Việc tỉ suất sinh tại Việt Nam giảm kỷ lục và dự báo tiếp tục đi xuống, gây thách thức lớn cho kinh tế - xã hội và thị trường nhà ở.
Giá nhà leo thang, thu nhập chậm tăng khiến giới trẻ dè dặt chuyện cưới và sinh con. Ảnh: Hải Nguyễn
Trong bản tin mới nhất, Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam - cho biết, cùng với xu hướng kết hôn muộn và tâm lý “ngại cưới, lười sinh” phổ biến ở giới trẻ, đặc biệt tại các đô thị lớn, Việt Nam đang bước vào quá trình già hóa dân số nhanh chóng.
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê (nay là Cục Thống kê), độ tuổi kết hôn trung bình lần đầu đã tăng từ 24,1 tuổi (năm 1999) lên 27,2 tuổi (năm 2024). Trong khi đó, mức sinh vào năm 2024 đã giảm một nửa so với năm 1989, xuống mức thấp nhất trong lịch sử là 1,91 con/phụ nữ và có xu hướng sụt giảm nhanh hơn trong hai năm gần đây.
Đáng chú ý, tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM, tỉ suất sinh đang tiến tới vùng “sinh thấp nghiêm trọng” (dưới 1,3 con/phụ nữ) theo phân loại của Liên Hợp Quốc. Mà một trong những nguyên nhân phải kể đến, như Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam (VARS IRE) đã từng thông tin, là do chi phí sinh hoạt và đặc biệt là giá nhà ở liên tục leo thang, thiết lập mặt bằng giá mới vượt xa thu nhập trung bình của người trẻ. Xu hướng “ngại cưới, lười sinh” không chỉ là hệ quả của điều kiện sống đắt đỏ mà trong dài hạn sẽ dần trở thành yếu tố quay ngược ảnh hưởng đến thị trường bất động sản (BĐS).
Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam nhận định, mức sinh giảm kéo theo quy mô hộ gia đình và số lượng hộ mới hình thành thu hẹp, đồng thời quy mô dân số trong độ tuổi lao động và lập gia đình - nhóm khách hàng chủ lực của thị trường bất động sản - cũng giảm dần. Điều này khiến nhu cầu nhà ở nói chung suy yếu và cấu trúc nhu cầu dịch chuyển theo hướng ưu tiên các sản phẩm diện tích vừa và nhỏ, tối ưu chi phí, thay vì căn hộ lớn.
Khi cầu thực tế bị thu hẹp, tỉ lệ hấp thụ trên thị trường giảm rõ rệt, đặc biệt ở các phân khúc không phù hợp với xu hướng nhân khẩu học mới. Trong khi đó, giá nhà vẫn duy trì ở mức cao và chưa được điều chỉnh linh hoạt, làm gia tăng khó khăn trong tiêu thụ các căn hộ diện tích lớn, tổng giá trị cao. Hệ quả là tồn kho có nguy cơ gia tăng, vòng quay vốn chậm lại và áp lực thanh khoản đè nặng lên các chủ đầu tư, buộc thị trường phải xem xét điều chỉnh cơ cấu sản phẩm, chính sách giá và giải pháp tài chính để kích cầu.
Trong bối cảnh giá nhà liên tục tăng vượt xa khả năng tài chính của phần lớn người dân, trong khi thu nhập - đặc biệt của người trẻ đang không theo kịp tốc độ tăng giá, một bộ phận lớn thế hệ này đang dần từ bỏ kỳ vọng sở hữu nhà riêng và chuyển sang thuê nhà lâu dài. Thực trạng này không chỉ ảnh hưởng đến nhu cầu mua bất động sản mà còn tác động tiêu cực tới quyết định kết hôn, sinh con, làm gia tăng nguy cơ giảm tỉ lệ sinh trong tương lai.
Kinh nghiệm từ một số quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc hay Singapore cho thấy, mức sinh thấp kéo dài kết hợp giá nhà cao đã dẫn đến thiếu hụt lao động trẻ, gánh nặng an sinh xã hội tăng mạnh và áp lực duy trì tăng trưởng kinh tế. Để tránh rơi vào vòng xoáy tương tự, Nhà nước cần có chính sách đồng bộ nhằm kiểm soát giá nhà ở mức hợp lý, mở rộng nguồn cung nhà giá phải chăng, hỗ trợ tài chính cho người trẻ mua nhà, đồng thời kết hợp các biện pháp khuyến khích kết hôn và sinh con, bảo đảm nền tảng nhân khẩu học ổn định cho phát triển bền vững.
Giá nhà leo thang, thu nhập chậm tăng khiến giới trẻ dè dặt chuyện cưới và sinh con. Ảnh: Hải Nguyễn
Trong bản tin mới nhất, Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam - cho biết, cùng với xu hướng kết hôn muộn và tâm lý “ngại cưới, lười sinh” phổ biến ở giới trẻ, đặc biệt tại các đô thị lớn, Việt Nam đang bước vào quá trình già hóa dân số nhanh chóng.
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê (nay là Cục Thống kê), độ tuổi kết hôn trung bình lần đầu đã tăng từ 24,1 tuổi (năm 1999) lên 27,2 tuổi (năm 2024). Trong khi đó, mức sinh vào năm 2024 đã giảm một nửa so với năm 1989, xuống mức thấp nhất trong lịch sử là 1,91 con/phụ nữ và có xu hướng sụt giảm nhanh hơn trong hai năm gần đây.
Đáng chú ý, tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM, tỉ suất sinh đang tiến tới vùng “sinh thấp nghiêm trọng” (dưới 1,3 con/phụ nữ) theo phân loại của Liên Hợp Quốc. Mà một trong những nguyên nhân phải kể đến, như Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam (VARS IRE) đã từng thông tin, là do chi phí sinh hoạt và đặc biệt là giá nhà ở liên tục leo thang, thiết lập mặt bằng giá mới vượt xa thu nhập trung bình của người trẻ. Xu hướng “ngại cưới, lười sinh” không chỉ là hệ quả của điều kiện sống đắt đỏ mà trong dài hạn sẽ dần trở thành yếu tố quay ngược ảnh hưởng đến thị trường bất động sản (BĐS).
Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam nhận định, mức sinh giảm kéo theo quy mô hộ gia đình và số lượng hộ mới hình thành thu hẹp, đồng thời quy mô dân số trong độ tuổi lao động và lập gia đình - nhóm khách hàng chủ lực của thị trường bất động sản - cũng giảm dần. Điều này khiến nhu cầu nhà ở nói chung suy yếu và cấu trúc nhu cầu dịch chuyển theo hướng ưu tiên các sản phẩm diện tích vừa và nhỏ, tối ưu chi phí, thay vì căn hộ lớn.
Khi cầu thực tế bị thu hẹp, tỉ lệ hấp thụ trên thị trường giảm rõ rệt, đặc biệt ở các phân khúc không phù hợp với xu hướng nhân khẩu học mới. Trong khi đó, giá nhà vẫn duy trì ở mức cao và chưa được điều chỉnh linh hoạt, làm gia tăng khó khăn trong tiêu thụ các căn hộ diện tích lớn, tổng giá trị cao. Hệ quả là tồn kho có nguy cơ gia tăng, vòng quay vốn chậm lại và áp lực thanh khoản đè nặng lên các chủ đầu tư, buộc thị trường phải xem xét điều chỉnh cơ cấu sản phẩm, chính sách giá và giải pháp tài chính để kích cầu.
Trong bối cảnh giá nhà liên tục tăng vượt xa khả năng tài chính của phần lớn người dân, trong khi thu nhập - đặc biệt của người trẻ đang không theo kịp tốc độ tăng giá, một bộ phận lớn thế hệ này đang dần từ bỏ kỳ vọng sở hữu nhà riêng và chuyển sang thuê nhà lâu dài. Thực trạng này không chỉ ảnh hưởng đến nhu cầu mua bất động sản mà còn tác động tiêu cực tới quyết định kết hôn, sinh con, làm gia tăng nguy cơ giảm tỉ lệ sinh trong tương lai.
Kinh nghiệm từ một số quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc hay Singapore cho thấy, mức sinh thấp kéo dài kết hợp giá nhà cao đã dẫn đến thiếu hụt lao động trẻ, gánh nặng an sinh xã hội tăng mạnh và áp lực duy trì tăng trưởng kinh tế. Để tránh rơi vào vòng xoáy tương tự, Nhà nước cần có chính sách đồng bộ nhằm kiểm soát giá nhà ở mức hợp lý, mở rộng nguồn cung nhà giá phải chăng, hỗ trợ tài chính cho người trẻ mua nhà, đồng thời kết hợp các biện pháp khuyến khích kết hôn và sinh con, bảo đảm nền tảng nhân khẩu học ổn định cho phát triển bền vững.
