Quan hệ giữa ông Donald Trump và Vladimir Putin có đang trật đường ray? Một tờ báo đại chúng của Nga dùng hình ảnh hai đoàn hỏa xa để ví von tình trạng hiện tại của hai quốc gia Mỹ và Nga.
Tờ báo khổ nhỏ của Nga là Moskovsky Komsomolets mới đây tuyên bố: "Một vụ va chạm trực diện dường như không thể tránh khỏi".
"Đầu tàu của Trump và đầu tàu của Putin đang lao nhanh về phía nhau.
"Và không bên nào có ý định tắt máy hay dừng lại để quay đầu cả."
Đối với "đầu tàu Putin", mọi thứ đang triển hết tốc lực, với cái gọi là "Chiến dịch Quân sự Đặc biệt": cuộc chiến của Nga ở Ukraine. Nhà lãnh đạo Điện Kremlin không hề tỏ ra mong muốn chấm dứt thù địch hay tuyên bố ngừng bắn dài hạn.
Nguồn hình ảnh,WILL OLIVER/EPA/Shutterstock
Chụp lại hình ảnh,Donald Trump đã gia tăng áp lực lên Moscow bằng cách đưa ra tối hậu thư, đe dọa áp đặt các lệnh trừng phạt mới và nhắm vào các đối tác thương mại của Nga như Ấn Độ và Trung Quốc
Trong khi đó, "đầu tàu Trump" cũng tăng tốc, hết nỗ lực này đến nỗ lực khác gây sức ép buộc Moscow chấm dứt chiến sự: đặt thời hạn, ra tối hậu thư, đe dọa áp đặt thêm lệnh trừng phạt đối với Nga, cũng như áp thuế nặng lên các đối tác thương mại của Nga như Ấn Độ và Trung Quốc.
Chưa dừng lại ở đó, Tổng thống Trump còn tuyên bố đã điều hai tàu ngầm hạt nhân của Mỹ tiến sát hơn tới Nga.
Khi câu chuyện đang nói về đầu tàu xe lửa lại được chuyển sang tàu ngầm hạt nhân, thì vấn đề đã trở nên nghiêm trọng.
Nhưng liệu điều đó có thực sự cho thấy Nhà Trắng đang trong tình thế đối đầu trực diện với Điện Kremlin về Ukraine?
Hay chuyến thăm Moscow trong tuần này của đặc phái viên Donald Trump – ông Steve Witkoff – lại là tín hiệu cho thấy bất chấp mọi tuyên bố màu mè, một thỏa thuận giữa Nga và Mỹ nhằm chấm dứt chiến tranh vẫn có thể xảy ra.
Không hề có dấu hiệu của một cuộc đối đầu trực diện. Hoàn toàn không. Đôi khi, dường như Vladimir Putin và Donald Trump đang ngồi chung một toa tàu, cùng đi về một hướng. Vào tháng 2, Hoa Kỳ đã đứng về phía Nga tại Liên Hợp Quốc, phản đối một nghị quyết do châu Âu soạn thảo lên án "hành vi xâm lược" của Nga tại Ukraine.
Trong một cuộc điện đàm trong tháng 2 đó, hai nhà lãnh đạo còn bàn về khả năng đến thăm nhau. Một hội nghị thượng đỉnh Putin-Trump tưởng chừng có thể diễn ra bất kỳ lúc nào.
Nguồn hình ảnh,PRESS SERVICE OF THE 24 MECHANIZED BRIGADE HANDOUT/EPA/Shutterstock
Chụp lại hình ảnh,Tháng 2 vừa qua, Mỹ đã ủng hộ Nga tại Liên Hợp Quốc khi bỏ phiếu chống lại một nghị quyết của châu Âu lên án sự xâm lược của Nga ở Ukraine
Trong khi đó, chính quyền Trump lại gia tăng áp lực lên Kyiv thay vì Moscow, đồng thời tỏ thái độ gay gắt với các đồng minh truyền thống như Canada và Đan Mạch.
Các quan chức Mỹ, trong những phát biểu và phỏng vấn trên truyền hình, liên tục chỉ trích NATO và giới lãnh đạo châu Âu.
Tất cả những điều này là là những làn điệu ngọt ngào đối với Điện Kremlin.
Tháng 3, chuyên gia về khoa học chính trị Konstantin Blokhin từ Trung tâm Nghiên cứu An ninh thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga nói với báo Izvestia:
"Hiện tại, nước Mỹ có nhiều điểm chung với Nga hơn là với Brussels hay Kyiv."
Cũng trong tháng 3, tờ Izvestia tiếp tục đăng:
"Những ai theo chủ nghĩa Trump là những người cách mạng. Họ phá vỡ hệ thống. Trong chuyện này chỉ có thể ủng hộ họ thôi. Sự thống nhất của phương Tây không còn tồn tại. Xét về địa chính trị, đó không còn là một liên minh. Chủ nghĩa Trump đã phá vỡ sự đồng thuận xuyên Đại Tây Dương một cách nhanh chóng và đầy tự tin."
Nguồn hình ảnh,Chris Kleponis/CNP/POOL/EPA-EFE/Shutterstock
Chụp lại hình ảnh,Đặc phái viên của Trump, Steve Witkoff, đã thực hiện bốn chuyến thăm Nga chỉ trong vòng hai tháng, tiến hành các cuộc đàm phán riêng kéo dài với Tổng thống Putin
Trong khi đó, Steve Witkoff – đặc phái viên của ông Donald Trump – đã trở thành một vị khách quen tại Nga.
Chỉ trong vòng hơn hai tháng, ông đã thực hiện bốn chuyến thăm và dành nhiều giờ đồng hồ hội đàm trực tiếp với Tổng thống Vladimir Putin. Sau một cuộc gặp, nhà lãnh đạo Điện Kremlin thậm chí còn tặng ông một bức chân dung của Donald Trump để mang về Nhà Trắng.
Tổng thống Trump được cho là "rõ ràng rất cảm động" trước cử chỉ này.
Tuy nhiên, điều ông Trump muốn không chỉ là một bức tranh từ Moscow – mà là một lệnh ngừng bắn toàn diện, vô điều kiện từ phía Tổng thống Putin với Ukraine
Đó là lý do vì sao ông Donald Trump ngày càng thất vọng với phản ứng của Điện Kremlin.
Những tuần gần đây, ông lên án các cuộc tấn công liên tục của Nga vào các thành phố Ukraine là "ghê tởm", "đáng xấu hổ" và cáo buộc Tổng thống Putin đưa ra "nhiều lời nhảm nhí" về Ukraine.
Nguồn hình ảnh,REUTERS/Kevin Lamarque
Chụp lại hình ảnh,Hai ông từng gặp và trao đổi khá dài tại Helsinki năm 2018, nhưng hiện quan hệ đang căng thẳng. Ông Trump công khai gọi các cuộc không kích của Nga vào các thành phố Ukraine là "ghê tởm" và "xấu hổ"
Tháng trước, ông Trump đã đưa ra một tối hậu thư 50 ngày, yêu cầu Tổng thống Putin chấm dứt chiến tranh – kèm theo lời đe dọa sẽ áp đặt thêm trừng phạt và thuế quan.
Sau đó, ông rút ngắn thời hạn còn 10 ngày. Thời hạn này dự kiến sẽ kết thúc vào cuối tuần này. Tuy nhiên, cho đến nay, chưa có dấu hiệu nào cho thấy ông Putin sẽ nhượng bộ trước áp lực từ Washington.
Nhưng rồi, liệu Vladimir Putin có thực sự cảm thấy sức ép đó?
Nina Khrushcheva – giáo sư về các vấn đề quốc tế tại Đại học The New School ở New York – cho rằng:
"Vì Donald Trump đã nhiều lần thay đổi thời hạn, và xoay các vấn đề theo cách này hay cách khác, tôi không nghĩ Putin coi trọng ông ấy."
Nguồn hình ảnh,REUTERS/Jorge Silva
"Putin sẽ tiếp tục chiến đấu miễn là còn khả năng – hoặc trừ khi Ukraine nói rằng: 'Chúng tôi đã mệt mỏi, chúng tôi sẵn sàng chấp nhận các điều kiện của các ông'."
"Ông ấy ngồi trong Điện Kremlin và tin rằng mình đang hiện thực hóa giấc mơ của các sa hoàng Nga, cũng như của các tổng bí thư như Joseph Stalin: cho phương Tây thấy rằng Nga không thể và không nên bị đối xử thiếu tôn trọng."
Không hẳn thế.
Donald Trump tự xem mình là một nhà đàm phán bậc thầy, và nhìn vào tình thế, ông vẫn chưa từ bỏ nỗ lực tìm kiếm một thỏa thuận với Vladimir Putin.
Đặc phái viên Steve Witkoff dự kiến sẽ quay trở lại Nga trong tuần này để tiếp tục hội đàm với nhà lãnh đạo Điện Kremlin. Chúng ta chưa rõ ông mang theo đề xuất gì nữa, nhưng một số nhà quan sát tại Moscow dự đoán lần này sẽ có nhiều "củ cà rốt" hơn là "cây gậy". Không thể bỏ qua việc Tổng thống Trump hôm 3/8 vừa qua đã phát biểu rằng Nga "có vẻ khá giỏi trong việc né tránh các lệnh trừng phạt".
Nguồn hình ảnh,REUTERS/Marcos Brindicci
Chụp lại hình ảnh,Dù chịu áp lực ngày càng tăng, ông Putin vẫn kiên quyết giữ vững các yêu cầu then chốt, khẳng định Ukraine phải giữ vị thế trung lập và phải có giới hạn đối với quân đội tương lai của Ukraine
Hôm 4/8, Ivan Loshkarev – phó giáo sư lý thuyết chính trị tại Đại học MGIMO (Moscow) – nói với tờ Izvestia rằng: để tạo điều kiện thuận lợi cho đối thoại, ông Witkoff có thể đưa ra "những đề nghị hợp tác có lợi [cho Nga] mà sẽ được mở ra sau một thỏa thuận về Ukraine".
Nhưng liệu điều đó có đủ để thuyết phục Điện Kremlin đặt bút ký vào một thỏa thuận hòa bình, sau ba năm rưỡi chiến tranh?
Chưa có gì là đảm bảo cả.
Cho đến nay, Tổng thống Vladimir Putin vẫn chưa từ bỏ các đòi hỏi hết mức của mình về lãnh thổ, về sự trung lập của Ukraine, cũng như giới hạn trong việc xây dựng quân đội Ukraine trong tương lai.
Donald Trump muốn một thỏa thuận. Vladimir Putin muốn một chiến thắng.
Tờ báo khổ nhỏ của Nga là Moskovsky Komsomolets mới đây tuyên bố: "Một vụ va chạm trực diện dường như không thể tránh khỏi".
"Đầu tàu của Trump và đầu tàu của Putin đang lao nhanh về phía nhau.
"Và không bên nào có ý định tắt máy hay dừng lại để quay đầu cả."
Đối với "đầu tàu Putin", mọi thứ đang triển hết tốc lực, với cái gọi là "Chiến dịch Quân sự Đặc biệt": cuộc chiến của Nga ở Ukraine. Nhà lãnh đạo Điện Kremlin không hề tỏ ra mong muốn chấm dứt thù địch hay tuyên bố ngừng bắn dài hạn.
Nguồn hình ảnh,WILL OLIVER/EPA/Shutterstock
Chụp lại hình ảnh,Donald Trump đã gia tăng áp lực lên Moscow bằng cách đưa ra tối hậu thư, đe dọa áp đặt các lệnh trừng phạt mới và nhắm vào các đối tác thương mại của Nga như Ấn Độ và Trung Quốc
Trong khi đó, "đầu tàu Trump" cũng tăng tốc, hết nỗ lực này đến nỗ lực khác gây sức ép buộc Moscow chấm dứt chiến sự: đặt thời hạn, ra tối hậu thư, đe dọa áp đặt thêm lệnh trừng phạt đối với Nga, cũng như áp thuế nặng lên các đối tác thương mại của Nga như Ấn Độ và Trung Quốc.
Chưa dừng lại ở đó, Tổng thống Trump còn tuyên bố đã điều hai tàu ngầm hạt nhân của Mỹ tiến sát hơn tới Nga.
Khi câu chuyện đang nói về đầu tàu xe lửa lại được chuyển sang tàu ngầm hạt nhân, thì vấn đề đã trở nên nghiêm trọng.
Nhưng liệu điều đó có thực sự cho thấy Nhà Trắng đang trong tình thế đối đầu trực diện với Điện Kremlin về Ukraine?
Hay chuyến thăm Moscow trong tuần này của đặc phái viên Donald Trump – ông Steve Witkoff – lại là tín hiệu cho thấy bất chấp mọi tuyên bố màu mè, một thỏa thuận giữa Nga và Mỹ nhằm chấm dứt chiến tranh vẫn có thể xảy ra.
Một khởi đầu ấm áp sau khi Trump trở lại
Trong những tuần đầu tiên của nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của ông Trump, Moscow và Washington dường như đang đi đúng hướng để khởi động lại mối quan hệ song phương.Không hề có dấu hiệu của một cuộc đối đầu trực diện. Hoàn toàn không. Đôi khi, dường như Vladimir Putin và Donald Trump đang ngồi chung một toa tàu, cùng đi về một hướng. Vào tháng 2, Hoa Kỳ đã đứng về phía Nga tại Liên Hợp Quốc, phản đối một nghị quyết do châu Âu soạn thảo lên án "hành vi xâm lược" của Nga tại Ukraine.
Trong một cuộc điện đàm trong tháng 2 đó, hai nhà lãnh đạo còn bàn về khả năng đến thăm nhau. Một hội nghị thượng đỉnh Putin-Trump tưởng chừng có thể diễn ra bất kỳ lúc nào.
Nguồn hình ảnh,PRESS SERVICE OF THE 24 MECHANIZED BRIGADE HANDOUT/EPA/Shutterstock
Chụp lại hình ảnh,Tháng 2 vừa qua, Mỹ đã ủng hộ Nga tại Liên Hợp Quốc khi bỏ phiếu chống lại một nghị quyết của châu Âu lên án sự xâm lược của Nga ở Ukraine
Trong khi đó, chính quyền Trump lại gia tăng áp lực lên Kyiv thay vì Moscow, đồng thời tỏ thái độ gay gắt với các đồng minh truyền thống như Canada và Đan Mạch.
Các quan chức Mỹ, trong những phát biểu và phỏng vấn trên truyền hình, liên tục chỉ trích NATO và giới lãnh đạo châu Âu.
Tất cả những điều này là là những làn điệu ngọt ngào đối với Điện Kremlin.
Tháng 3, chuyên gia về khoa học chính trị Konstantin Blokhin từ Trung tâm Nghiên cứu An ninh thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga nói với báo Izvestia:
"Hiện tại, nước Mỹ có nhiều điểm chung với Nga hơn là với Brussels hay Kyiv."
Cũng trong tháng 3, tờ Izvestia tiếp tục đăng:
"Những ai theo chủ nghĩa Trump là những người cách mạng. Họ phá vỡ hệ thống. Trong chuyện này chỉ có thể ủng hộ họ thôi. Sự thống nhất của phương Tây không còn tồn tại. Xét về địa chính trị, đó không còn là một liên minh. Chủ nghĩa Trump đã phá vỡ sự đồng thuận xuyên Đại Tây Dương một cách nhanh chóng và đầy tự tin."
Nguồn hình ảnh,Chris Kleponis/CNP/POOL/EPA-EFE/Shutterstock
Chụp lại hình ảnh,Đặc phái viên của Trump, Steve Witkoff, đã thực hiện bốn chuyến thăm Nga chỉ trong vòng hai tháng, tiến hành các cuộc đàm phán riêng kéo dài với Tổng thống Putin
Trong khi đó, Steve Witkoff – đặc phái viên của ông Donald Trump – đã trở thành một vị khách quen tại Nga.
Chỉ trong vòng hơn hai tháng, ông đã thực hiện bốn chuyến thăm và dành nhiều giờ đồng hồ hội đàm trực tiếp với Tổng thống Vladimir Putin. Sau một cuộc gặp, nhà lãnh đạo Điện Kremlin thậm chí còn tặng ông một bức chân dung của Donald Trump để mang về Nhà Trắng.
Tổng thống Trump được cho là "rõ ràng rất cảm động" trước cử chỉ này.
Tuy nhiên, điều ông Trump muốn không chỉ là một bức tranh từ Moscow – mà là một lệnh ngừng bắn toàn diện, vô điều kiện từ phía Tổng thống Putin với Ukraine
Trump ngày càng thất vọng
Tự tin rằng Nga đang chiếm thế thượng phong trên chiến trường, ông Putin chưa tỏ ra sẵn sàng trong việc ngừng các hành động quân sự, dù vẫn tuyên bố rằng Moscow cam kết tìm kiếm giải pháp ngoại giao.Đó là lý do vì sao ông Donald Trump ngày càng thất vọng với phản ứng của Điện Kremlin.
Những tuần gần đây, ông lên án các cuộc tấn công liên tục của Nga vào các thành phố Ukraine là "ghê tởm", "đáng xấu hổ" và cáo buộc Tổng thống Putin đưa ra "nhiều lời nhảm nhí" về Ukraine.
Nguồn hình ảnh,REUTERS/Kevin Lamarque
Chụp lại hình ảnh,Hai ông từng gặp và trao đổi khá dài tại Helsinki năm 2018, nhưng hiện quan hệ đang căng thẳng. Ông Trump công khai gọi các cuộc không kích của Nga vào các thành phố Ukraine là "ghê tởm" và "xấu hổ"
Tháng trước, ông Trump đã đưa ra một tối hậu thư 50 ngày, yêu cầu Tổng thống Putin chấm dứt chiến tranh – kèm theo lời đe dọa sẽ áp đặt thêm trừng phạt và thuế quan.
Sau đó, ông rút ngắn thời hạn còn 10 ngày. Thời hạn này dự kiến sẽ kết thúc vào cuối tuần này. Tuy nhiên, cho đến nay, chưa có dấu hiệu nào cho thấy ông Putin sẽ nhượng bộ trước áp lực từ Washington.
Nhưng rồi, liệu Vladimir Putin có thực sự cảm thấy sức ép đó?
Nina Khrushcheva – giáo sư về các vấn đề quốc tế tại Đại học The New School ở New York – cho rằng:
"Vì Donald Trump đã nhiều lần thay đổi thời hạn, và xoay các vấn đề theo cách này hay cách khác, tôi không nghĩ Putin coi trọng ông ấy."
Nguồn hình ảnh,REUTERS/Jorge Silva
"Putin sẽ tiếp tục chiến đấu miễn là còn khả năng – hoặc trừ khi Ukraine nói rằng: 'Chúng tôi đã mệt mỏi, chúng tôi sẵn sàng chấp nhận các điều kiện của các ông'."
"Ông ấy ngồi trong Điện Kremlin và tin rằng mình đang hiện thực hóa giấc mơ của các sa hoàng Nga, cũng như của các tổng bí thư như Joseph Stalin: cho phương Tây thấy rằng Nga không thể và không nên bị đối xử thiếu tôn trọng."
Một thỏa thuận vẫn có thể xảy ra
Từ bức tranh mà tôi đã phác họa cho đến nay, có vẻ như một cuộc va chạm trực diện giữa hai "đầu tàu" – Putin và Trump – là điều khó tránh khỏi.Không hẳn thế.
Donald Trump tự xem mình là một nhà đàm phán bậc thầy, và nhìn vào tình thế, ông vẫn chưa từ bỏ nỗ lực tìm kiếm một thỏa thuận với Vladimir Putin.
Đặc phái viên Steve Witkoff dự kiến sẽ quay trở lại Nga trong tuần này để tiếp tục hội đàm với nhà lãnh đạo Điện Kremlin. Chúng ta chưa rõ ông mang theo đề xuất gì nữa, nhưng một số nhà quan sát tại Moscow dự đoán lần này sẽ có nhiều "củ cà rốt" hơn là "cây gậy". Không thể bỏ qua việc Tổng thống Trump hôm 3/8 vừa qua đã phát biểu rằng Nga "có vẻ khá giỏi trong việc né tránh các lệnh trừng phạt".
Nguồn hình ảnh,REUTERS/Marcos Brindicci
Chụp lại hình ảnh,Dù chịu áp lực ngày càng tăng, ông Putin vẫn kiên quyết giữ vững các yêu cầu then chốt, khẳng định Ukraine phải giữ vị thế trung lập và phải có giới hạn đối với quân đội tương lai của Ukraine
Hôm 4/8, Ivan Loshkarev – phó giáo sư lý thuyết chính trị tại Đại học MGIMO (Moscow) – nói với tờ Izvestia rằng: để tạo điều kiện thuận lợi cho đối thoại, ông Witkoff có thể đưa ra "những đề nghị hợp tác có lợi [cho Nga] mà sẽ được mở ra sau một thỏa thuận về Ukraine".
Nhưng liệu điều đó có đủ để thuyết phục Điện Kremlin đặt bút ký vào một thỏa thuận hòa bình, sau ba năm rưỡi chiến tranh?
Chưa có gì là đảm bảo cả.
Cho đến nay, Tổng thống Vladimir Putin vẫn chưa từ bỏ các đòi hỏi hết mức của mình về lãnh thổ, về sự trung lập của Ukraine, cũng như giới hạn trong việc xây dựng quân đội Ukraine trong tương lai.
Donald Trump muốn một thỏa thuận. Vladimir Putin muốn một chiến thắng.
