Don Jong Un
Địt xong chạy
Ông Tô Lâm, tổng bí thư đảng CSVN, trao “Huân Chương Lao Động Hạng Nhất” cho ông Phạm Nhật Vượng, chủ tịch tập đoàn Vingroup. (Hình: Giang Huy/VNExpress)
Việc Tổng Bí Thư Tô Lâm trực tiếp trao huân chương vinh danh cho tập đoàn Vingroup của Phạm Nhật Vượng là khoảnh khắc tưởng chừng chỉ mang tính nghi thức, nhưng lại phơi bày toan tính chính trị, đấu đá ngầm trong nội bộ “chóp bu” CSVN. Đây là tín hiệu đầy thách thức, công khai giảm quyền của Thủ Tướng Phạm Minh Chính, mở màn cho một cuộc giằng co quyết liệt, nơi quyền lực chính trị và lợi ích kinh tế đan xen, hứa hẹn những va chạm không khoan nhượng.
Ngày 20 Tháng Tám, 2025, tại Hà Nội, hai gương mặt quyền lực bậc nhất chính trường Việt Nam hiện nay là Tổng Bí Thư Tô Lâm và Thủ Tướng Phạm Minh Chính cùng xuất hiện, giáp mặt nhau để đồng chủ trì buổi lễ vinh danh các tập đoàn kinh tế lớn của đất nước.
Danh sách các tập đoàn doanh nghiệp được vinh danh trong buổi lễ hôm 20 Tháng Tám tại Hà Nội, có thể kể những cái tên quen thuộc như: Tập đoàn dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN), tập đoàn viễn thông Viettel, tập đoàn công nghệ thông tin FPT, và đặc biệt thu hút sự chú ý của dư luận là tập đoàn Vingroup-một “biểu tượng” kinh tế tư nhân ở Việt Nam hiện tại. Tổng Bí Thư Tô Lâm và Thủ Tướng Phạm Minh Chính cùng xuất hiện, giáp mặt nhau, đồng chủ trì buổi lễ vinh danh các tập đoàn kinh tế lớn nhất nước.
Đại diện Vingroup là chủ tịch hội đồng quản trị, tỷ phú Phạm Nhật Vượng được đích thân Tổng Bí Thư Tô Lâm trao tặng Huân Chương Lao Động Hạng Nhất, vì đóng góp đặc biệt trong việc xây dựng trung tâm hội chợ triển lãm quốc gia (VEC). Vingroup nổi bật tại Việt Nam trong nhiều năm qua, đặc biệt ở lĩnh vực công nghiệp xe điện và bất động sản. Khoảng thời gian gần đây, doanh nghiệp này nổi đình đám lẫn gây tranh cãi dư luận với việc, tham vọng thực hiện dự án thay xe xăng bằng xe điện bao phủ toàn Việt Nam và dự án đường sắt cao tốc Bắc-Nam với số vốn vay khoảng 80% trong tổng mức đầu tư ban đầu là $61.35 tỷ. Một con số khổng lồ, chưa bao gồm chi phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư và giải phóng mặt bằng.
Việc trao tặng huân chương cho các tập đoàn doanh nghiệp lớp nói chung, cá nhân Vingroup nói riêng không chỉ là sự ghi nhận thành tích đóng góp cho sự nghiệp phát triển kinh tề -xã hội của đất nước, mà còn phản ánh sự liên kết giữa chính trị và kinh tế. Vingroup là “biểu tượng” kết hợp giữa quyền lực của giới “chóp bu” CSVN, đứng đầu là Tô Lâm, Phạm Minh Chính với doanh nghiệp. Thông qua kiểm soát các dự án trọng điểm và phân bố nguồn lực, các phe nhóm trong nội bộ Đảng CSVN thường sử dụng các tập đoàn như Vingroup, FPT, PVN làm “bàn đạp” để củng cố vị thế chính trị của mình trong cuộc đua quyền lực.
Tất cả đều có “luật chơi” của nó, chính trị định hướng sự sống của kinh tế, kinh tế quay lại nuôi sống chính trị, giới “chóp bu” CSVN đặt các nghị định và chính sách ưu tiên cho các doanh nghiệp “sân sau,” đổi lại doanh nghiệp trở thành công cụ tài chính phục vụ cho phe nhóm lợi ích của Đảng.
Ví dụ tập đoàn dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN) là doanh nghiệp nhà nước, chịu sự quản lý trực tiếp của ủy ban quản lý vốn nhà nước, do Bộ Chính Trị và lãnh đạo cấp cao chỉ định. Hoặc Viettel là tập đoàn doanh nghiệp quân đội, trực thuộc Bộ Quốc Phòng. Phe nhóm lợi ích trong nội Đảng CSVN nắm PVN là quyết định kinh tế năng lượng, nắm Viettel là quyết định viễn thông và hạ tầng số của quốc gia.
Trong cuộc chơi kinh tế -chính trị này, chủ tịch nước và chủ tịch quốc hội thường đứng ngoài, ít can thiệp. Mọi quyền quyết định trực tiếp đều nằm ở tổng bí thư và thủ tướng, hoặc các bộ ngành kinh tế, an ninh, quốc phòng điều phối.
Khi Tổng Bí Thư Tô Lâm và Thủ Tướng Phạm Minh Chính cùng xuất hiện trong sự kiện vinh danh các doanh nghiệp, có thể đây là cách giới “chóp bu” CSVN thể hiện phối hợp quyền lực, nhưng nhiều ý kiến tranh luận của giới quan sát chính sự Việt Nam cho rằng đây là cuộc đua ảnh hưởng chính trị giữa hai cá nhân, giữa đại diện phe Đảng và phe Chính Phủ.
Không công khai đối đầu, họ gián tiếp cùng củng cố ảnh hưởng lên các tập đoàn lớn, làm bàn đạp kinh tế trước kỳ đại hội, cũng như chứng tỏ ai mới là người thực sự nắm được mạch máu kinh tế quốc gia.
Trong vai trò của mình, thủ tướng thường thiên về các tập đoàn đang triển khai dự án kinh tế-xã hội như Vingroup, EVN. Còn tổng bí thư thường giám sát các doanh nghiệp nhà nước trọng điểm như PVN, Viettel. Tuy nhiên, tại buổi lễ vinh danh các doanh nghiệp nêu trên, dư luận Việt Nam thấy Tổng Bí Thư Tô Lâm đích thân trao huân chương cho ông Phạm Nhật Vượng rõ ràng cho thấy sự “lấn sân,” phá vỡ ranh giới “truyền thống” vốn được coi là của thủ tướng. Thông qua động thái này, ông Tô Lâm muốn đưa thông điệp rằng, bản thân cũng có quyền lực và ảnh hưởng trực tiếp trong lĩnh vực kinh tế tư nhân trọng điểm chứ không chỉ dừng ở giám sát doanh nghiệp nhà nước.
Ông Tô Lâm đang công khai giảm quyền lực của Thủ Tướng Chính trong mảng kinh tế-xã hội. Ông đang mở rộng quyền lực và tạo lợi thế trong việc đề xuất nhân sự, định hướng kinh tế và phân bổ dự án trọng điểm trước Đại Hội Đảng XIV.
Mỗi kỳ đại hội là thời điểm xác lập và củng cố quyền lực nội bộ, nơi giới “chóp bu” CSVN phô diễn ảnh hưởng chính trị, kiểm soát nhân sự và chiến lược kinh tế. Với tình thế đang diễn ra, các phe nhóm lợi ích của ông Chính đang bị giảm ảnh hưởng, giảm lợi ích trong các quyết định liên quan đến dự án, tài chính doanh nghiệp…
Khi Vingroup được Tổng Bí Thư Tô Lâm trực tiếp trao huân chương, tức là phần nào đó doanh nghiệp này công nhận có được sự ưu tiên và ảnh hưởng của tổng bí thư. Họ sẽ có xu hướng đẩy mạnh việc đặt mối quan hệ chiến lược, dự án, ưu đãi kinh tế quan trọng dưới ảnh hưởng tổng bí thư, thay vì hoàn toàn một phe dưới thủ tướng. Dự đoán rằng, Vingroup đang tạo lập mối quan hệ chiến lược với ông Tô Lâm trong dự án trọng điểm đường sắt cao tốc Bắc- Nam, một “quân bài” chính trị quan trọng mà phe nhóm lợi ích nào cũng muốn sở hữu.
Nói cách khác, Vingroup đang ngả mình về phía Tô Lâm, còn Tô Lâm dùng chính Vingroup như một “quân bài” chiến lược trong ván bài tranh đoạt quyền lực. Cuộc đối đầu ngầm này sẽ còn gay gắt hơn khi ông Chính đang mất dần Vingroup, thậm chí mất dần quyền ảnh hưởng đến khối kinh tế tư nhân trước sự lấn át của Tô Tổng.
