đường cho một cuộc tranh cử lãnh đạo đảng cầm quyền nữa tại Tokyo, lần thứ ba trong năm năm. Đó là chưa kể đến hai cuộc bầu cử quốc gia - cả hai người chiến thắng đều không hoàn thành nhiệm kỳ.
Nhưng nhà lãnh đạo tương lai của đất nước này hiện đang phải đối mặt với một nhiệm vụ khó khăn - cân bằng mối quan hệ căng thẳng giữa Hoa Kỳ và Nhật Bản, lạm phát gia tăng và cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt, và một chính phủ đã mất thế đa số ở cả hai viện của quốc hội.
Tại sao ông Ishiba từ chức?
Năm 2020, ông Yoshihide Suga - người trước đây là Chánh Văn phòng Nội các trong chính phủ - đã đảm nhiệm vai trò này sau khi cố Thủ tướng Shinzo Abe bất ngờ từ chức vì lý do sức khỏe.Chỉ sau một năm nắm quyền, ông Suga đã từ chức do uy tín rơi tự do trong các cuộc thăm dò ý kiến - và được thay thế bởi Fumio Kishida, người sau đó đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào cuối năm 2021.
Nhưng ông Kishida cũng không tại vị lâu - mức độ ủng hộ của ông giảm mạnh sau vụ bê bối tham nhũng liên quan đến LDP, chi phí sinh hoạt tăng cao và đồng yên mất giá.
Và vào năm 2024, ông được thay thế bởi Ishiba - người đã công bố kế hoạch tổ chức bầu cử bất thường chỉ vài ngày sau khi đắc cử, nói rằng "điều quan trọng là chính quyền mới phải được người dân đánh giá càng sớm càng tốt".
Và họ đã phán xét ông.
Nhiều cử tri vẫn còn phẫn nộ về vụ bê bối tham nhũng liên quan đến các thành viên cấp cao của LDP, và đang phải vật lộn để đối phó với lạm phát gia tăng và khủng hoảng chi phí sinh hoạt. Những điều này đã khiến LDP nhận kết quả tồi tệ nhất trong hơn một thập kỷ và khiến đảng này mất đi thế đa số là do một đảng nắm tại hạ viện đầy quyền lực.
Trước đó trong năm, LDP đã phải chịu thêm một thất bại nữa trong cuộc bầu cử thượng viện, nơi đảng này cũng mất đi thế đa số.
Lúc đầu, Ishiba phản đối lời kêu gọi ông từ chức, nói rằng ông cần chịu trách nhiệm về những tổn thất của LDP và giải quyết một thỏa thuận thương mại với Washington.
Nhưng vào ngày 7/9 vừa qua - trước cuộc bỏ phiếu nội bộ có thể buộc ông phải từ chức - ông đã rút lui và tuyên bố từ chức.
Ông Tomohiko Taniguchi, giáo sư được bổ nhiệm đặc biệt tại Đại học Tsukuba và trước đây là cố vấn đặc biệt của cố Thủ tướng Shinzo Abe, nói: "Ngày càng có nhiều tiếng nói từ trong đảng về việc thủ tướng phải chịu trách nhiệm...... [và] kết cục đã trở nên rõ ràng."
"Vì vậy, thay vì chờ đợi sự sỉ nhục của công chúng, Ishiba đã chọn cách từ chức," Tiến sĩ Taniguchi cho biết.
Ai có thể là nhà lãnh đạo tiếp theo của đất nước?
Nguồn hình ảnh,BBC composite/Getty
Chụp lại hình ảnh,Ông Shinjiro Koizumi, ông Yoshimasa Hayashi và bà Sanae Takaichi (từ trái qua phải) có thể sẽ tham gia tranh cử vai trò này
Cuộc bỏ phiếu của LDP dự kiến diễn ra vào đầu tháng 10, và người chiến thắng gần như chắc chắn sẽ trở thành thủ tướng.
Chưa có ai công bố ý định ra tranh cử, nhưng có ba cái tên nổi lên như những ứng cử viên tiềm năng.
Họ là: Ông Shinjiro Koizumi, bộ trưởng nông nghiệp và là con trai của một cựu thủ tướng nổi tiếng; ông Yoshimasa Hayashi, chánh văn phòng nội các; và bà Sanae Takaichi, người sẽ trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản nếu giành chiến thắng.
Cả ba đều từng đối đầu với ông Ishiba trong cuộc đua giành chức chủ tịch đảng trước đó vào năm 2024 - trong đó bà Takaichi ban đầu nổi lên là ứng cử viên mạnh nhất ở vòng bỏ phiếu đầu tiên.
Tuy nhiên, bà Takaichi - một đồng minh thân cận của ông Abe - sau đó đã bị ông Ishiba vượt qua.
Vị chính trị gia 64 tuổi này là một người bảo thủ cứng rắn và và được biết tới là người phản đối hôn nhân đồng tính. Quan điểm của bà về các vấn đề phụ nữ phù hợp với chính sách của LDP về việc để phụ nữ đảm nhiệm các vai trò truyền thống.
Ngoài ra còn có ông Koizumi, 44 tuổi, con trai của Junichiro Koizumi, người rất được yêu mến khi giữ chức thủ tướng từ năm 2001 đến năm 2006.
Gương mặt mới toanh Koizumi (con) rất thân thiện với truyền thông và nổi tiếng trên mạng, nơi ông được biết đến với việc đăng ảnh mèo.
Kế đến là ông Hayashi, 64 tuổi, người giữ vai trò quan trọng là Chánh Văn phòng Nội các, là người phát ngôn cao nhất của chính phủ.
"Chúng ta có một nhóm ứng cử viên rất khác nhau, một người rất bảo thủ, một người là chính trị gia chưa được tôi luyện," Tiến sĩ Taniguchi nói. "Và còn có ông Hayashi, một người không quá phô trương nhưng giàu kinh nghiệm và dày dạn hơn."
Những cái tên khác được đưa ra bao gồm cựu bộ trưởng ngoại giao Toshimitsu Motegi và cựu bộ trưởng an ninh kinh tế Takayuki Kobayashi.
Nhà lãnh đạo tiếp theo sẽ phải đối mặt với những thách thức nào?
Nhà lãnh đạo mới phải đối mặt với thách thức là phải tập hợp một đảng đang suy yếu - và một người có thể thu hút cử tri trở lại với LDP.Nhật Bản hiện đang chứng kiến xu hướng ngả sang cực hữu, với đảng dân tộc chủ nghĩa Sanseito nổi lên như một trong những bên thắng lớn nhất trong cuộc bầu cử thượng viện gần đây.
Một bộ phận lớn cử tri của Sanseito là những cử tri bảo thủ tách rời đảng LDP.
Ông Jeffrey Hall, giảng viên tại Đại học Nghiên cứu Quốc tế Kanda, trước đây đã nói với BBC rằng: "Nhiều người ủng hộ ông Abe coi Thủ tướng Ishiba là không đủ bảo thủ."
"Họ nghĩ rằng ông ấy không có quan điểm dân tộc chủ nghĩa về lịch sử, ông ấy không có quan điểm mạnh mẽ chống lại Trung Quốc như ông Abe."
Vì vậy, nhiều người đã chuyển sang các đảng như Sanseito.
Tiến sĩ Taniguchi đánh giá: "Việc họ thành công trong việc giành được nhiều phiếu bầu hơn cho thấy sự thất vọng của những cử tri thường ủng hộ LDP nhưng lại chọn rời đi và chuyển sang một đảng mới thành lập và chưa được thử thách".
"Nhiệm vụ lớn nhất của nhà lãnh đạo tiếp theo của LDP là giành lại những cử tri này."
Nguồn hình ảnh,Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Giá cả hàng hóa thiết yếu hằng ngày vẫn ở mức cao tại Nhật Bản do những thách thức về lạm phát vẫn còn tồn tại
Giáo sư James Brown của Đại học Temple Nhật Bản nói: "Người dân Nhật Bản không quen với lạm phát nên ngay cả một mức lạm phát nhỏ cũng gây sốc. Đối với nhiều cử tri bình thường, Nhật Bản như thể đang trở thành đang trở thành một quốc gia nghèo hơn - giá cả tăng nhưng lương thì không, và với việc đồng yên yếu như vậy, những người ra nước ngoài sẽ thấy mọi thứ đều đắt đỏ."
Thủ tướng tiếp theo cũng sẽ phải giải quyết mối quan hệ phức tạp giữa Tokyo với các nước láng giềng.
Đầu tuần trước, Trung Quốc đã tổ chức lễ diễu hành "Ngày Chiến thắng" - đánh dấu 80 năm kể từ khi đánh bại Nhật Bản vào cuối Thế chiến II - với sự tham dự của các nhà lãnh đạo như Kim Jong-un của Triều Tiên và Vladimir Putin của Nga.
Giáo sư Brown nói: "Bạn đang chứng kiến ba nước láng giềng đầy đe dọa, bao gồm một quốc gia có vũ khí hạt nhân và lễ ăn mừng gần đây [ở Trung Quốc] về chiến thắng trước Nhật Bản."
Ông Leif-Eric Easley, giáo sư tại Đại học Ewha ở Seoul, đánh giá: "Cho dù nhà lãnh đạo có tư tưởng dân tộc chủ nghĩa như Takaichi hay có tư duy thế hệ tiếp theo như Koizumi... thì sự bền vững của hợp tác ba bên giữa Tokyo, Washington và Seoul sẽ được theo dõi chặt chẽ sau khi Tập Cận Bình, Putin và Kim Jong-un thể hiện rõ ràng sự đoàn kết tại Bắc Kinh."
Ngay cả mối quan hệ của Nhật Bản với đồng minh lâu năm là Hoa Kỳ cũng có thể trở nên căng thẳng.
Đầu năm nay, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã yêu cầu Tokyo phải trả nhiều tiền hơn cho việc đồn trú quân đội Hoa Kỳ tại Nhật Bản.
"[Giữa lúc tất cả những điều này đang diễn ra], công chúng có phần tuyệt vọng. Không có nhiều hy vọng rằng một nhà lãnh đạo khác sẽ tạo ra bất kỳ sự khác biệt lớn nào. Nhiều người cho rằng mọi chuyện vẫn như cũ, chỉ là có một nhà lãnh đạo LDP khác mà thôi," Giáo sư Brown nói.
Tại sao Nhật Bản lại có nhiều thủ tướng đến như vậy?
Trong hai thập kỷ qua, Nhật Bản đã chứng kiến hơn 10 đời thủ tướng.Giáo sư Brown nói rằng điều này một phần là do đây là nền "dân chủ một đảng".
"Về mặt chính phủ, thực ra lâu nay chỉ có LDP - điều đó có nghĩa là sự cạnh tranh chính trị chủ yếu đến từ nội bộ đảng, chứ không phải từ các đảng phái bên ngoài.
"Vì vậy, trong LDP có những cuộc đấu tranh khốc liệt giữa các phe phái khác nhau - tất cả đều muốn phe của mình giành được vị trí cao nhất đó."
"Vì vậy, ngay cả khi bạn được bầu làm người lãnh đạo, ngay khi vừa nhậm chức, bạn sẽ có hàng chục người tìm cách lật đổ bạn."
Giáo sư Brown nói thêm rằng bất kỳ ai nắm giữ vị trí lãnh đạo cũng gần như đang uống từ một "chén thuốc độc".
Khi sự chú ý chuyển sang người thay thế ông Ishiba, nhiều người cũng đang chờ xem liệu nhà lãnh đạo tiếp theo có thể phá vỡ chu kỳ thủ tướng chỉ tại nhiệm trong thời gian ngắn của Nhật Bản hay không.
