Toàn bọn ngu biết cái đéo gì mà cách mạng. GenZ VN no hope
Lại nói về Văn hoá đại chúng thời genZ (bao gồm cả genZ, và những người follow văn hoá thời genZ)
Vì sao Gen Z ngày nay tôn idol, KOL, TikToker… còn hơn nhiều người đang trực tiếp tạo ra của cải xã hội?
Tại sao một bác sĩ mổ tim không được ai nhớ mặt, nhưng một idol hát nhép, nhảy TikTok thì có hàng triệu fan gọi là “cứu rỗi thanh xuân”?
Câu trả lời không hẳn nằm ở đạo đức, mà nằm ở cơ chế dopamine, văn hóa hình ảnh và sự lệch chuẩn giá trị trong một xã hội tiêu dùng cảm xúc.
⸻
1. Vì thời đại này trọng hình hơn thực
Gen Z sinh ra trong thế giới màn hình cảm ứng.
Thứ gì không nhìn thấy – thì không tồn tại.
Một bác sĩ mổ 12 tiếng? Không có camera, không viral.
Một idol hát nhép? Có 100 clip quay slow motion, caption “healing”, gương mặt dưới nắng nhẹ – vậy là thành người truyền cảm hứng.
Người tạo ra của cải thì đang cắm đầu làm.
Còn người nổi tiếng… cắm máy quay.
⸻
2. Vì giải trí đánh trúng khoái cảm, còn lao động thì đòi hỏi tư duy
Một video trending có thể “kích não” trong 3 giây.
Một ông bố đi làm 12 tiếng/ngày – chỉ mang về mệt mỏi và lời dặn “đừng chơi điện thoại nhiều”.
Gen Z không phân biệt được giữa “thích” và “đáng kính”.
Họ đi theo người cho họ dopamine nhanh, chứ không phải người cho họ nền tảng sống.
⸻
3. Vì nổi tiếng giờ dễ hơn tử tế
Thành người tốt thì cần 10 năm rèn đạo đức, 6 năm học hành, và 3 năm tự chất vấn bản thân.
Còn nổi tiếng?
Chỉ cần gương mặt tạm ổn, biết cách bấm đúng câu trend, và chụp ảnh góc nghiêng biết “khoe cổ”.
Thế là bạn lên xu hướng.
Không ai hỏi bạn sống như thế nào, miễn là bạn nhìn giống người đáng ngưỡng mộ.
⸻
4. Vì cha mẹ truyền hình mẫu sai cách (hoặc không truyền gì cả)
Rất nhiều người lao động chân chính – sống đúng – làm đủ – nhưng không biết truyền lại điều đó thành hình mẫu hấp dẫn cho con cái.
Họ để lại hình ảnh:
– Mệt mỏi
– Lo toan
– Than nghèo và cấm đoán
Trong khi ngoài kia, idol, TikToker, fashionista… vẽ ra cả một thế giới không mồ hôi, không đau đầu – chỉ có ánh sáng, “đam mê” và “làm điều mình thích”.
Con chọn gì là điều dễ đoán.
⸻
5. Và vì xã hội đang vỗ tay sai chỗ
Ta đang sống trong xã hội mà:
– Idol livestream bán son được coi là người truyền cảm hứng
– Còn giảng viên đại học thì chật vật cắt clip giảng bài dài 2 tiếng, không ai xem
– Nhà khoa học phải làm YouTube dạy miễn phí để xin thêm quỹ nghiên cứu
Không có gì lạ khi đám trẻ không phân biệt được ai mới là người đáng học theo.
⸻
Kết
Tôi không nghĩ Gen Z ngu, hay hư.
Tôi nghĩ họ là kết quả logic của một xã hội coi biểu tượng quan trọng hơn nội dung.
Muốn chúng tử tế hơn thì đơn giản thôi:
Hãy kể lại câu chuyện về người tử tế – hay hơn, mạnh hơn, và xuất hiện thường xuyên hơn.
Còn nếu vẫn để người thực chìm nghỉm, người ảo trôi lên…
Thì thần tượng quốc dân tiếp theo sẽ là đứa livestream đúng giờ, có mặt đẹp, và biết giả vờ có chiều sâu – đủ để gọi là “giá trị sống”.