Chụp lại hình ảnh,Từ khi chế độ ******** sụp đổ 35 năm trước, ông Viktor Orban đã nắm quyền tổng cộng 19 năm, khiến ông trở thành một trong những nhà lãnh đạo dày dạn kinh nghiệm nhất Liên minh châu Âu
- Tác giả,Nick Thorpe
- Vai trò,Phóng viên của BBC tại Budapest
- 4 giờ trước
Trong suốt gần hai thập kỷ qua, Thủ tướng Hungary Viktor Orban đã miệt mài công kích thế giới quan cấp tiến, biến đất nước này thành thứ mà ông lần lượt gọi là "nền dân chủ phi cấp tiến" và "quốc gia Kitô giáo tự do".
Trong khi đó, ông cũng thu hút được không ít sự ngưỡng mộ từ khắp nơi trên thế giới, bao gồm Phó Tổng thống Mỹ JD Vance và Thủ tướng Georgia Irakli Kobakhidze.
Tổng thống Mỹ Donald Trump từng gọi ông Orban là người "thông minh" và "cứng rắn".
"Một trong những người được kính trọng nhất, họ gọi ông ấy là nhà lãnh đạo mạnh mẽ," ông Trump nói vào tháng 9/2024.
Trước thềm tổng tuyển cử Hungary vào tháng 4/2026, cộng đồng LGBTQ dường như đang trở thành mục tiêu bị nhắm tới – khi đảng Fidesz của ông Orban thông qua một đạo luật cấm tổ chức sự kiện diễu hành Pride.
Thế nhưng, trong tháng Sáu vừa qua, vẫn có từ 100.000 đến 200.000 người xuống đường – tăng mạnh so với con số chỉ 35.000 người vào năm ngoái.
Tuy nhiên, nhìn cảnh đám đông khổng lồ diễu hành qua Budapest để mừng ngày tự hào đồng tính, vì quyền tự do ngôn luận và quyền hội họp – tất cả đều bất chấp lệnh cấm – nhiều người tự hỏi: liệu thế giới quan cấp tiến có thể phản đòn?
Nguồn hình ảnh,Attila Kisbenedek via Getty
Chụp lại hình ảnh,Hàng ngàn người đã tham gia Budapest Pride bất chấp lệnh cấm
Song ở một góc độ nào đó, câu hỏi ấy lại chưa đúng trọng tâm. Quyền lực của ông Orban quả thật đang bị đe dọa – nhưng không phải theo cách, hay từ những lực lượng, mà người ta vẫn thường nghĩ.
Bởi mối đe dọa thực sự không đến từ cánh tả cấp tiến, mà là từ phe trung hữu.
Đối thủ bất ngờ từ nội bộ
Ông Peter Magyar, 44 tuổi, một đồng minh cũ của ông Orban, đã bất ngờ trở thành đối thủ chính trị vào tháng 2/2024.Diễn biến này đến sau vụ bê bối liên quan tới quyết định ân xá một người bị kết án vì che giấu hành vi lạm dụng tình dục trẻ em. Vụ việc ấy đã khiến Tổng thống Katalin Novak phải từ chức ngay trên sóng truyền hình trực tiếp.
Bộ trưởng Tư pháp Judit Varga (vợ cũ của ông Magyar) cũng từ chức.
Vụ bê bối đã giáng một đòn mạnh vào tuyên bố của ông Orban về việc bảo vệ các giá trị gia đình truyền thống.
Ông Magyar sau đó đã có một cuộc phỏng vấn dài với Partizan – kênh YouTube đối lập hàng đầu – lên án những điều ông gọi là nạn "gia đình trị" và tham nhũng trong đảng cầm quyền.
Nguồn hình ảnh,Janos Kummer/Getty Images
Chụp lại hình ảnh,Ông Peter Magyar đã bất ngờ trở thành đối thủ chính trị vào tháng 2/2024
Ông Robert Puzser, một nhà hoạt động đối lập dẫn dắt sáng kiến phi đảng phái có tên "Công dân Kháng cự", cho rằng ông Magyar đang bước đi cẩn trọng, trong bối cảnh các quan chức Fidesz và một bộ phận truyền thông tìm cách gán nhãn ông là người cấp tiến hoặc theo chủ nghĩa cánh tả.
Theo ông Puzser, ông Magyar đang cố tránh làm mất lòng tầng lớp cử tri bảo thủ ở nông thôn – vốn là thành trì vững chãi của ông Orban cho tới gần đây. Và ông Magyar cũng đã vẽ lên một câu chuyện đầy sức nặng về một Hungary đang trên đà sụp đổ.
Hầu hết các cuộc thăm dò toàn quốc hiện đều cho thấy đảng Tisza đối lập chính do ông Magyar lãnh đạo đang dẫn trước đảng của Orban từ 9% đến 18%.
Chỉ có một nơi duy nhất, Viện Viewpoint – một tổ chức tư vấn thân chính phủ – vẫn cho rằng Fidesz đang nhỉnh hơn một chút.
Ông Magyar và đảng của ông đang tận dụng triệt để tình trạng xuống cấp của các bệnh viện công, trường học công và hệ thống đường sắt quốc doanh để công kích ông Orban.
Giờ đây, "cẩm nang" cai trị lâu nay của ông Orban – vốn được ngưỡng mộ ở nước ngoài – đang dần thất bại ngay trên sân nhà.
Hungary đang tiến gần hơn bao giờ hết đến việc phế truất người đã nắm quyền trong suốt 15 năm qua.
Bổn cũ soạn lại
Từ khi chế độ ******** sụp đổ 35 năm trước, ông Viktor Orban đã nắm quyền tổng cộng 19 năm, khiến ông trở thành một trong những nhà lãnh đạo dày dạn kinh nghiệm nhất Liên minh châu Âu.Vào đầu thập niên 1990, đảng Fidesz của ông đã từ bỏ gốc rễ cấp tiến, để rồi dưới sự dẫn dắt của ông Orban, chuyển mình thành một lực lượng chính trị mang bản sắc bảo thủ, dân tộc chủ nghĩa và cánh hữu rõ nét.
Năm 2015, khi dòng người tị nạn và di cư kéo tới châu Âu, ông Orban gọi họ là "một phong trào di cư gồm người nhập cư vì kinh tế, người tị nạn và cả các chiến binh nước ngoài."
Kể từ khi Nga tiến hành xâm lược toàn diện Ukraine vào tháng 2/2022, ông Orban luôn phản đối việc viện trợ quân sự cho Kyiv, đồng thời chống lại nỗ lực gia nhập EU của Ukraine.
Một trong những trụ cột của cẩm nang chính trị Orban chính là khả năng nắm bắt và khai thác nỗi sợ của cử tri – điều đã giúp ông giành chiến thắng áp đảo trong các kỳ bầu cử vào các năm 2010, 2014, 2018 và 2022.
Nguồn hình ảnh,Reuters/Lisa Leutner
Chụp lại hình ảnh,Một trong những trụ cột của "cẩm nang" chính trị Orban chính là khả năng nắm bắt và khai thác nỗi sợ của cử tri
Theo một cuộc khảo sát do hãng truyền thông Publicus thực hiện từ ngày 23–25/6, 45% người dân ủng hộ cuộc diễu hành Pride ở Budapest, Hungary, trong khi 48% phản đối.
Tuy nhiên, trong số cử tri ủng hộ đảng Fidesz, chỉ 8% bày tỏ sự đồng tình – một dấu hiệu cho thấy đây vẫn là một "lá cờ hiệu triệu" giúp ông Orban củng cố khối ủng hộ cốt lõi của mình.
Sau cuộc diễu hành, những người ủng hộ Fidesz đã chia sẻ nhiều hình ảnh khiêu khích từ sự kiện Pride, bao gồm cả cảnh khỏa thân và một trường hợp một người đàn ông bị cảnh sát bắt giữ vì thủ dâm nơi công cộng.
Sau sự kiện, ca sĩ dân gian Marianna Majorosi – người có bài hát được dùng trong một tiết mục biểu diễn hoán giới drag queen tại Pride – lên tiếng nói rằng: "Tôi cảm thấy đau lòng vì dù là người biểu diễn, tôi lại không có quyền ngăn người khác làm điều đó với giọng hát của mình."
Ông Orban sau đó đã công khai bày tỏ sự ủng hộ cô trên Facebook.
Năm 2022, chính phủ tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý về "bảo vệ trẻ em", diễn ra song song với cuộc tổng tuyển cử.
Các câu hỏi bao gồm: "Bạn có ủng hộ việc cho phép trẻ em tham gia các lớp học về xu hướng tính dục mà không cần sự đồng ý của phụ huynh không?" và "Bạn có ủng hộ việc cổ vũ chuyển đổi giới tính cho trẻ vị thành niên không?"
Tổng cộng có 3,7 triệu người Hungary tham gia bỏ phiếu, với phần đông lựa chọn "Không".
Kể từ đó, các quan chức chính phủ liên tục viện dẫn kết quả này như bằng chứng cho thấy người dân Hungary phản đối những gì mà phong trào Pride đại diện.
