Don Jong Un
Thôi vậy thì bỏ
Ông Tô Ân Xô. (Hình minh họa: báo Tuổi Trẻ)
Từ một buổi thăng quân hàm tưởng chừng bình thường nhưng lại thu hút sự quan tâm đặc biệt đến từ giới quan sát chính sự Việt Nam. Ông Tô Ân Xô, trợ lý Tổng Bí Thư Tô Lâm được thăng hàm thượng tướng Công An. Động thái này diễn ra giữa bối cảnh nội bộ CSVN đấu đá lan rộng, các phe cánh quyền lực đang ráo riết thiết lập thế trận nhân sự trước Đại Hội Đảng XIV.
Chiều ngày 1 Tháng Tám, Chủ Tịch Nước Lương Cường đã chủ trì buổi lễ trao quyết định thăng quân hàm từ trung tướng lên thượng tướng cho các sĩ quan cấp cao trong lực lượng Quân Đội và Công An gồm:
-Tô Ân Xô, trợ lý tổng bí thư, phụ trách văn phòng Tổng Bí Thư.
-Thái Đại Ngọc, phó tổng tham mưu trưởng Quân Đội.
-Phạm Trường Sơn, phó Tổng Tham Mưu Trưởng Quân Đội.
-Trương Thiên Tô, phó chủ nhiệm tổng cục chính trị Quân Đội.
Trước đó, ngày 14 Tháng Bảy, ông Lương Cường cũng trao quyết định thăng quân hàm từ thượng tướng lên đại tướng cho ông Trịnh Văn Quyết –chủ nhiệm Tổng Cục Chính Trị Quân Đội. Cũng trong đợt này, có thêm 10 sĩ quan khác được thăng từ trung tướng lên thượng tướng, bao gồm các thứ trưởng Bộ Quốc Phòng- Công An và lãnh đạo cấp cao trong hai lực lượng này.
Ngoài hai đợt này, từ đầu năm 2025, CSVN cũng tiến hành hàng loạt đợt phong và thăng quân hàm cấp tướng, tá khác vừa công khai lẫn âm thầm, như trường hợp thăng quân hàm lên trung tướng một cách đột xuất, thần tốc dành cho Giám Đốc Công An TP.HCM Mai Hoàng vào hồi trung tuần tháng Bảy vừa qua.
Trong hệ thống chính trị Việt Nam, việc thăng quân hàm trong Quân Đội và Công An không đơn thuần là sự ghi nhận công lao, lòng trung thành của cá nhân đối với tổ chức, lãnh đạo, mà là hoạt động nhằm tăng cường niềm tin, sự gắn bó giữa lãnh đạo cấp cao và các tướng lĩnh, những mắt xích quan trọng trong hệ thống quyền lực. Đặc biệt trong giai đoạn này, việc thăng quân hàm là cách giới “chóp bu” CSVN sắp xếp quyền lực, bố trí nhân sự, xây dựng đội ngũ thân cận đặt đúng nơi đúng chỗ để bảo đảm sự ổn định, kế thừa quyền lực.
Nếu như việc thăng quân hàm cho Trịnh Văn Quyết, một nhân tố chiến lược nhằm đại diện cho lực lượng Quân Đội, tranh cử ghế ủy viên Bộ Chính Trị, thì đối với trường hợp của ông Tô Ân Xô lại cho thấy rõ ràng một điều, Công An đang kết hợp với văn phòng Tổng Bí Thư giữ vai trò trọng yếu trong cơ cấu quyền lực và nhân sự chủ chốt sắp tới. Giới “chóp bu” CSVN giăng ra thế trận chính trị nội bộ đầy kịch tính để hai phe Quân Đội và Công An tranh đấu hòng phân định giàn lãnh đạo mới.
Càng gần đến thời khắc quyết định càng xuất hiện nhiều động thái sắp xếp nhân sự dồn dập và toan tính hơn. Thông thường, quá trình chuẩn bị nhân sự cấp chiến lược cho mỗi kỳ Đại Hội bắt đầu trước đó từ 1- 1,5 năm. Đại Hội XIV sẽ tổ chức vào Tháng Một năm 2026, thời điểm hiện tại cực kỳ quan trọng để hoàn thiện hồ sơ cho các ứng cử viên chiến lược ở tất cả ban ngành, lực lượng.
Trở lại việc thăng quân hàm vừa qua, thu hút sự chú ý của dư luận nhiều nhất chính là trường hợp của ông Tô Ân Xô, vốn là người trợ lý đi theo từng bước chân với Tổng Bí Thư Tô Lâm, việc được thăng lên thượng tướng Công An giúp ông này lọt vào nhóm ứng viên tiềm năng Trung Ương hoặc thậm chí Bộ Chính Trị. Năm nay ông Xô đã 64 tuổi, sắp bước vào tuổi nghỉ hưu, không trực tiếp nắm lực lượng chiến đấu, chủ yếu công tác truyền thông, phát ngôn chính cho Tổng Bí Thư Tô Lâm, được nâng hàm thượng tướng quả là một bước tiến cực kỳ hiếm thấy. Cũng xuất thân từ ngành Công An như Lương Tam Quang và Nguyễn Duy Ngọc nhưng ông Xô không điều hành lực lượng vũ trang, vũ khí chính là thông tin.
Tô Ân Xô nổi bật từ thời còn công tác ở Bộ Công An, thường xuyên cung cấp thông tin chính thức về các vụ án chống tham nhũng, chính trị như: Vụ bắt cựu Chủ Tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung, đại án Việt Á… Với vai trò này, giúp ông nắm được nhiều nguồn thông tin nhạy cảm, cơ mật và đồng thời giúp ông tạo sự ảnh hưởng mạnh mẽ ở công chúng cũng như nội bộ CSVN.
Việc thăng hàm có thể là một thông điệp ân huệ mà CSVN dành tặng cho ông Xô trước khi về hưu, hoặc cho thấy ông chưa hết vai trò và không chừng sẽ được cơ cấu vào vị trí cao hơn, có thể là ủy viên Trung Ương Đảng hoặc thành viên Ban Bí Thư chứ không còn người đứng sau Tô Lâm. Qua đó cho thấy, CSVN ngoài mặt tăng cường thế trận chính trị nội bộ vừa cân bằng quyền lực giữa các phe nhóm, đặc biệt phe quân đội và công an. Phe Công An, dựa vai trò bảo vệ an ninh nội bộ, kiểm soát thông tin-truyền thông, lấy chống tham nhũng để hạ bệ đối thủ, tạo lợi thế chính trị, nắm hồ sơ lý lịch phe khác. Phe Quân Đội, dựa vào vai trò bảo vệ an ninh-quốc phòng, uy tín truyền thống đấu tranh bảo vệ chủ quyền và ngoại giao.
Dù không thể hiện công khai nhưng giới quan sát chính sự Việt Nam đều thấy rõ, cả hai phe thường chạy đua quyết liệt để giành từng suất ghế trong Bộ Chính Trị và Ban Bí Thư, tối đa hóa tầm ảnh hưởng ở hầu hết các cơ quan trọng yếu, chi phối nhân sự trước khi danh sách “Tứ Trụ” mới được ấn định.
Do đó, việc thăng quân hàm rầm rộ, không đơn thuần là quy trình hành chính chỉ để vinh danh mà có thể là phép thử xem phe nào có thế lực chống lưng mạnh hơn, diễn biến đang ở thế giằng co. Bên nào thắng thế sẽ có quyền quyết định chính sách quan trọng trong 5 năm tới, ảnh hưởng sâu rộng tới tương lai chính trị, kinh tế và xã hội của Việt Nam.
Từ sự kiện thăng hàm thượng tướng cho Tô Ân Xô cho thấy một đại cục chính trị, Bộ Công An hiện giữ vị trí trung tâm trong đấu đá quyền lực, là nơi tập trung quyền lực mạnh nhất sau khi Bộ Quốc Phòng và các phe khác như Chính Phủ bị suy yếu. Họ giữ ông Xô để củng cố phe cánh, phô trương lực lượng thông qua việc kiểm soát truyền thông và dư luận .
Cuộc đấu đá nội bộ, tranh giành quyền lực trong nội bộ CSVN đã bước đến giai đoạn cuối cùng của sự quyết liệt.
