Chính xác! Corticoid được ví như là một loại "thần dược" hay "phù thủy" trong y học, đặc biệt là với các bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi, nhưng nó cũng là một "con dao hai lưỡi" vô cùng sắc bén.
Sở dĩ Corticoid có biệt danh này là vì nó có các tác dụng rất mạnh mẽ, giúp cải thiện triệu chứng một cách nhanh chóng:
I. Vì sao Corticoid được coi là "Thần dược"?
Corticoid (hay Glucocorticoid) là một nhóm hormone steroid tổng hợp, có tác dụng tương tự như hormone cortisol tự nhiên do tuyến thượng thận của cơ thể sản xuất. Nó được dùng để điều trị nhiều bệnh lý nhờ vào các tác dụng chính:
Chống Viêm cực mạnh: Giúp giảm sưng, nóng, đỏ, đau nhanh chóng. Điều này rất quan trọng với các bệnh lý mạn tính gây đau đớn ở người già như:
Viêm khớp dạng thấp
Thoái hóa khớp (đặc biệt khi tiêm vào khớp)
Gút cấp tính
Chống Dị Ứng: Giảm nhanh các triệu chứng dị ứng nặng.
Ức Chế Miễn Dịch: Giúp kiểm soát các bệnh tự miễn (khi hệ miễn dịch tấn công nhầm vào cơ thể), ví dụ như Lupus ban đỏ hệ thống.
Điều trị các bệnh hô hấp: Giúp kiểm soát cơn hen phế quản, Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).
II. Vì sao Corticoid là "Con dao hai lưỡi" và tiềm ẩn nguy hiểm?
Tác dụng nhanh và mạnh mẽ của Corticoid đi kèm với rất nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng nếu bị lạm dụng, dùng sai liều hoặc dùng kéo dài (như trường hợp mặt tròn tích nước bạn đã đề cập). Các rủi ro đặc biệt nguy hiểm với người cao tuổi bao gồm:
Tác dụng phụ
Hội chứng Cushing
Giải thích và Hậu quả: Gây mặt tròn, tích mỡ ở thân và cổ, tăng cân nhanh chóng.
Suy tuyến thượng thận
Giải thích và Hậu quả: Nếu dùng thuốc kéo dài rồi ngừng đột ngột, tuyến thượng thận bị ức chế, không kịp sản xuất hormone tự nhiên, có thể gây suy thượng thận cấp, rất nguy hiểm đến tính mạng.
Loãng xương
Giải thích và Hậu quả: Corticoid làm giảm hấp thu Canxi và tăng hủy xương, khiến người già dễ bị gãy xương, xẹp đốt sống, đặc biệt nguy hiểm.
Rối loạn chuyển hóa Tăng đường huyết (nguy cơ hoặc làm nặng thêm bệnh tiểu đường),
Giải thích và Hậu quả
Tăng huyết áp, Rối loạn mỡ máu.
Hệ tiêu hóa
Giải thích và Hậu quả: Tăng nguy cơ loét và xuất huyết dạ dày - tá tràng.
Hệ miễn dịch Suy giảm miễn dịch
Giải thích và Hậu quả
dễ bị nhiễm trùng (vi khuẩn, virus, nấm), khiến bệnh nhiễm trùng trở nên nặng hơn.
Mắt Tăng nhãn áp (Glaucoma), Đục thủy tinh thể.
Tóm lại:
Corticoid là một loại thuốc thiết yếu giúp cứu mạng và cải thiện chất lượng sống cho nhiều bệnh nhân, nhất là người cao tuổi. Tuy nhiên, việc sử dụng cần phải được bác sĩ chuyên khoa chỉ định, theo dõi nghiêm ngặt về liều lượng và thời gian. Tuyệt đối không tự ý mua và sử dụng các loại thuốc giảm đau hoặc "thuốc bổ" không rõ nguồn gốc vì chúng có thể chứa Corticoid.
