Don Jong Un
Lồn phải lá han
Một ủy ban Thượng viện Mỹ đề xuất nâng tín dụng thuế cho các dự án khai thác dầu sử dụng CO₂ (EOR) lên ngang mức dành cho lưu trữ carbon vĩnh viễn, động thái gây tranh cãi giữa ngành dầu khí và các tổ chức khí hậu.
Một ủy ban của Thượng viện Hoa Kỳ vừa đề xuất nâng mức tín dụng thuế dành cho các dự án thu hồi carbon phục vụ khai thác dầu (EOR – enhanced oil recovery) lên ngang bằng với mức 85 USD/tấn mét hiện đang áp dụng cho hoạt động lưu trữ vĩnh viễn khí thải dưới lòng đất. Đề xuất này sẽ tạo lợi thế rõ rệt cho các công ty dầu khí, vốn đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thu giữ và sử dụng CO₂ nhằm duy trì sản lượng và cải thiện hình ảnh môi trường.
Đề xuất nằm trong dự thảo luật ngân sách của Đảng Cộng hòa và điều chỉnh quy định về tín dụng thuế 45Q — một phần trong Đạo luật Giảm Lạm phát (IRA) năm 2022. Dự luật do Ủy ban Tài chính Thượng viện soạn thảo, nhằm thay thế mức tín dụng 60 USD/tấn hiện áp dụng cho EOR trong phiên bản đã được Hạ viện thông qua hồi tháng trước.
Sự điều chỉnh phản ánh đề xuất từ Thượng nghị sĩ John Barrasso (bang Wyoming), thành viên Đảng Cộng hòa, với sự ủng hộ mạnh mẽ từ các thượng nghị sĩ đại diện những bang sản xuất dầu lớn như North Dakota và Louisiana. Mục tiêu là xóa bỏ sự chênh lệch về ưu đãi thuế giữa hai hình thức sử dụng carbon — lưu trữ vĩnh viễn và khai thác dầu tăng cường.
Theo luật hiện hành, lưu trữ carbon vĩnh viễn được ưu tiên vì mang tính “trung hòa khí hậu” rõ ràng hơn. Giới lập pháp từng lo ngại rằng các khoản ưu đãi lớn dành cho EOR sẽ khuyến khích tiếp tục khai thác nhiên liệu hóa thạch, gây khó khăn cho mục tiêu cắt giảm phát thải toàn cầu. Tuy nhiên, đề xuất mới của Thượng viện cho thấy một cách tiếp cận mềm dẻo hơn với ngành dầu khí, trong bối cảnh công nghệ thu hồi carbon đang trở thành mũi nhọn đổi mới của ngành.
Occidental Petroleum, công ty đang triển khai cả hai mô hình — lưu trữ vĩnh viễn và EOR tại Texas — từ chối bình luận về đề xuất của Thượng viện. Tuy vậy, Hội đồng Nghiên cứu Sử dụng Carbon (CURC), do Occidental dẫn dắt, đã hoan nghênh động thái này. Giám đốc điều hành CURC, Shannon Angielski, nhận định: “Khi các mỏ dầu truyền thống dần suy giảm sản lượng, việc bơm CO₂ quy mô lớn vào lòng đất sẽ là giải pháp then chốt để duy trì khai thác, đồng thời giảm cường độ carbon của mỗi thùng dầu được sản xuất.”
Ở chiều ngược lại, tổ chức vận động vì khí hậu Carbon180 lên tiếng chỉ trích đề xuất, cho rằng nâng ưu đãi cho EOR sẽ khiến dòng vốn nghiêng về các dự án khai thác nhiên liệu hóa thạch, làm suy yếu nỗ lực thúc đẩy các công nghệ loại bỏ carbon thực sự bền vững. Giám đốc Erin Burns khẳng định: “Chính sách liên bang nên ưu tiên cho các giải pháp loại bỏ carbon mang lại lợi ích dài hạn cho cộng đồng, thay vì mở rộng sản xuất dầu khí.”
Ngoài Occidental, một số công ty lớn như ExxonMobil và Chevron cũng đang đầu tư vào công nghệ thu giữ carbon và thu hồi khí trực tiếp từ không khí (DAC). Dù vậy, theo Sasha Mackler, phụ trách chính sách toàn cầu tại ExxonMobil Low Carbon Solutions, công ty không vận động hành lang để đưa tín dụng EOR lên ngang bằng với lưu trữ vĩnh viễn.
