Nguồn hình ảnh,Reuters
Chụp lại hình ảnh,Cảnh đổ nát sau cuộc không kích của Israel vào một tòa nhà ở Tehran, Iran, hôm 24/6
một giờ trước
Kết quả bỏ phiếu tại Thượng viện là 53 phiếu chống và 47 phiếu thuận đối với nghị quyết về quyền phát động chiến tranh có nội dung yêu cầu Tổng thống phải được sự chấp thuận của Quốc hội trước khi thực hiện thêm hành động thù địch với Iran.
Các nghị sĩ bỏ phiếu theo đúng lập trường của đảng mình, ngoại trừ Thượng nghị sĩ Dân chủ John Fetterman của bang Pennsylvania bỏ phiếu chống cùng với Đảng Cộng hòa, còn Thượng nghị sĩ Cộng hòa Rand Paul của bang Kentucky lại bỏ phiếu thuận cùng với Đảng Dân chủ.
Thượng nghị sĩ Tim Kaine, người bảo trợ chính cho nghị quyết, đã nhiều năm nỗ lực giành lại quyền tuyên chiến cho Quốc hội từ cả các đời tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa lẫn Đảng Dân chủ.
Ông Kaine cho biết nỗ lực mới nhất này là nhằm nhấn mạnh Hiến pháp Hoa Kỳ trao cho Quốc hội – chứ không phải tổng thống – quyền duy nhất để tuyên bố chiến tranh, và bất kỳ hành động thù địch nào với Iran đều phải được chính thức phê chuẩn thông qua một tuyên bố chiến tranh hoặc phải được Quốc hội cho phép sử dụng vũ lực quân sự.
"Nếu bạn cho rằng tổng thống cần phải xin phép Quốc hội – dù bạn ủng hộ hay phản đối một cuộc chiến với Iran – thì bạn sẽ ủng hộ Nghị quyết Liên tịchThượng viện số 59, bạn sẽ ủng hộ Hiến pháp đã trường tồn trước thử thách của thời gian," ông Kaine phát biểu trước cuộc bỏ phiếu.
Các nhà lập pháp đã thúc ép chính quyền cung cấp thêm thông tin về các cuộc không kích của Mỹ nhằm vào Iran vào cuối tuần qua, cũng như về số phận của các kho dự trữ uranium được làm giàu ở mức cao của Iran.
Trước đó, vào thứ Sáu, Tổng thống Trump đã chỉ trích gay gắt Lãnh tụ Tối cao Iran, ông Ali Khamenei, đồng thời hủy bỏ kế hoạch dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Iran và tuyên bố ông sẽ cân nhắc tiến hành thêm các cuộc không kích nếu Tehran tiếp tục làm giàu uranium ở mức độ đáng lo ngại.
Phát biểu của ông Trump là phản ứng đầu tiên trước những lời bình luận của ông Khamenei sau cuộc xung đột kéo dài 12 ngày với Israel - kết thúc khi Hoa Kỳ tiến hành các đợt không kích nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran.
'Bị xóa sổ'
Các thành viên trong đội ngũ an ninh quốc gia của ông Trump đã tổ chức các cuộc họp kín với Thượng viện và Hạ viện vào thứ Năm (26/6) và thứ Sáu (27/6) để thông báo về các cuộc không kích. Tuy nhiên, nhiều nghị sĩ Đảng Dân chủ rời khỏi các cuộc họp này với cảm giác chưa được thuyết phục về chuyện các cơ sở hạt nhân của Iran đã bị "xóa sổ hoàn toàn", như tuyên bố của ông Trump ngay sau cuộc tấn công.Những người phản đối nghị quyết cho rằng cuộc tấn công vào Iran chỉ là một chiến dịch đơn lẻ, giới hạn và nằm trong quyền hạn của Tổng thống Trump với tư cách là tổng tư lệnh, chứ không phải là khởi đầu của một cuộc chiến kéo dài.
Thượng nghị sĩ Bill Hagerty, thành viên Đảng Cộng hòa đến từ bang Tennessee, từng là đại sứ Mỹ tại Nhật Bản trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, cho biết nghị quyết này có thể ngăn cản bất kỳ tổng thống nào hành động nhanh chóng chống lại một quốc gia vốn là kẻ thù lâu năm.
"Chúng ta không được trói tay tổng thống giữa một cuộc khủng hoảng khi tính mạng con người đang bị đe dọa," ông Hagerty phát biểu trước cuộc bỏ phiếu.
Tổng thống Trump đã bác bỏ mọi ý kiến cho rằng thiệt hại đối với chương trình hạt nhân của Iran không nghiêm trọng như ông đã tuyên bố.
Về phía Iran, quốc gia này khẳng định chương trình nghiên cứu hạt nhân của họ chỉ phục vụ mục đích sản xuất năng lượng dân sự.
Theo luật pháp Hoa Kỳ, các nghị quyết về quyền phát động chiến tranh của Thượng viện được xem là "ưu tiên", có nghĩa là Thượng viện bắt buộc phải nhanh chóng xem xét và bỏ phiếu về nghị quyết này – điều mà ông Kaine đã đệ trình trong tháng này.
Tuy nhiên, để được ban hành, nghị quyết này cần phải được thông qua tại cả Thượng viện lẫn Hạ viện.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson – một đồng minh thân cận của ông Trump – trong tuần này đã tuyên bố rằng ông không cho đây là thời điểm thích hợp để thúc đẩy một nỗ lực như vậy.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump vào năm 2020, Thượng nghị sĩ Kaine cũng từng giới thiệu một nghị quyết tương tự nhằm kiềm chế quyền của vị tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa trong việc tiến hành chiến tranh với Iran.
Nghị quyết đó đã được cả Thượng viện và Hạ viện thông qua, với một số ủng hộ từ các thành viên Đảng Cộng hòa, nhưng không đạt đủ số phiếu cần thiết để vượt qua quyền phủ quyết của tổng thống.
