Thợ Săn🏹
Con chim biết nói
Theo TS Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, “kẻ giấu mặt” của ô nhiễm không khí ở đô thị chính là giao thông, đặc biệt ở khu vực nội thành và các tuyến quốc lộ. Khí thải từ ô tô, xe máy chạy xăng dầu, bụi đường, bụi từ ma sát má phanh… đang âm thầm tấn công lá phổi của hàng triệu người dân.
Thành phố “ngộp thở”
Ngày 15/8, tại Hội thảo “Giải pháp giảm ô nhiễm không khí đô thị” do Báo Tuổi Trẻ phối hợp với Cục Môi trường - Bộ Nông nghiệp và Tài nguyên, Sở Nông nghiệp và Môi trường TPHCM tổ chức, TS. Hoàng Dương Tùng cho biết mỗi người hít thở khoảng 10.000 lít không khí/ngày. Nhưng ở nhiều đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM , chất lượng không khí không hề "dễ thở".
Trong 6 tháng đầu năm nay, TPHCM có hơn 65 ngày ô nhiễm vượt chuẩn. Ngày 14/1, chỉ số AQI đạt 194, đưa thành phố lên vị trí thứ 4 thế giới về mức độ ô nhiễm không khí trong nhóm các đô thị lớn. Hà Nội cũng không khá hơn, với hơn 80 ngày ở mức “xấu” và “rất xấu”, nhiều đợt AQI lên tới 200-250, vượt xa quy chuẩn cho phép.
Chuyên gia chia sẻ giải pháp giảm ô nhiễm không khí đô thị.
Theo ông Tùng, mức độ ô nhiễm đặc biệt nghiêm trọng vào mùa đông ở Hà Nội và mùa khô ở TPHCM, khi điều kiện thời tiết khiến bụi mịn PM2.5 (là loại có kích thức nhỏ hơn 2,5um, nhỏ hơn 1/30 sợi tóc) lơ lửng lâu hơn trong không khí.
Ông Tùng xác định "kẻ giấu mặt" của ô nhiễm không khí ở đô thị chính là giao thông (ở phường nội thành và các tuyến đường quốc lộ). Nhất là từ khí thải của ô tô, xe máy chạy xăng dầu, bụi đường, một phần do ma sát má phanh...
"Sở dĩ chất lượng không khí ngày càng xấu đi do các đô thị chưa kiểm soát tốt các nguồn thải, nhận thức về tác hại ô nhiễm không khí và quyết tâm chính trị giải quyết vấn đề ở một số nơi chưa cao” - ông Tùng nhìn nhận.
Các chuyên gia cho rằng, nguyên nhân khiến ô nhiễm không khí đô thị chưa được cải thiện rõ rệt là do việc kiểm soát nguồn thải chưa hiệu quả; thiếu dữ liệu đầy đủ để xây dựng chính sách; kinh phí hạn chế; nhận thức của một bộ phận người dân và lãnh đạo địa phương chưa cao và đặc biệt là thiếu phối hợp giữa các tỉnh, thành lân cận.
Xe đạp, xe điện được người dân ngày càng quan tâm.
Bà Ngô Nguyễn Ngọc Thanh - Phó Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Môi trường TPHCM - cho biết, khu vực TPHCM trước đây có mật độ dân số cao gấp 15 lần mật độ dân số trung bình của cả nước dẫn đến vấn đề ô nhiễm không khí cấp bách hơn. “Từ ngày 1/7, TPHCM có phạm vi quy mô mới, điều này sẽ tạo ra những thách thức cũng như cơ hội để thành phố triển khai chuyển đổi xanh” – bà Thanh nói.
Giải pháp lâu dài
Tại hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng chuyển đổi phương tiện cá nhân sang xe điện là bước đi tất yếu. PGS, TS. Nguyễn Đình Thọ - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, chính sách nông nghiệp và môi trường - đề xuất áp dụng các chương trình định giá carbon, tín chỉ xe điện, cùng các ưu đãi vay vốn để khuyến khích người dân đổi phương tiện.
Các chuyên gia cũng gợi ý TPHCM và Hà Nội nên học hỏi kinh nghiệm từ Bắc Kinh, nơi chính quyền giao chỉ tiêu giảm phát thải cụ thể cho từng quận, gắn trách nhiệm với người đứng đầu, đồng thời trợ giá mạnh cho xe điện và phát triển hạ tầng sạc nhanh.
Người dân tham quan các mẫu xe máy điện tại một triển lãm đang diễn ra tại TPHCM.
Bên cạnh việc khuyến khích người dân, chính quyền cần siết chặt tiêu chuẩn khí thải với xe xăng dầu , từng bước loại bỏ xe cũ nát, kết hợp mở rộng khu vực hạn chế phương tiện chạy xăng trong giờ cao điểm. TPHCM đã có kế hoạch thiết lập các “vùng không xăng dầu” tại trung tâm và khu đông dân cư.
“TPHCM có thể học từ kinh nghiệm của Bắc Kinh trong phân bổ cho địa phương, gắn trách nhiệm người đứng đầu. Chúng ta cần hành động và làm ngay. Sự trì hoãn của hôm nay là ung thư, bệnh hô hấp mãn tính của chúng ta và thế hệ mai sau. Chúng ta không thể thở thay nhau, nhưng chúng ta có thể hành động vì nhau” - ông Tùng nhấn mạnh.
Đại diện Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM cho rằng, TPHCM cần quy hoạch đô thị xanh, hạ tầng xanh (metro, xe buýt công cộng); gia tăng không gian xanh (công viên, rừng và vành đai xanh); công trình xanh; kiểm soát bụi trong xây dựng (áp dụng các quy định nghiêm ngặt hơn cho các công trường xây dựng); cải thiện quản lý chất thải (nâng cao hệ thống thu gom và xử lý chất thải rắn, thúc đẩy tái chế và các sáng kiến chuyển đổi năng lượng).
