Thượng viện Hoa Kỳ vừa thông qua đạo luật chi tiết về thuế và chi tiêu—gọi là “One Big Beautiful Bill”—với kết quả sít sao 51–50, và Phó Tổng thống J.D. Vance đã bầu phá vỡ thế cân bằng sau khi 3 thượng nghị sĩ Cộng hòa (Tillis, Paul, Collins) bỏ phiếu chống cùng toàn bộ đảng Dân chủ theguardian.com+15theguardian.com+15thedailybeast.com+15.
Dự luật dự kiến sẽ làm tăng nợ quốc gia khoảng
3,3 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới
thedailybeast.com+3elpais.com+3theguardian.com+3.
Các nội dung chính bao gồm:
- Giảm thuế khổng lồ, tổng cộng khoảng 4,5 – 4,8 nghìn tỷ USD, trong đó có việc mở rộng giảm thuế từ gói năm 2017, miễn thuế cho tiền boa (tips), làm thêm, và tăng khoản khấu trừ thuế trẻ em cùng người cao tuổi theguardian.com+1timesofindia.indiatimes.com+1houstonchronicle.com+1pbs.org+1.
- Cắt giảm đáng kể chương trình Medicaid và trợ giúp lương thực (SNAP) bằng các điều kiện khắt khe và chuyển phần chi phí sang tiểu bang en.wikipedia.org+1vanityfair.com+1.
- Tăng tài trợ cho quốc phòng và an ninh biên giới, gồm cả xây tường, trung tâm giam giữ di cư và tuyển dụng cán bộ thực thi .
- Hủy bỏ hoặc giảm mạnh các khoản ưu đãi năng lượng sạch từ Luật Giảm Lạm phát, gây quan ngại về triển vọng ngành năng lượng tái tạo .
- Dự luật còn bao gồm, nhưng sau đó đã loại bỏ, lệnh cấm tiểu bang tự ban hành luật về trí tuệ nhân tạo kéo dài 10 năm nymag.com.
- Đã có 45 lần bỏ phiếu sửa đổi liên tiếp—kỷ lục mới trong lịch sử Thượng viện—gọi là “vote-a-rama” theguardian.com+12theguardian.com+12theguardian.com+12.
Thượng viện hiện gửi dự luật trở lại Hạ viện, nơi
các phe trong nội bộ đảng Cộng hòa—đặc biệt là nhóm bảo thủ tài chính và ôn hòa—đang gây áp lực để thay đổi hoặc ngăn cản nó. Thời hạn mà lãnh đạo phe Cộng hòa Hạ viện đặt ra là cuối ngày
4/7/2025, mặc dù Trump nói rằng có thể hơi trễ hơn chút một .
🧭 Giải thích chi tiết
1.
“Vote‑a‑rama” là một thủ tục đặc thù ở Thượng viện Mỹ, cho phép bỏ phiếu nhanh liên tục rất nhiều
sửa đổi đối với dự luật ngân sách – thường là để tạo áp lực chính trị
abcnews.go.com+6en.wikipedia.org+6theguardian.com+6. Lần này họ thi nhau đặt đề xuất sửa – tổng cộng 45 lần và đây là kỷ lục mới . Cuối cùng, kết quả 50–50 buộc J.D. Vance là người chủ trì phòng Thượng viện phải bấm nút cuối cùng
abcnews.go.com.
2.
- Giảm thuế lớn: cộng dồn lên tới gần 5 nghìn tỷ USD, bao gồm cả giảm thuế tiêu chuẩn cho người lao động, tip, làm thêm giờ, và cung cấp khoản khấu trừ cao hơn cho trẻ em và người già .
- Cắt giảm an sinh xã hội: thu hẹp các chương trình Medicaid và SNAP bằng cách yêu cầu người hưởng đóng góp—thậm chí bắt tiểu bang chịu trước một phần chi phí .
- Tăng chi quốc phòng và kiểm soát di cư: bổ sung hàng trăm tỷ USD cho quân đội, tường biên giới, trung tâm giam giữ; theo dự kiến có thể xử lý một triệu người di cư mỗi năm .
- Hạ ưu đãi năng lượng sạch: cắt giảm đáng kể các khoản khuyến khích từ luật năng lượng tái tạo, gây phản đối từ các nhà lập pháp đảng Cộng hòa yêu cầu giữ lại chính sách ủng hộ năng lượng xanh .
- Loại bỏ điều cấm về AI do áp lực chung 99–1 theguardian.com.
3.
- Nợ công tăng: Ước tính tăng thêm 2,4 – 3,3 – 3,8 nghìn tỷ USD tùy nguồn – trong 10 năm tới .
- Giảm bảo hiểm y tế: ước tính hơn 10–12 triệu người có thể mất quyền lợi Medicaid .
- Chính sách điều chỉnh: phần nào có hỗ trợ thêm cho bệnh viện vùng nông thôn và giảm mức cắt ở Medicaid để thuyết phục nhóm ôn hòa .
4.
Hạ viện cần thông qua phiên bản đã chỉnh sửa từ Thượng viện. Các phe nhóm trong nội bộ đảng Cộng hòa—như Hạ viện Freedom Caucus (bảo thủ tài chính) và một số nghị sĩ ôn hòa về Medicaid—vẫn còn phản đối. Dự kiến họ muốn hoàn tất trước hoặc vào dịp
Ngày Độc lập Mỹ (4/7/2025) , nhưng có thể bị trì hoãn nếu tranh cãi chưa kết.
✅ Kết luận
- Dự luật đã vượt qua Thượng viện vào ngày 1/7/2025 với tỷ số sít sao nhờ phiếu quyết định của Phó Tổng thống.
- Nó gồm nhiều giảm thuế lớn, cắt giảm an sinh xã hội, tăng cường quốc phòng/kiểm soát di dân, cùng hạ bớt ưu đãi năng lượng sạch.
- Dự kiến tăng mạnh nợ quốc gia và làm mất quyền lợi y tế của hàng triệu người.
- Tiếp theo là cuộc đua trong Hạ viện, với thời hạn vào ngày 4/7 nhưng còn phụ thuộc vào sự đồng thuận nội bộ đảng Cộng hòa.
www.theguardian.com
