Don Jong Un
Cái lồn nhăn nheo
Quan hệ giữa Trung Quốc và Nhật Bản bất ngờ căng thẳng trong vài ngày gần đây, gây lo ngại về một cuộc xung đột lan rộng, ảnh hưởng tới toàn thế giới.
Cái bắt tay không mấy nồng ấm giữa Chủ Tịch Tập Cận Bình và Thủ Tướng Sanae Takaichi trong lần gặp gỡ ở Thượng Đỉnh APEC, Nam Hàn, hôm 31 Tháng Mười vừa qua. (Hình: STR/Japan Pool/Jiji Press/AFP via Getty Images)
Nhật-Trung khẩu chiến
Chính phủ Trung Quốc đã cảnh báo sinh viên nước này đang học tập tại Nhật Bản phải đề cao cảnh giác, công dân Trung Quốc không nên đi du lịch tới Nhật Bản. Hôm Thứ Sáu, tòa Đại Sứ Trung Quốc tại Tokyo nói rằng các nhà lãnh đạo Nhật Bản “đã có những phát ngôn gây hấn trắng trợn liên quan tới Đài Loan, huỷ hoại nặng nề bầu không khí giao hảo giữa công dân hai nước và đặt ra rủi ro nghiêm trọng cho an ninh, an toàn của công dân Trung Quốc tại Nhật Bản.”
Đáp lại hôm Thứ Ba, 18 tháng Mười Một, Nhật Bản cảnh báo công dân Nhật sống tại Trung Quốc đề phòng, tránh nơi đông người, không ra ngoài một mình, nhất là khi đi cùng trẻ em, tôn trọng tập quán địa phương và cẩn thận khi giao tiếp với người Trung Quốc.
Những lời khẩu chiến không đi kèm bằng chứng này có thể ảnh hưởng tệ hại tới ngành du lịch và bán lẻ của Nhật Bản. Năm ngoái, có gần bảy triệu người Trung Quốc đến thăm xứ sở hoa anh đào, chiếm hơn 20% du khách ngoại quốc đến nước này.
Thông tin về cảnh báo của Trung Quốc đã khiến giá cổ phiếu các công ty du lịch, các chuỗi siêu thị Nhật Bản giảm mạnh trong các phiên giao dịch đầu tuần. Các rạp chiếu phim của Trung Quốc hủy bỏ lịch chiếu các bộ phim do Nhật Bản sản xuất trong khi mười hãng hàng không Trung Quốc cũng hủy bỏ các chuyến bay đến Nhật Bản, theo Reuters.
Điểm nóng Đài Loan…
Phản ứng mới nhất của Trung Quốc được cho là liên quan tới phát biểu của tân Thủ Tướng Sanae Takaichi trước Quốc Hội Nhật Bản hôm 7 Tháng Mười Một liên quan tới Đài Loan, một đảo quốc dân chủ mà Bắc Kinh cho là của mình và không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực để sáp nhập.
Khi được các nghị sĩ yêu cầu xác định thế nào là “các tình huống đe dọa sự sống còn của quốc gia,” bà Takaichi nói nếu Trung Quốc dùng vũ lực phong tỏa hoặc xâm chiếm Đài Loan (chỉ cách Nhật Bản 70 cây số và án ngữ tuyến giao thông hàng hải thiết yếu cho kinh tế Nhật Bản) thì sẽ tạo ra một tình huống như vậy.
“Nếu các chiến hạm được sử dụng, vũ lực được sử dụng thì tôi tin đó là một mối đe dọa sinh tử,” bà Takaichi nói. Theo luật pháp Nhật Bản, chỉ khi gặp “tình huống đe dọa sự sống còn” của quốc gia thì chính phủ Tokyo mới có quyền điều động quân đội để đối phó.
Mặc dù bà Takaichi và chính phủ Tokyo cho biết phát ngôn của bà không thể hiện một sự thay đổi trong chính sách đối ngoại của Nhật Bản, nhưng các nhà phân tích chính trị nói rằng, phát ngôn ấy phá vỡ chính sách của các chính phủ Nhật tiền nhiệm là tránh phát biểu công khai về Đài Loan.
Cũng như đồng minh thân cận nhất là Hoa Kỳ, Nhật Bản từ lâu vẫn duy trì chính sách “sự mơ hồ chiến lược,” không phủ nhận mà cũng không xác nhận sẽ phản ứng như thế nào nếu trong tương lai Trung Quốc xâm chiếm và sáp nhập Đài Loan bằng vũ lực.
Ngay sau phát biểu của bà Takaichi, lãnh sự Trung Quốc tại Osaka là Tiết Kiếm (Xue Jian) đã viết trên mạng xã hội lời đe dọa “chặt cái đầu bẩn thỉu” của bà thủ tướng!
Thay vì khiển trách viên lãnh sự, chính phủ Bắc Kinh đã bao che cho ông ta và đòi bà Takaichi phải rút lại phát ngôn, không được “can thiệp thô bạo” vào công việc nội bộ của Trung Quốc.
Hôm 13 Tháng Mười Một, Bộ Ngoại Giao Trung Quốc lên án bà thủ tướng Nhật “vẫn ngoan cố” và cảnh báo Nhật Bản “phải chịu mọi hậu quả”! “Nếu Nhật Bản dám can thiệp quân sự vào tình hình eo biển Đài Loan, hành động đó sẽ cấu thành hành vi xâm lược và Trung Quốc sẽ đáp trả quyết liệt,” Lâm Kiến, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Trung Quốc đe dọa, theo Reuters.
… và vụ mất mặt của ông Tập
Thật ra mối thâm thù giữa Nhật Bản và Trung Quốc đã tồn tại từ lâu, ít ra là từ khi quân phiệt Nhật xâm lược Trung Quốc và gây ra vụ thảm sát Nam Kinh năm 1937. Cho đến nay, Bắc Kinh vẫn tố cáo Tokyo chưa “xin lỗi đầy đủ” về tội ác đó và mâu thuẫn giữa hai nước thỉnh thoảng lại bộc phát thành những cuộc tranh chấp căng thẳng.
Tháng trước, Quốc Hội Nhật Bản đã bầu bà Sanae Takaichi làm thủ tướng, một chính trị gia có quan điểm cứng rắn với chiến lược bành trướng ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực.
Chủ Tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã không gửi điện chúc mừng tân thủ tướng Nhật Bản như thông lệ. Tại cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo Trung-Nhật bên lề hội nghị APEC ở Nam Hàn đầu tháng này, bà Takaichi đã không ngần ngại chất vấn ông Tập nhiều vấn đề gai góc như việc Trung Quốc quấy nhiễu ở quần đảo Senkaku, quấy rối các nước Philippines và Việt Nam ở Biển Đông, ngăn chặn việc xuất cảng đất hiếm để gây khó khăn kinh tế cho các nước, việc bắt giữ tuỳ tiện công dân Nhật làm ăn ở Trung Quốc, việc xâm phạm nhân quyền của người Uyghurs ở Tân Cương, Tây Tạng và hủy hoại nền dân chủ ở Hồng Kông, vấn đề tương lai của Đài Loan…
Cuộc gặp chỉ kéo dài 30 phút nhưng dường như đã làm bẽ mặt họ Tập và Bắc Kinh lập tức phản pháo bằng một chiến dịch bôi nhọ bà thủ tướng Nhật Bản. Hành động của Bắc Kinh điều tàu hải cảnh xâm nhập quần đảo Senkaku hôm Chủ Nhật, 16 Tháng Mười Một, và cảnh báo công dân tránh xa Nhật Bản nằm trong chuỗi phản ứng đó.
Sâu xa là Nhật muốn vũ khí nguyên tử
Nhưng sâu xa hơn, căng thẳng Trung-Nhật đang báo hiệu những thay đổi lớn trong cán cân quyền lực của khu vực, theo đó Nhật Bản dưới quyền lãnh đạo của bà Takaichi có thể sẽ điều chỉnh chính sách về vũ khí nguyên tử để phòng thủ.
Theo nhiều nguồn tin quốc tế, dù chỉ mới cầm quyền hơn một tháng, Thủ Tướng Sanae Takaichi đã khởi động cuộc xem xét và sửa đổi nguyên tắc “Ba Không” về vũ khí nguyên tử trước mối đe dọa an ninh ngày càng tăng từ Trung Quốc và Bắc Hàn.
Nguyên tắc “Ba Không,” được Tokyo đề ra từ năm 1967, quy định Nhật Bản không chế tạo, không sở hữu và không triển khai vũ khí nguyên tử, trong đó quy định không khai triển vũ khí nguyên tử làm suy yếu năng lực răn đe của quân đội Mỹ trong khu vực.
Trước khi nhậm chức, bà Takaichi đã nói công khai rằng, nguyên tắc “không” thứ ba này không thực tế và hứa sẽ thay đổi nó để cho phép tàu chiến mang vũ khí nguyên tử của Mỹ được neo đậu trong vùng biển Nhật Bản.
Nhật Bản là quốc gia duy nhất từng bị bom nguyên tử tàn phá và dư luận nước này phản đối mãnh liệt mọi ý đồ chế tạo, sở hữu vũ khí nguyên tử. Nhưng cán cân quyền lực trong khu vực đang thay đổi nhanh chóng: Trung Quốc hung hăng mở rộng ảnh hưởng quân sự, liên tục gây hấn trên biển Hoa Đông và Biển Đông trong khi Bắc Hàn đã dồn hết năng lực quốc gia vào việc chế tạo bom nguyên tử, coi đó là vũ khí duy nhất bảo đảm sự cai trị chuyên chế của gia tộc họ Kim. Hai nước này đặt ra mối đe dọa tiềm ẩn về an ninh mà Tokyo không thể xem nhẹ.
Những thay đổi chính sách gần đây của Tổng Thống Donald Trump, như tập trung binh lực và mở rộng ảnh hưởng ở Tây Bán Cầu theo “chủ thuyết Donroe Doctrine” (Donald Trump + Monroe), buộc các đồng minh phải tự lực tự cường, không tiếp tục trông cậy hoàn toàn vào “cây dù” an ninh của Mỹ. Vũ khí nguyên tử là lựa chọn khả dĩ của Nam Hàn, Nhật Bản và Châu Âu.
Nỗi lo trong xương tủy Trung Quốc
Nam Hàn, quốc gia láng giềng của Nhật đang sống dưới sự đe dọa thường trực của Bắc Hàn, đã ký kết một thỏa thuận quan trọng với Hoa Kỳ, theo đó Washington đồng ý chuyển giao công nghệ chế tạo tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng nguyên tử và cung cấp nguồn nguyên liệu nguyên tử cho Nam Hàn.
Thỏa thuận này, được Tòa Bạch Ốc công bố hôm 13 Tháng Mười Một, có phần giống với thoả thuận mà Mỹ đã ký kết với Úc trong khuôn khổ Liên minh AUKUS dưới thời Tổng Thống Joe Biden, mục tiêu là tăng cường năng lực đối kháng với Trung Quốc của các đồng minh ở Châu Á.
Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump cho biết các tàu ngầm nguyên tử này sẽ được đóng tại một xưởng đóng tàu do tập đoàn Hanwha của Nam Hàn điều hành ở Philadelphia. Trung Quốc hiển nhiên là hết sức tức tối và đã gia tăng hoạt động hải quân gần lãnh hải của Nam Hàn.
Nhật Bản được biết cũng muốn Hoa Kỳ bật đèn xanh để tự trang bị tàu ngầm nguyên tử. Khi Tổng Thống Trump tỏ ý thay đổi ưu tiên về an ninh của Mỹ, báo Japan Times của Nhật đăng bài bình luận hôm 12 tháng Ba 2025, cho rằng “Đồng minh thì thay đổi, chỉ vũ khí nguyên tử là vĩnh cửu,” phản ánh một sự thay đổi trong thái độ của người Nhật.
Một nước Nhật, có quá khứ xâm lược, lại hùng mạnh về kinh tế, công nghệ và quân sự là mối lo trong xương tủy của Trung Quốc.
Nhân phát ngôn của bà Thủ Tướng Takaichi, Bắc Kinh cảnh báo không có căn cứ rằng Nhật Bản không hoàn toàn từ bỏ chủ nghĩa quân phiệt của thế kỷ trước.
Hôm 18 Tháng Mười Một, thông tấn xã nhà nước Trung Quốc vu khống phát ngôn của bà Takaichi “làm sống lại những con quỷ quân phiệt Nhật Bản.” Chính nỗi lo ấy là nguyên nhân dẫn tới những vụ xung đột lúc bùng lên, lúc lắng dịu giữa Nhật Bản và Trung Quốc, làm cho khu vực Đông Á không thể nào yên tĩnh mà phát ngôn của bà Takaichi chỉ là một cái cớ để kích động.
***
Hiện chưa biết Nhật Bản sẽ đi xa đến đâu trong việc điều chỉnh chính sách an ninh quốc gia và phản ứng của Trung Quốc sẽ dừng ở điểm nào. Có dấu hiệu cho thấy Nhật không muốn leo thang thêm nữa.
Hôm 17 Tháng Mười Một truyền thông Nhật đưa tin ông Masaaki Kanai, quan chức cao cấp của Bộ Ngoại Giao Nhật Bản sẽ đến Bắc Kinh để gặp người đồng nhiệm phía Trung Quốc Lưu Kính Tùng (Liu Jinsong) để thúc giục Trung Quốc kiềm chế các hành động làm tổn hại quan hệ song phương. Có điều, chưa biết Trung Quốc có chấp nhận xuống thang hay không khi cả hai nước đang “đứng trên lưỡi dao” như nhận định của Giáo Sư Allen Carlson của Đại Học Cornell mà báo Người Việt đã tường thuật
Cái bắt tay không mấy nồng ấm giữa Chủ Tịch Tập Cận Bình và Thủ Tướng Sanae Takaichi trong lần gặp gỡ ở Thượng Đỉnh APEC, Nam Hàn, hôm 31 Tháng Mười vừa qua. (Hình: STR/Japan Pool/Jiji Press/AFP via Getty Images)Nhật-Trung khẩu chiến
Chính phủ Trung Quốc đã cảnh báo sinh viên nước này đang học tập tại Nhật Bản phải đề cao cảnh giác, công dân Trung Quốc không nên đi du lịch tới Nhật Bản. Hôm Thứ Sáu, tòa Đại Sứ Trung Quốc tại Tokyo nói rằng các nhà lãnh đạo Nhật Bản “đã có những phát ngôn gây hấn trắng trợn liên quan tới Đài Loan, huỷ hoại nặng nề bầu không khí giao hảo giữa công dân hai nước và đặt ra rủi ro nghiêm trọng cho an ninh, an toàn của công dân Trung Quốc tại Nhật Bản.”
Đáp lại hôm Thứ Ba, 18 tháng Mười Một, Nhật Bản cảnh báo công dân Nhật sống tại Trung Quốc đề phòng, tránh nơi đông người, không ra ngoài một mình, nhất là khi đi cùng trẻ em, tôn trọng tập quán địa phương và cẩn thận khi giao tiếp với người Trung Quốc.
Những lời khẩu chiến không đi kèm bằng chứng này có thể ảnh hưởng tệ hại tới ngành du lịch và bán lẻ của Nhật Bản. Năm ngoái, có gần bảy triệu người Trung Quốc đến thăm xứ sở hoa anh đào, chiếm hơn 20% du khách ngoại quốc đến nước này.
Thông tin về cảnh báo của Trung Quốc đã khiến giá cổ phiếu các công ty du lịch, các chuỗi siêu thị Nhật Bản giảm mạnh trong các phiên giao dịch đầu tuần. Các rạp chiếu phim của Trung Quốc hủy bỏ lịch chiếu các bộ phim do Nhật Bản sản xuất trong khi mười hãng hàng không Trung Quốc cũng hủy bỏ các chuyến bay đến Nhật Bản, theo Reuters.
Điểm nóng Đài Loan…
Phản ứng mới nhất của Trung Quốc được cho là liên quan tới phát biểu của tân Thủ Tướng Sanae Takaichi trước Quốc Hội Nhật Bản hôm 7 Tháng Mười Một liên quan tới Đài Loan, một đảo quốc dân chủ mà Bắc Kinh cho là của mình và không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực để sáp nhập.
Khi được các nghị sĩ yêu cầu xác định thế nào là “các tình huống đe dọa sự sống còn của quốc gia,” bà Takaichi nói nếu Trung Quốc dùng vũ lực phong tỏa hoặc xâm chiếm Đài Loan (chỉ cách Nhật Bản 70 cây số và án ngữ tuyến giao thông hàng hải thiết yếu cho kinh tế Nhật Bản) thì sẽ tạo ra một tình huống như vậy.
“Nếu các chiến hạm được sử dụng, vũ lực được sử dụng thì tôi tin đó là một mối đe dọa sinh tử,” bà Takaichi nói. Theo luật pháp Nhật Bản, chỉ khi gặp “tình huống đe dọa sự sống còn” của quốc gia thì chính phủ Tokyo mới có quyền điều động quân đội để đối phó.
Mặc dù bà Takaichi và chính phủ Tokyo cho biết phát ngôn của bà không thể hiện một sự thay đổi trong chính sách đối ngoại của Nhật Bản, nhưng các nhà phân tích chính trị nói rằng, phát ngôn ấy phá vỡ chính sách của các chính phủ Nhật tiền nhiệm là tránh phát biểu công khai về Đài Loan.
Cũng như đồng minh thân cận nhất là Hoa Kỳ, Nhật Bản từ lâu vẫn duy trì chính sách “sự mơ hồ chiến lược,” không phủ nhận mà cũng không xác nhận sẽ phản ứng như thế nào nếu trong tương lai Trung Quốc xâm chiếm và sáp nhập Đài Loan bằng vũ lực.
Ngay sau phát biểu của bà Takaichi, lãnh sự Trung Quốc tại Osaka là Tiết Kiếm (Xue Jian) đã viết trên mạng xã hội lời đe dọa “chặt cái đầu bẩn thỉu” của bà thủ tướng!
Thay vì khiển trách viên lãnh sự, chính phủ Bắc Kinh đã bao che cho ông ta và đòi bà Takaichi phải rút lại phát ngôn, không được “can thiệp thô bạo” vào công việc nội bộ của Trung Quốc.
Hôm 13 Tháng Mười Một, Bộ Ngoại Giao Trung Quốc lên án bà thủ tướng Nhật “vẫn ngoan cố” và cảnh báo Nhật Bản “phải chịu mọi hậu quả”! “Nếu Nhật Bản dám can thiệp quân sự vào tình hình eo biển Đài Loan, hành động đó sẽ cấu thành hành vi xâm lược và Trung Quốc sẽ đáp trả quyết liệt,” Lâm Kiến, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Trung Quốc đe dọa, theo Reuters.
… và vụ mất mặt của ông Tập
Thật ra mối thâm thù giữa Nhật Bản và Trung Quốc đã tồn tại từ lâu, ít ra là từ khi quân phiệt Nhật xâm lược Trung Quốc và gây ra vụ thảm sát Nam Kinh năm 1937. Cho đến nay, Bắc Kinh vẫn tố cáo Tokyo chưa “xin lỗi đầy đủ” về tội ác đó và mâu thuẫn giữa hai nước thỉnh thoảng lại bộc phát thành những cuộc tranh chấp căng thẳng.
Tháng trước, Quốc Hội Nhật Bản đã bầu bà Sanae Takaichi làm thủ tướng, một chính trị gia có quan điểm cứng rắn với chiến lược bành trướng ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực.
Chủ Tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã không gửi điện chúc mừng tân thủ tướng Nhật Bản như thông lệ. Tại cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo Trung-Nhật bên lề hội nghị APEC ở Nam Hàn đầu tháng này, bà Takaichi đã không ngần ngại chất vấn ông Tập nhiều vấn đề gai góc như việc Trung Quốc quấy nhiễu ở quần đảo Senkaku, quấy rối các nước Philippines và Việt Nam ở Biển Đông, ngăn chặn việc xuất cảng đất hiếm để gây khó khăn kinh tế cho các nước, việc bắt giữ tuỳ tiện công dân Nhật làm ăn ở Trung Quốc, việc xâm phạm nhân quyền của người Uyghurs ở Tân Cương, Tây Tạng và hủy hoại nền dân chủ ở Hồng Kông, vấn đề tương lai của Đài Loan…
Cuộc gặp chỉ kéo dài 30 phút nhưng dường như đã làm bẽ mặt họ Tập và Bắc Kinh lập tức phản pháo bằng một chiến dịch bôi nhọ bà thủ tướng Nhật Bản. Hành động của Bắc Kinh điều tàu hải cảnh xâm nhập quần đảo Senkaku hôm Chủ Nhật, 16 Tháng Mười Một, và cảnh báo công dân tránh xa Nhật Bản nằm trong chuỗi phản ứng đó.
Sâu xa là Nhật muốn vũ khí nguyên tử
Nhưng sâu xa hơn, căng thẳng Trung-Nhật đang báo hiệu những thay đổi lớn trong cán cân quyền lực của khu vực, theo đó Nhật Bản dưới quyền lãnh đạo của bà Takaichi có thể sẽ điều chỉnh chính sách về vũ khí nguyên tử để phòng thủ.
Theo nhiều nguồn tin quốc tế, dù chỉ mới cầm quyền hơn một tháng, Thủ Tướng Sanae Takaichi đã khởi động cuộc xem xét và sửa đổi nguyên tắc “Ba Không” về vũ khí nguyên tử trước mối đe dọa an ninh ngày càng tăng từ Trung Quốc và Bắc Hàn.
Nguyên tắc “Ba Không,” được Tokyo đề ra từ năm 1967, quy định Nhật Bản không chế tạo, không sở hữu và không triển khai vũ khí nguyên tử, trong đó quy định không khai triển vũ khí nguyên tử làm suy yếu năng lực răn đe của quân đội Mỹ trong khu vực.
Trước khi nhậm chức, bà Takaichi đã nói công khai rằng, nguyên tắc “không” thứ ba này không thực tế và hứa sẽ thay đổi nó để cho phép tàu chiến mang vũ khí nguyên tử của Mỹ được neo đậu trong vùng biển Nhật Bản.
Nhật Bản là quốc gia duy nhất từng bị bom nguyên tử tàn phá và dư luận nước này phản đối mãnh liệt mọi ý đồ chế tạo, sở hữu vũ khí nguyên tử. Nhưng cán cân quyền lực trong khu vực đang thay đổi nhanh chóng: Trung Quốc hung hăng mở rộng ảnh hưởng quân sự, liên tục gây hấn trên biển Hoa Đông và Biển Đông trong khi Bắc Hàn đã dồn hết năng lực quốc gia vào việc chế tạo bom nguyên tử, coi đó là vũ khí duy nhất bảo đảm sự cai trị chuyên chế của gia tộc họ Kim. Hai nước này đặt ra mối đe dọa tiềm ẩn về an ninh mà Tokyo không thể xem nhẹ.
Những thay đổi chính sách gần đây của Tổng Thống Donald Trump, như tập trung binh lực và mở rộng ảnh hưởng ở Tây Bán Cầu theo “chủ thuyết Donroe Doctrine” (Donald Trump + Monroe), buộc các đồng minh phải tự lực tự cường, không tiếp tục trông cậy hoàn toàn vào “cây dù” an ninh của Mỹ. Vũ khí nguyên tử là lựa chọn khả dĩ của Nam Hàn, Nhật Bản và Châu Âu.
Nỗi lo trong xương tủy Trung Quốc
Nam Hàn, quốc gia láng giềng của Nhật đang sống dưới sự đe dọa thường trực của Bắc Hàn, đã ký kết một thỏa thuận quan trọng với Hoa Kỳ, theo đó Washington đồng ý chuyển giao công nghệ chế tạo tàu ngầm tấn công chạy bằng năng lượng nguyên tử và cung cấp nguồn nguyên liệu nguyên tử cho Nam Hàn.
Thỏa thuận này, được Tòa Bạch Ốc công bố hôm 13 Tháng Mười Một, có phần giống với thoả thuận mà Mỹ đã ký kết với Úc trong khuôn khổ Liên minh AUKUS dưới thời Tổng Thống Joe Biden, mục tiêu là tăng cường năng lực đối kháng với Trung Quốc của các đồng minh ở Châu Á.
Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump cho biết các tàu ngầm nguyên tử này sẽ được đóng tại một xưởng đóng tàu do tập đoàn Hanwha của Nam Hàn điều hành ở Philadelphia. Trung Quốc hiển nhiên là hết sức tức tối và đã gia tăng hoạt động hải quân gần lãnh hải của Nam Hàn.
Nhật Bản được biết cũng muốn Hoa Kỳ bật đèn xanh để tự trang bị tàu ngầm nguyên tử. Khi Tổng Thống Trump tỏ ý thay đổi ưu tiên về an ninh của Mỹ, báo Japan Times của Nhật đăng bài bình luận hôm 12 tháng Ba 2025, cho rằng “Đồng minh thì thay đổi, chỉ vũ khí nguyên tử là vĩnh cửu,” phản ánh một sự thay đổi trong thái độ của người Nhật.
Một nước Nhật, có quá khứ xâm lược, lại hùng mạnh về kinh tế, công nghệ và quân sự là mối lo trong xương tủy của Trung Quốc.
Nhân phát ngôn của bà Thủ Tướng Takaichi, Bắc Kinh cảnh báo không có căn cứ rằng Nhật Bản không hoàn toàn từ bỏ chủ nghĩa quân phiệt của thế kỷ trước.
Hôm 18 Tháng Mười Một, thông tấn xã nhà nước Trung Quốc vu khống phát ngôn của bà Takaichi “làm sống lại những con quỷ quân phiệt Nhật Bản.” Chính nỗi lo ấy là nguyên nhân dẫn tới những vụ xung đột lúc bùng lên, lúc lắng dịu giữa Nhật Bản và Trung Quốc, làm cho khu vực Đông Á không thể nào yên tĩnh mà phát ngôn của bà Takaichi chỉ là một cái cớ để kích động.
***
Hiện chưa biết Nhật Bản sẽ đi xa đến đâu trong việc điều chỉnh chính sách an ninh quốc gia và phản ứng của Trung Quốc sẽ dừng ở điểm nào. Có dấu hiệu cho thấy Nhật không muốn leo thang thêm nữa.
Hôm 17 Tháng Mười Một truyền thông Nhật đưa tin ông Masaaki Kanai, quan chức cao cấp của Bộ Ngoại Giao Nhật Bản sẽ đến Bắc Kinh để gặp người đồng nhiệm phía Trung Quốc Lưu Kính Tùng (Liu Jinsong) để thúc giục Trung Quốc kiềm chế các hành động làm tổn hại quan hệ song phương. Có điều, chưa biết Trung Quốc có chấp nhận xuống thang hay không khi cả hai nước đang “đứng trên lưỡi dao” như nhận định của Giáo Sư Allen Carlson của Đại Học Cornell mà báo Người Việt đã tường thuật
