Chụp lại hình ảnh,Shui Zhou trả tiền để đi vào một văn phòng mỗi ngày
- Tác giả,Sylvia Chang
- Vai trò,BBC News Tiếng Trung, Hong Kong
- 5 giờ trước
Thế nhưng, tại Trung Quốc, một xu hướng kỳ lạ đang lan rộng trong giới trẻ thất nghiệp: trả tiền cho các công ty để "giả vờ" làm việc. Điều này đã thúc đẩy sự ra đời và phát triển của các dịch vụ chuyên cung cấp trải nghiệm này.
Xu hướng trên xuất hiện trong bối cảnh nền kinh tế và thị trường việc làm của Trung Quốc đang chững lại. Tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên vẫn ở mức cao, hơn 14%.
Khi việc tìm kiếm công việc thực sự ngày càng khó khăn, một số bạn trẻ chọn bỏ tiền để đến văn phòng thay vì chỉ ở nhà.
Anh Shui Zhou, 30 tuổi, từng kinh doanh thực phẩm nhưng thất bại vào năm 2024. Vào tháng 4/2025, anh bắt đầu trả 30 nhân dân tệ mỗi ngày (khoảng 109.000 VND) để vào một văn phòng mô phỏng do công ty Pretend To Work (tạm dịch: Giả vờ làm việc) điều hành ở thành phố Đông Quan, cách Hong Kong khoảng 114 km về phía bắc.
Tại đây, anh Zhou đều làm cùng một công việc với năm "đồng nghiệp" khác.
"Tôi cảm thấy rất vui," anh Zhou nói. "Như thể chúng tôi đang làm việc cùng nhau trong một nhóm."
Những mô hình như vậy hiện xuất hiện tại nhiều thành phố lớn ở Trung Quốc, gồm Thâm Quyến, Thượng Hải, Nam Kinh, Vũ Hán, Thành Đô và Côn Minh. Chúng được bố trí như các văn phòng hoàn chỉnh, có máy tính, internet, phòng họp và phòng trà.
Người tham gia có thể sử dụng máy tính để tìm việc hoặc khởi nghiệp, thay vì chỉ ngồi không. Phí tham gia thường từ 30–50 nhân dân tệ (khoảng 109.000 - 181.000 VND) một ngày, đôi khi kèm bữa trưa và đồ uống.
Chụp lại hình ảnh,Người sử dụng dịch vụ có thể ngồi ở văn phòng hoặc sử dụng máy tính được cung cấp để nộp đơn xin việc
Tiến sĩ Christian Yao, giảng viên cao cấp tại Khoa Quản lý của Đại học Victoria Wellington ở New Zealand, là chuyên gia về nền kinh tế Trung Quốc, nhận định:
"Hiện tượng giả vờ làm việc đang phổ biến. Do chuyển đổi kinh tế và sự lệch pha giữa giáo dục và thị trường lao động, giới trẻ cần những không gian như vậy để định hướng bước tiếp theo hoặc làm công việc tạm thời.
"Các công ty văn phòng giả lập được xem là một trong những giải pháp tạm thời."
Anh Zhou biết đến công ty Pretend to Work qua mạng xã hội Xiaohongshu (Tiểu Hồng Thư). Anh tin môi trường này giúp rèn luyện tính kỷ luật và đã duy trì hơn ba tháng.
Anh Zhou gửi ảnh văn phòng cho cha mẹ và cho biết họ cảm thấy yên tâm hơn trước việc anh chưa có việc làm. Những người tham gia có thể đến và rời đi bất cứ lúc nào, nhưng thường anh Zhou đến văn phòng trong khoảng 8 giờ đến 9 giờ sáng. Có khi anh ở lại tới 11 giờ đêm, chỉ rời đi sau khi quản lý của công ty đã về.
Anh cho biết những người ở đó giờ giống như bạn bè. Khi ai đó bận rộn, chẳng hạn đang tìm việc, họ sẽ làm việc chăm chỉ; còn khi rảnh rỗi, họ trò chuyện, đùa vui và chơi trò chơi. Họ cũng thường ăn tối cùng nhau sau giờ làm.
Anh Zhou cho biết anh rất thích các hoạt động xây dựng nhóm và cảm thấy vui vẻ hơn nhiều so với trước khi sử dụng dịch vụ này.
Tại Thượng Hải, cô Xiaowen Tang đã thuê một chỗ ngồi tại một "văn phòng giả lập" trong một tháng hồi đầu năm nay. Cô gái 23 tuổi này tốt nghiệp đại học năm ngoái nhưng vẫn chưa tìm được việc làm toàn thời gian.
Trường đại học của cô có một quy định bất thành văn: sinh viên phải ký hợp đồng lao động hoặc cung cấp bằng chứng thực tập trong vòng một năm sau khi tốt nghiệp; nếu không, họ sẽ không được nhận bằng.
Cô gửi ảnh chụp văn phòng tới trường như bằng chứng thực tập. Thực tế, cô trả phí theo ngày để ngồi trong văn phòng và viết tiểu thuyết mạng để kiếm thêm tiền tiêu vặt.
"Nếu đã giả vờ thì hãy giả vờ cho tới cùng," cô Tang nói.
Tiến sĩ Biao Xiang, Giám đốc Viện Nhân chủng học Xã hội Max Planck (Đức), cho rằng trào lưu "giả vờ làm việc" ở Trung Quốc xuất phát từ "cảm giác thất vọng và bất lực" trước tình trạng thiếu cơ hội việc làm.
"Đó là một lớp vỏ mà người trẻ tự tạo cho mình, giúp họ giữ khoảng cách nhất định với xã hội chính thống và có chút không gian riêng," ông nói.
Chủ một "văn phòng giả lập" ở thành phố Đông Quản có biệt danh Feiyu, 30 tuổi, cho biết: "Thứ tôi bán không phải là một nơi làm việc, mà là phẩm giá – để không bị coi là một kẻ vô dụng."
Bản thân anh cũng từng rơi vào cảnh thất nghiệp sau khi cửa hàng bán lẻ anh sở hữu phải đóng cửa trong đại dịch Covid-19.
"Tôi đã rất chán nản và có phần tự hủy hoại bản thân," anh nhớ lại. "Muốn xoay chuyển tình thế, nhưng lại bất lực."
Tháng Tư năm nay, anh bắt đầu quảng bá dịch vụ "Pretend To Work" và chỉ trong vòng một tháng, toàn bộ chỗ ngồi đã được đặt kín. Người mới muốn tham gia phải nộp đơn.
Theo anh Feiyu, 40% khách hàng là sinh viên mới tốt nghiệp đại học, tới để chụp ảnh làm bằng chứng thực tập gửi cho giảng viên. Một số ít tìm đến để giảm áp lực từ gia đình.
60% còn lại là lao động tự do, trong đó nhiều người làm việc từ xa, trực tuyến – gồm nhân viên các công ty thương mại điện tử lớn và các cây bút mạng. Độ tuổi trung bình khoảng 30, người trẻ nhất mới 25 tuổi.
Chụp lại hình ảnh,Feiyu, chủ công ty Pretend to Work, nói rằng anh đang bán cho người ta "lòng tự trọng"
Một cách chính thức, nhóm này được xếp vào diện "những người làm việc linh hoạt" – khái niệm bao gồm cả tài xế xe công nghệ và lái xe tải.
Về lâu dài, anh Feiyu cho biết việc kinh doanh có duy trì được lợi nhuận hay không vẫn còn là một dấu hỏi. Thay vào đó, anh muốn xem đây như một thử nghiệm xã hội.
"Nó dùng một lời nói dối để duy trì sự tôn trọng, nhưng cũng cho phép một số người tìm thấy sự thật," anh nói.
"Nếu chúng ta chỉ giúp họ kéo dài kỹ năng diễn xuất, tức là đang tiếp tay cho một sự lừa dối nhẹ nhàng.
"Chỉ khi biến nơi làm việc giả lập thành điểm khởi đầu thực sự, thử nghiệm này mới có ý nghĩa."
Hiện tại, anh Zhou dành phần lớn thời gian rèn luyện kỹ năng trí tuệ nhân tạo (AI) do nhận thấy nhiều công ty yêu cầu ứng viên thành thạo các công cụ AI.
Anh tin rằng trang bị những kỹ năng này sẽ giúp việc tìm kiếm một công việc toàn thời gian "dễ dàng hơn".
