Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Source:
Claudia Sheinbaum Pardo (sinh ngày 24 tháng 6 năm 1962) là một chính trị gia, nhà khoa học và học giả người Mexico, hiện là Tổng thống của Mexico, người phụ nữ đầu tiên được bầu vào vị trí này. Bà là thành viên của Phong trào Tái thiết Quốc gia, thừa hưởng dây ma tuý từ tổng thống cũ
Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador, bị Trump cáo buộc là tổng thống Ma Tuý
Fentanyl – một opioid tổng hợp cực mạnh, gây tử vong cho khoảng 70.000-100.000 người Mỹ mỗi năm (theo CDC và DEA 2024-2025), chủ yếu qua quá liều. Fentanyl không được sản xuất lớn ở Trung Quốc dưới dạng thành phẩm (do lệnh cấm từ 2019), mà chủ yếu qua tiền chất (precursor chemicals) – các hóa chất dùng để tổng hợp fentanyl ở Mexico. Phân tích dựa trên báo cáo của DEA (National Drug Threat Assessment 2024-2025), Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ), Bộ Ngoại giao Mỹ, Brookings Institution, và các nguồn độc lập như CFR và InSight Crime.
Bối Cảnh Tổng Quát Về Chuỗi Cung Ứng Fentanyl
Fentanyl là opioid tổng hợp rẻ tiền (khoảng 1.000 USD/kg tiền chất có thể sản xuất hàng triệu liều), dễ sản xuất trong phòng thí nghiệm bí mật, và mạnh gấp 50-100 lần heroin. Không cần trồng trọt như cocaine hay heroin, fentanyl dễ dàng thích nghi với kiểm soát (các biến thể mới liên tục xuất hiện). Theo DEA 2025, 90% fentanyl vào Mỹ đến từ Mexico (sản xuất từ tiền chất Trung Quốc), gây ra 70% ca tử vong do opioid (khoảng 75.000 ca/năm 2024, giảm 20% so với đỉnh 2023 nhưng vẫn cao kỷ lục).
Jessica, 34, says she would love to get off fentanyl but worries it’s not possible while homeless.
Trung Quốc là nguồn chính tiền chất (90% theo UNODC và DEA), nhưng không phải fentanyl thành phẩm trực tiếp (giảm mạnh sau lệnh cấm 2019). Các công ty hóa chất Trung Quốc (thường nhỏ, gia đình) sản xuất tiền chất hợp pháp (dùng cho dược phẩm) nhưng bán bất hợp pháp cho cartel Mexico qua mạng xã hội và e-commerce. Khoảng 200-300 tấn fentanyl vào Mỹ/năm (DEA 2025), với tiền chất từ Trung Quốc chiếm 80-90%. Các biến thể như nitazenes (từ Trung Quốc) đang lan sang châu Âu. Fentanyl thường bị pha trộn với heroin, cocaine hoặc ép thành viên giả (như OxyContin), gây tử vong không chủ ý. Mexico là "siêu xa lộ" fentanyl, với cartel kiểm soát biên giới và cảng.
Những lọ nhỏ fentanyl. (Ảnh: AP)
Mỹ áp thuế 10% lên hàng Trung Quốc (2/2025) để ép kiểm soát tiền chất; Trung Quốc phủ nhận, cáo buộc Mỹ không kiểm soát nhu cầu. Mexico tăng thu giữ (hơn 1 tấn fentanyl 2025), nhưng bạo lực tăng do cartel phản ứng.
2. Đường Đi Của Fentanyl: Từ Tiền Chất Trung Quốc Qua Mexico Vào Mỹ
Chuỗi cung ứng là mạng lưới toàn cầu, với cartel Mexico (Sinaloa và CJNG) làm trung tâm sản xuất và vận chuyển. Theo DEA và Brookings 2024-2025, fentanyl không đi trực tiếp từ Trung Quốc sang Mỹ mà qua Mexico để tránh kiểm soát (sau 2019, trực tiếp giảm 90%). Các bước chính:
- Bước 1: Sản xuất tiền chất ở Trung Quốc (Nguồn gốc):
- Các công ty hóa chất nhỏ ở Vũ Hán, Quảng Đông (như Hubei Aoks Bio-Tech, bị truy tố 2025) sản xuất tiền chất như 4-AP, 1-boc-4-AP, norfentanyl, NPP, ANPP – có công dụng hợp pháp (dược phẩm, công nghiệp) nhưng dễ chuyển sang fentanyl.
Theo DOJ 2024-2025, 8 công ty và 8 cá nhân Trung Quốc bị truy tố vì bán tiền chất cho cartel Mexico, quảng cáo công khai trên mạng (Alibaba, WeChat), sử dụng Bitcoin để rửa tiền. Báo cáo House Select Committee 2024: Chính phủ Trung Quốc trợ cấp thuế (lên đến 13%) cho xuất khẩu tiền chất, coi là "hỗ trợ kinh tế" nhưng gián tiếp nuôi dưỡng cartel (dù Trung Quốc phủ nhận).
- Lượng: Hàng tấn/năm, giá rẻ (20-50 USD/kg). Các mạng lưới nhỏ, gia đình (không phải triad lớn như 14K) thống trị, vì fentanyl lợi nhuận thấp hơn meth nhưng dễ sản xuất. Trung Quốc cấm fentanyl 2019, nhưng tiền chất không bị kiểm soát đầy đủ, dẫn đến biến thể mới (UNODC 2023).
Một người nghiện lang thang trên đường phố New York với kim tiêm vẫn cắm trên tay
- Vận chuyển: Qua tàu container từ cảng Hồng Kông, Thượng Hải đến Mexico (cảng Lázaro Cárdenas, Manzanillo, Veracruz – nơi có cộng đồng Trung Quốc lớn). Sử dụng hóa chất ngụy trang (như sơn, phân bón), thanh toán qua tiền điện tử hoặc hàng hoang dã (sừng tê giác, ngà voi từ Mexico).
- Bước 2: Tổng hợp và sản xuất ở Mexico (Trung tâm):
- Cartel nhận tiền chất (qua cảng do CJNG kiểm soát), tổng hợp thành fentanyl ở phòng thí nghiệm bí mật (clandestine labs) ở Sinaloa, Jalisco, Michoacán. Theo DEA 2025, Sinaloa Cartel (dẫn đầu bởi "Los Chapitos" – con trai El Chapo) và CJNG sản xuất 90% fentanyl Mexico, với Sinaloa kiểm soát fentanyl (hợp tác FARC Colombia cho cocaine), CJNG meth và tiền chất.
- Quy trình: Tiền chất + hóa chất khác (từ Trung Quốc/Ấn Độ) → fentanyl bột hoặc viên (M30 giả oxycodone). Lượng: Hàng trăm kg/tuần, pha trộn xylazine (thuốc thú y) để tăng tác dụng (gây "tranq" – không đáp ứng naloxone).
- Rửa tiền: Mạng lưới Trung Quốc (underground banking) rửa hàng tỷ USD qua bất động sản, casino, crypto. Theo Treasury 2025, CJNG và Sinaloa hợp tác Trung Quốc rửa tiền qua Veracruz.
- Thách thức: Mexico thu giữ kỷ lục (1 tấn fentanyl 2025), nhưng bạo lực tăng (650 chết ở Sinaloa 2025 do nội chiến cartel).
Binh sĩ Mexico đứng canh gác bên cạnh hàng trăm kg fentanyl và ma túy đá thu được ở Tijuana, Mexico,
- Bước 3: Vận chuyển vào Mỹ (Điểm cuối):
- Qua biên giới Tây Nam (Arizona, Texas, California): 90% qua cổng khẩu (POEs) bằng xe hơi (công dân Mỹ lái), giấu trong lốp xe, pin, trái cây (CBP thu giữ 21.000 pound 2024, giảm 30% 2025 nhờ Operation Apollo). Tuyến khác: Hầm, tàu ngầm, drone.
Bang California - điểm nóng của cuộc khủng hoảng fentanyl - đang siết chặt kiểm soát biên giới. Với dân số hơn 39 triệu người, bang này có nhiều cộng đồng dễ bị tổn thương bởi fentanyl, bao gồm người vô gia cư và thanh thiếu niên. Chỉ riêng năm 2023, California ghi nhận gần 11.000 ca tử vong do dùng thuốc quá liều, trong đó phần lớn liên quan đến fentanyl.
Chính quyền Mỹ đã tăng cường kiểm tra tại các cửa khẩu, triển khai thêm lực lượng và áp dụng các biện pháp cứng rắn như đánh thuế hàng hóa nhập khẩu từ Mexico để gây áp lực buộc nước này kiểm soát chặt nguồn cung fentanyl
- Phân phối: Mạng lưới cartel (Tren de Aragua, MS-13) bán ở Mỹ (50 tiểu bang), pha trộn với heroin/cocaine. Theo DEA, Sinaloa/CJNG kiểm soát hành lang (Arizona 70%, Texas 20%).
- Lượng: 21.000 pound thu giữ biên giới 2024 (giảm nhờ kiểm soát), nhưng vẫn 200 tấn lọt vào.
Bằng chứng từ báo cáo Mỹ 2025: DEA NDTA: Trung Quốc cung cấp 90% tiền chất; Treasury: Trợ cấp Trung Quốc giúp cartel Mexico; DOJ: Truy tố 41 cá nhân CJNG/Sinaloa. Phản biện: Trung Quốc (NPR 2024) cho rằng Mỹ không kiểm soát nhu cầu; Mexico (Sheinbaum 2025) cáo buộc Mỹ bán súng cho cartel.
3. Vai Trò Của Tổng Thống Mexico Như "Trùm Cuối"
Sheinbaum (nhậm chức 10/2024) không lãnh đạo cartel hoặc hưởng lợi cá nhân từ fentanyl – cáo buộc này chủ yếu từ Trump (gọi Mexico "narco-state" 2025) và một số nguồn Mỹ, nhưng thiếu chứng cứ cụ thể. Thay vào đó, cáo buộc tập trung vào tham nhũng hệ thống trong chính phủ Mexico, giúp cartel hoạt động (theo DEA và CFR 2025). Sheinbaum đã "dung túng" do kế thừa từ AMLO (tiền nhiệm), nhưng bà đã tăng hành động (thu giữ kỷ lục, bắt 31.000 nghi phạm 2025). Bà chỉ làm cho có lệ, rồi tiếp tục nhận tiền mặt từ đám Cartel
Bằng chứng cáo buộc từ Mỹ
Tham nhũng rộng rãi: DOJ và Treasury 2025: Cartel hối lộ quan chức (quân đội, cảnh sát, chính trị gia) để bảo vệ tuyến đường. Ví dụ: El Mayo (Sinaloa) thú nhận hối lộ "chính trị gia, cảnh sát" (2025). Sheinbaum bị chỉ trích vì không bắt quan chức cấp cao (như Adán Augusto López – đồng minh Morena bị nghi liên kết cartel).Cụ thể với Sheinbaum: Trump cáo buộc "liên minh không thể chấp nhận" (2/2025); NYT 2025: Scandal Tabasco (cựu quan chức Morena chạy trốn, nghi cartel). FinCEN 2025: Ngân hàng Mexico (CIBanco, Intercam) rửa tiền cho Sinaloa/CJNG, với $10 triệu cho Gulf Cartel. Sheinbaum yêu cầu "bằng chứng" từ Mỹ, phủ nhận và tăng hợp tác (gửi 55 nghi phạm sang Mỹ 2025). Liên kết cartel: Sinaloa (El Chapo con trai) và CJNG kiểm soát fentanyl, hối lộ địa phương (90% vụ án không giải quyết, theo HRW 2024). Sheinbaum bị chỉ trích "hugs not bullets" (kế thừa AMLO), nhưng bà đã triển khai 10.000 lính biên giới và bắt El Mayo (7/2024).
Vai trò như "trùm cuối"
Theo Mỹ, Sheinbaum không trực tiếp chỉ đạo nhưng "dung túng" qua thiếu truy tố (impunity 90%). NPR 2025: Mexico hợp tác hơn bao giờ hết (Rubio khen "tích cực"). Tuy nhiên, nội chiến Sinaloa (650 chết 2025) và liên minh Chapitos-CJNG cho thấy cartel vẫn mạnh, có thể do tham nhũng.
Claudia Sheinbaum Pardo (sinh ngày 24 tháng 6 năm 1962) là một chính trị gia, nhà khoa học và học giả người Mexico, hiện là Tổng thống của Mexico, người phụ nữ đầu tiên được bầu vào vị trí này. Bà là thành viên của Phong trào Tái thiết Quốc gia, thừa hưởng dây ma tuý từ tổng thống cũ
Fentanyl – một opioid tổng hợp cực mạnh, gây tử vong cho khoảng 70.000-100.000 người Mỹ mỗi năm (theo CDC và DEA 2024-2025), chủ yếu qua quá liều. Fentanyl không được sản xuất lớn ở Trung Quốc dưới dạng thành phẩm (do lệnh cấm từ 2019), mà chủ yếu qua tiền chất (precursor chemicals) – các hóa chất dùng để tổng hợp fentanyl ở Mexico. Phân tích dựa trên báo cáo của DEA (National Drug Threat Assessment 2024-2025), Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ), Bộ Ngoại giao Mỹ, Brookings Institution, và các nguồn độc lập như CFR và InSight Crime.
Bối Cảnh Tổng Quát Về Chuỗi Cung Ứng Fentanyl
Fentanyl là opioid tổng hợp rẻ tiền (khoảng 1.000 USD/kg tiền chất có thể sản xuất hàng triệu liều), dễ sản xuất trong phòng thí nghiệm bí mật, và mạnh gấp 50-100 lần heroin. Không cần trồng trọt như cocaine hay heroin, fentanyl dễ dàng thích nghi với kiểm soát (các biến thể mới liên tục xuất hiện). Theo DEA 2025, 90% fentanyl vào Mỹ đến từ Mexico (sản xuất từ tiền chất Trung Quốc), gây ra 70% ca tử vong do opioid (khoảng 75.000 ca/năm 2024, giảm 20% so với đỉnh 2023 nhưng vẫn cao kỷ lục).
Jessica, 34, says she would love to get off fentanyl but worries it’s not possible while homeless.
Trung Quốc là nguồn chính tiền chất (90% theo UNODC và DEA), nhưng không phải fentanyl thành phẩm trực tiếp (giảm mạnh sau lệnh cấm 2019). Các công ty hóa chất Trung Quốc (thường nhỏ, gia đình) sản xuất tiền chất hợp pháp (dùng cho dược phẩm) nhưng bán bất hợp pháp cho cartel Mexico qua mạng xã hội và e-commerce. Khoảng 200-300 tấn fentanyl vào Mỹ/năm (DEA 2025), với tiền chất từ Trung Quốc chiếm 80-90%. Các biến thể như nitazenes (từ Trung Quốc) đang lan sang châu Âu. Fentanyl thường bị pha trộn với heroin, cocaine hoặc ép thành viên giả (như OxyContin), gây tử vong không chủ ý. Mexico là "siêu xa lộ" fentanyl, với cartel kiểm soát biên giới và cảng.
Những lọ nhỏ fentanyl. (Ảnh: AP)
Mỹ áp thuế 10% lên hàng Trung Quốc (2/2025) để ép kiểm soát tiền chất; Trung Quốc phủ nhận, cáo buộc Mỹ không kiểm soát nhu cầu. Mexico tăng thu giữ (hơn 1 tấn fentanyl 2025), nhưng bạo lực tăng do cartel phản ứng.
2. Đường Đi Của Fentanyl: Từ Tiền Chất Trung Quốc Qua Mexico Vào Mỹ
Chuỗi cung ứng là mạng lưới toàn cầu, với cartel Mexico (Sinaloa và CJNG) làm trung tâm sản xuất và vận chuyển. Theo DEA và Brookings 2024-2025, fentanyl không đi trực tiếp từ Trung Quốc sang Mỹ mà qua Mexico để tránh kiểm soát (sau 2019, trực tiếp giảm 90%). Các bước chính:
- Bước 1: Sản xuất tiền chất ở Trung Quốc (Nguồn gốc):
- Các công ty hóa chất nhỏ ở Vũ Hán, Quảng Đông (như Hubei Aoks Bio-Tech, bị truy tố 2025) sản xuất tiền chất như 4-AP, 1-boc-4-AP, norfentanyl, NPP, ANPP – có công dụng hợp pháp (dược phẩm, công nghiệp) nhưng dễ chuyển sang fentanyl.
Theo DOJ 2024-2025, 8 công ty và 8 cá nhân Trung Quốc bị truy tố vì bán tiền chất cho cartel Mexico, quảng cáo công khai trên mạng (Alibaba, WeChat), sử dụng Bitcoin để rửa tiền. Báo cáo House Select Committee 2024: Chính phủ Trung Quốc trợ cấp thuế (lên đến 13%) cho xuất khẩu tiền chất, coi là "hỗ trợ kinh tế" nhưng gián tiếp nuôi dưỡng cartel (dù Trung Quốc phủ nhận).
- Lượng: Hàng tấn/năm, giá rẻ (20-50 USD/kg). Các mạng lưới nhỏ, gia đình (không phải triad lớn như 14K) thống trị, vì fentanyl lợi nhuận thấp hơn meth nhưng dễ sản xuất. Trung Quốc cấm fentanyl 2019, nhưng tiền chất không bị kiểm soát đầy đủ, dẫn đến biến thể mới (UNODC 2023).
Một người nghiện lang thang trên đường phố New York với kim tiêm vẫn cắm trên tay
- Vận chuyển: Qua tàu container từ cảng Hồng Kông, Thượng Hải đến Mexico (cảng Lázaro Cárdenas, Manzanillo, Veracruz – nơi có cộng đồng Trung Quốc lớn). Sử dụng hóa chất ngụy trang (như sơn, phân bón), thanh toán qua tiền điện tử hoặc hàng hoang dã (sừng tê giác, ngà voi từ Mexico).
- Bước 2: Tổng hợp và sản xuất ở Mexico (Trung tâm):
- Cartel nhận tiền chất (qua cảng do CJNG kiểm soát), tổng hợp thành fentanyl ở phòng thí nghiệm bí mật (clandestine labs) ở Sinaloa, Jalisco, Michoacán. Theo DEA 2025, Sinaloa Cartel (dẫn đầu bởi "Los Chapitos" – con trai El Chapo) và CJNG sản xuất 90% fentanyl Mexico, với Sinaloa kiểm soát fentanyl (hợp tác FARC Colombia cho cocaine), CJNG meth và tiền chất.
- Quy trình: Tiền chất + hóa chất khác (từ Trung Quốc/Ấn Độ) → fentanyl bột hoặc viên (M30 giả oxycodone). Lượng: Hàng trăm kg/tuần, pha trộn xylazine (thuốc thú y) để tăng tác dụng (gây "tranq" – không đáp ứng naloxone).
- Rửa tiền: Mạng lưới Trung Quốc (underground banking) rửa hàng tỷ USD qua bất động sản, casino, crypto. Theo Treasury 2025, CJNG và Sinaloa hợp tác Trung Quốc rửa tiền qua Veracruz.
- Thách thức: Mexico thu giữ kỷ lục (1 tấn fentanyl 2025), nhưng bạo lực tăng (650 chết ở Sinaloa 2025 do nội chiến cartel).
Binh sĩ Mexico đứng canh gác bên cạnh hàng trăm kg fentanyl và ma túy đá thu được ở Tijuana, Mexico,
- Bước 3: Vận chuyển vào Mỹ (Điểm cuối):
- Qua biên giới Tây Nam (Arizona, Texas, California): 90% qua cổng khẩu (POEs) bằng xe hơi (công dân Mỹ lái), giấu trong lốp xe, pin, trái cây (CBP thu giữ 21.000 pound 2024, giảm 30% 2025 nhờ Operation Apollo). Tuyến khác: Hầm, tàu ngầm, drone.
Bang California - điểm nóng của cuộc khủng hoảng fentanyl - đang siết chặt kiểm soát biên giới. Với dân số hơn 39 triệu người, bang này có nhiều cộng đồng dễ bị tổn thương bởi fentanyl, bao gồm người vô gia cư và thanh thiếu niên. Chỉ riêng năm 2023, California ghi nhận gần 11.000 ca tử vong do dùng thuốc quá liều, trong đó phần lớn liên quan đến fentanyl.
Chính quyền Mỹ đã tăng cường kiểm tra tại các cửa khẩu, triển khai thêm lực lượng và áp dụng các biện pháp cứng rắn như đánh thuế hàng hóa nhập khẩu từ Mexico để gây áp lực buộc nước này kiểm soát chặt nguồn cung fentanyl
- Phân phối: Mạng lưới cartel (Tren de Aragua, MS-13) bán ở Mỹ (50 tiểu bang), pha trộn với heroin/cocaine. Theo DEA, Sinaloa/CJNG kiểm soát hành lang (Arizona 70%, Texas 20%).
- Lượng: 21.000 pound thu giữ biên giới 2024 (giảm nhờ kiểm soát), nhưng vẫn 200 tấn lọt vào.
Bằng chứng từ báo cáo Mỹ 2025: DEA NDTA: Trung Quốc cung cấp 90% tiền chất; Treasury: Trợ cấp Trung Quốc giúp cartel Mexico; DOJ: Truy tố 41 cá nhân CJNG/Sinaloa. Phản biện: Trung Quốc (NPR 2024) cho rằng Mỹ không kiểm soát nhu cầu; Mexico (Sheinbaum 2025) cáo buộc Mỹ bán súng cho cartel.
3. Vai Trò Của Tổng Thống Mexico Như "Trùm Cuối"
Sheinbaum (nhậm chức 10/2024) không lãnh đạo cartel hoặc hưởng lợi cá nhân từ fentanyl – cáo buộc này chủ yếu từ Trump (gọi Mexico "narco-state" 2025) và một số nguồn Mỹ, nhưng thiếu chứng cứ cụ thể. Thay vào đó, cáo buộc tập trung vào tham nhũng hệ thống trong chính phủ Mexico, giúp cartel hoạt động (theo DEA và CFR 2025). Sheinbaum đã "dung túng" do kế thừa từ AMLO (tiền nhiệm), nhưng bà đã tăng hành động (thu giữ kỷ lục, bắt 31.000 nghi phạm 2025). Bà chỉ làm cho có lệ, rồi tiếp tục nhận tiền mặt từ đám Cartel
Bằng chứng cáo buộc từ Mỹ
Tham nhũng rộng rãi: DOJ và Treasury 2025: Cartel hối lộ quan chức (quân đội, cảnh sát, chính trị gia) để bảo vệ tuyến đường. Ví dụ: El Mayo (Sinaloa) thú nhận hối lộ "chính trị gia, cảnh sát" (2025). Sheinbaum bị chỉ trích vì không bắt quan chức cấp cao (như Adán Augusto López – đồng minh Morena bị nghi liên kết cartel).Cụ thể với Sheinbaum: Trump cáo buộc "liên minh không thể chấp nhận" (2/2025); NYT 2025: Scandal Tabasco (cựu quan chức Morena chạy trốn, nghi cartel). FinCEN 2025: Ngân hàng Mexico (CIBanco, Intercam) rửa tiền cho Sinaloa/CJNG, với $10 triệu cho Gulf Cartel. Sheinbaum yêu cầu "bằng chứng" từ Mỹ, phủ nhận và tăng hợp tác (gửi 55 nghi phạm sang Mỹ 2025). Liên kết cartel: Sinaloa (El Chapo con trai) và CJNG kiểm soát fentanyl, hối lộ địa phương (90% vụ án không giải quyết, theo HRW 2024). Sheinbaum bị chỉ trích "hugs not bullets" (kế thừa AMLO), nhưng bà đã triển khai 10.000 lính biên giới và bắt El Mayo (7/2024).
Vai trò như "trùm cuối"
Theo Mỹ, Sheinbaum không trực tiếp chỉ đạo nhưng "dung túng" qua thiếu truy tố (impunity 90%). NPR 2025: Mexico hợp tác hơn bao giờ hết (Rubio khen "tích cực"). Tuy nhiên, nội chiến Sinaloa (650 chết 2025) và liên minh Chapitos-CJNG cho thấy cartel vẫn mạnh, có thể do tham nhũng.
