Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
"Nhà Môn Tây Xưởng" (Tây Xưởng) là một cơ quan mật vụ được thành lập dưới triều nhà Minh, Trung Quốc, vào thời Minh Hiến Tông, do thái giám Uông Trực đứng đầu. Nó được thành lập với mục đích tương tự như Đông Xưởng, nhưng có thẩm quyền rộng hơn, chuyên thực hiện các vụ án và có quyền "tiền trảm hậu tấu" (xử lý trước, báo cáo sau) và khống chế Đông Xương và chèn ép - nô dịch Cẩm Y Vệ.
Năm 1477, Minh Hiến Tông (hoàng đế thứ 9 của nhà Minh) cho thành lập Tây xưởng. Nha môn Tây xưởng đặt ở cửa phía tây Tử Cấm Thành. Đề đốc đầu tiên của Tây xưởng là Uông Trực – thái giám thân cận của Minh Hiến Tông.
Minh sử chép, thời Minh Hiến Tông, ở thành Bắc Kinh xuất hiện "yêu hồ" (cáo thành tinh) hoành hành vào ban đêm. "Yêu hồ" tác oai tác quái, giết hại một số người khiến kinh thành náo loạn. Đông xưởng không tra được án khiến Minh Hiến Tông rất thất vọng.
Cho rằng Đông xưởng làm việc bất lực, Minh Hiến Tông liền cử Uông Trực cùng một nhóm hoạn quan và Cẩm Y vệ đi điều tra. Uông Trực rất thông minh, chẳng bao lâu đã bắt được kẻ giả dạng "yêu hồ".
Để thưởng cho Uông Trực, Minh Hiến Tông thành lập Tây xưởng. Đây cũng là cách để Minh Hiến Tông kiềm chế thế lực của Đông xưởng.
Tranh vẽ Minh Hiến Tông (tranh: Sohu).
Theo Sohu, Tây xưởng không những kiêm nhiệm chức năng của Đông xưởng mà còn có pháp đình (nơi xét xử) và lao ngục riêng. Lợi dụng sự tín nhiệm của hoàng đế, Uông Trực không ngừng mở rộng vây cánh. Chỉ trong thời gian ngắn sau khi thành lập, số lượng hoạn quan làm việc trong Tây xưởng đã lên tới hơn ngàn người.
Tây xưởng có quyền lực rất lớn, lấn át cả Đông xưởng. Thời gian Uông Trực giữ chức Đề đốc Tây xưởng, Đông xưởng đã mất quyền quản lý và giám sát lực lượng Cẩm Y vệ.
Minh sử chép, Tây xưởng được Minh Hiến Tông đặc cách, có toàn quyền quyết định điều tra, xét xử và định tội cho bất kỳ nghi phạm nào, dù là văn võ đại thần, quan lại địa phương hay dân thường mà không cần thông qua hoàng đế. Chỉ riêng tầng lớp quý tộc là Tây xưởng không được đụng tới.
Theo Sohu, nếu cùng giải quyết một vụ án, người của Đông xưởng gặp Tây xưởng chỉ có thể "nhường bước".
Minh sử chép, Minh Hiến Tông rất sủng ái Vạn Quý phi (tên thật là Vạn Trinh Nhi) dù Vạn Quý phi hơn ông cả chục tuổi.
Để chiều lòng người đẹp, Minh Hiến Tông vung tiền xây dựng chùa lớn, đạo quán cho Vạn Quý phi bái Phật luyện đan. Trong cung vua có hơn vạn phi tần, hoạn quan hơn 3.000 người. Minh Hiến Tông ngày ngày ăn chơi hưởng lạc. Mọi việc giao cho Uông Trực xử lý.
Nắm quyền lực "dưới một người trên vạn người", Uông Trực phạm sai lầm là không biết điểm dừng, theo Sohu.
Vì nóng lòng lập công, thanh trừng những người chống đối, Uông Trực chỉ đạo Tây xưởng lập nhiều án oan, tra tấn, giết người vô tội vạ. Hành động của ông ta khiến nhiều người chướng tai gai mắt.
Uông Trực lộng quyền, nhưng cuối cùng chỉ bị cách chức (ảnh từ phim truyền hình Trung Quốc).
Minh sử chép, tháng 5/1477, quan Đại học sĩ Thương Lộ cùng một nhóm đại thần dâng tấu hạch tội Uông Trực "lộng quyền, khiến lòng người kinh hãi". Minh Hiến Tông tạm thời bãi bỏ Tây xưởng nhưng vẫn tin dùng Uông Trực.
Uông Trực sau đó dùng kế vu cáo, hãm hại khiến Thương Lộ phải từ quan về quê. Tây xưởng lại được khôi phục.
Năm 1479, quan Binh bộ thị lang Hạng Trung vì chống đối Uông Trực nên bị cách chức, đuổi về quê. Sau vụ này có hàng chục viên quan xin Minh Hiến Tông trị tội Uông Trực. Vua Minh lúc này không thể không nghi ngờ.
Để thăm dò Uông Trực, Minh Hiến Tông phái ông ta ra khỏi kinh thành, thị sát vùng biên giới. Không biết bản thân đang bị theo dõi, Uông Trực ra sức nhận hối lộ, hà hiếp quan lại, dân chúng trên đường đi thị sát.
Năm 1481, Uông Trực xin về kinh, Minh Hiến Tông thẳng thừng từ chối và điều ông ta đến Nam Kinh làm thái giám coi ngựa. Uông Trực sau đó bị cách chức, Tây xưởng cũng bị bãi bỏ.
Năm 1506, Minh Vũ Tông (hoàng đến thứ 11 của nhà Minh) tái lập Tây xưởng, nhưng không lâu sau cũng phải bãi bỏ.
Theo Sina, Đông xưởng dù tiếng tăm không được tốt, nhưng ít ra cũng phát huy được vai trò giám sát quan lại, chống tham nhũng trong giai đoạn đầu hoạt động, tồn tại hơn 200 năm. Tây xưởng ra đời sau, không có công trạng gì mà chỉ gây ra đầy rẫy án oan, nên chỉ tồn tại được 5 năm.
Tranh vẽ hoàng đế nhà Minh vui vẻ tiệc tùng cùng các hoạn quan Đông Xưởng và Tây Xưởng (tranh: China Times).
Năm 1477, Minh Hiến Tông (hoàng đế thứ 9 của nhà Minh) cho thành lập Tây xưởng. Nha môn Tây xưởng đặt ở cửa phía tây Tử Cấm Thành. Đề đốc đầu tiên của Tây xưởng là Uông Trực – thái giám thân cận của Minh Hiến Tông.
Minh sử chép, thời Minh Hiến Tông, ở thành Bắc Kinh xuất hiện "yêu hồ" (cáo thành tinh) hoành hành vào ban đêm. "Yêu hồ" tác oai tác quái, giết hại một số người khiến kinh thành náo loạn. Đông xưởng không tra được án khiến Minh Hiến Tông rất thất vọng.
Cho rằng Đông xưởng làm việc bất lực, Minh Hiến Tông liền cử Uông Trực cùng một nhóm hoạn quan và Cẩm Y vệ đi điều tra. Uông Trực rất thông minh, chẳng bao lâu đã bắt được kẻ giả dạng "yêu hồ".
Để thưởng cho Uông Trực, Minh Hiến Tông thành lập Tây xưởng. Đây cũng là cách để Minh Hiến Tông kiềm chế thế lực của Đông xưởng.
Tranh vẽ Minh Hiến Tông (tranh: Sohu).
Theo Sohu, Tây xưởng không những kiêm nhiệm chức năng của Đông xưởng mà còn có pháp đình (nơi xét xử) và lao ngục riêng. Lợi dụng sự tín nhiệm của hoàng đế, Uông Trực không ngừng mở rộng vây cánh. Chỉ trong thời gian ngắn sau khi thành lập, số lượng hoạn quan làm việc trong Tây xưởng đã lên tới hơn ngàn người.
Tây xưởng có quyền lực rất lớn, lấn át cả Đông xưởng. Thời gian Uông Trực giữ chức Đề đốc Tây xưởng, Đông xưởng đã mất quyền quản lý và giám sát lực lượng Cẩm Y vệ.
Minh sử chép, Tây xưởng được Minh Hiến Tông đặc cách, có toàn quyền quyết định điều tra, xét xử và định tội cho bất kỳ nghi phạm nào, dù là văn võ đại thần, quan lại địa phương hay dân thường mà không cần thông qua hoàng đế. Chỉ riêng tầng lớp quý tộc là Tây xưởng không được đụng tới.
Theo Sohu, nếu cùng giải quyết một vụ án, người của Đông xưởng gặp Tây xưởng chỉ có thể "nhường bước".
Minh sử chép, Minh Hiến Tông rất sủng ái Vạn Quý phi (tên thật là Vạn Trinh Nhi) dù Vạn Quý phi hơn ông cả chục tuổi.
Để chiều lòng người đẹp, Minh Hiến Tông vung tiền xây dựng chùa lớn, đạo quán cho Vạn Quý phi bái Phật luyện đan. Trong cung vua có hơn vạn phi tần, hoạn quan hơn 3.000 người. Minh Hiến Tông ngày ngày ăn chơi hưởng lạc. Mọi việc giao cho Uông Trực xử lý.
Nắm quyền lực "dưới một người trên vạn người", Uông Trực phạm sai lầm là không biết điểm dừng, theo Sohu.
Vì nóng lòng lập công, thanh trừng những người chống đối, Uông Trực chỉ đạo Tây xưởng lập nhiều án oan, tra tấn, giết người vô tội vạ. Hành động của ông ta khiến nhiều người chướng tai gai mắt.
Uông Trực lộng quyền, nhưng cuối cùng chỉ bị cách chức (ảnh từ phim truyền hình Trung Quốc).
Minh sử chép, tháng 5/1477, quan Đại học sĩ Thương Lộ cùng một nhóm đại thần dâng tấu hạch tội Uông Trực "lộng quyền, khiến lòng người kinh hãi". Minh Hiến Tông tạm thời bãi bỏ Tây xưởng nhưng vẫn tin dùng Uông Trực.
Uông Trực sau đó dùng kế vu cáo, hãm hại khiến Thương Lộ phải từ quan về quê. Tây xưởng lại được khôi phục.
Năm 1479, quan Binh bộ thị lang Hạng Trung vì chống đối Uông Trực nên bị cách chức, đuổi về quê. Sau vụ này có hàng chục viên quan xin Minh Hiến Tông trị tội Uông Trực. Vua Minh lúc này không thể không nghi ngờ.
Để thăm dò Uông Trực, Minh Hiến Tông phái ông ta ra khỏi kinh thành, thị sát vùng biên giới. Không biết bản thân đang bị theo dõi, Uông Trực ra sức nhận hối lộ, hà hiếp quan lại, dân chúng trên đường đi thị sát.
Năm 1481, Uông Trực xin về kinh, Minh Hiến Tông thẳng thừng từ chối và điều ông ta đến Nam Kinh làm thái giám coi ngựa. Uông Trực sau đó bị cách chức, Tây xưởng cũng bị bãi bỏ.
Năm 1506, Minh Vũ Tông (hoàng đến thứ 11 của nhà Minh) tái lập Tây xưởng, nhưng không lâu sau cũng phải bãi bỏ.
Theo Sina, Đông xưởng dù tiếng tăm không được tốt, nhưng ít ra cũng phát huy được vai trò giám sát quan lại, chống tham nhũng trong giai đoạn đầu hoạt động, tồn tại hơn 200 năm. Tây xưởng ra đời sau, không có công trạng gì mà chỉ gây ra đầy rẫy án oan, nên chỉ tồn tại được 5 năm.
Tranh vẽ hoàng đế nhà Minh vui vẻ tiệc tùng cùng các hoạn quan Đông Xưởng và Tây Xưởng (tranh: China Times).
