Thợ săn 🏹
Thanh niên Ngõ chợ
Trung Quốc phá 300 đập trên nhánh sông Dương Tử
Trung Quốc tháo dỡ 300 đập và đóng nhiều nhà máy thủy điện nhỏ trên sông Xích Thủy, phụ lưu sông Dương Tử nhằm khôi phục đa dạng sinh thái.
Sông Xích Thủy là phụ lưu ở thượng nguồn sông Dương Tử. Ảnh: CGTN
Interesting Engineering đưa tin về thông báo tháo dỡ 300 đập và ngừng hoạt động hơn 90% nhà máy thủy điện nhỏ dọc theo sông Xích Thủy, một phụ lưu quan trọng ở thượng nguồn sông Dương Tử trong dự án can thiệp sinh thái toàn diện, hôm 11/7. Động thái này là một trong những nỗ lực lớn nhất của nhà chức trách nhằm khôi phục đa dạng sinh học thủy sinh ở con sông dài nhất châu Á sau khi hàng thập kỷ phát triển hạ tầng thủy điện đe dọa nghiêm trọng các loài cá bản địa, bao gồm cá tầm Dương Tử.
Sông Xích Thủy, chảy dài hơn 400 km qua tỉnh Vân Nam, Quý Châu và Tứ Xuyên, từ lâu được coi là nơi trú ẩn cuối cùng cho các loài cá quý hiếm và đặc hữu ở thượng nguồn sông Dương Tử. Từng bị chia cắt bởi mạng lưới dày đặc đập và nhà máy điện, hiện nay, nước sông chảy tự do hơn sau những cuộc phá dỡ quy mô lớn bắt đầu từ 2020.
Theo Xinhua, đến cuối 2024, 300 trong số 357 đập đã được tháo dỡ và 342 trong số 373 nhà máy thủy điện nhỏ đã đóng cửa. Việc tháo dỡ giúp khôi phục dòng chảy tự nhiên, kết nối môi trường sống bị chia cắt và mở lại tuyến di cư quan trọng để sinh sản của cá. Môi trường sinh thái hiện nay của sông Xích Thủy có thể đáp ứng nhu cầu sống và sinh sản của cá tầm Dương Tử, theo Liu Fei, nhà nghiên cứu tại Viện Thủy sinh học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc ở Vũ Hán.
Quảng cáo
Trong nhiều thập kỷ, quần thể cá ở lưu vực sông Dương Tử suy giảm nghiêm trọng do can thiệp của con người. Các nhà máy thủy điện thay đổi dòng chảy, giảm lượng oxy và cắt đứt kết nối quan trọng giữa các khu vực sinh sản và kiếm ăn.
Chiến lược khôi phục sông ngòi rộng hơn của Trung Quốc không chỉ dừng lại ở tháo dỡ đập. Lệnh cấm đánh bắt kéo dài một thập kỷ được ban hành vào 2020, hạn chế khai thác cát và quy định nghiêm ngặt về dự án hạ tầng mới góp phần cải thiện đáng kể đa dạng sinh học và chất lượng nước. Chỉ riêng tại tỉnh Tứ Xuyên, chính quyền sửa chữa 5.131 nhà máy thủy điện vào cuối 2021, đóng cửa 1.223 nhà máy trong số đó.
Từng bị Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) tuyên bố tuyệt chủng trong tự nhiên vào 2022, cá tầm Dương Tử đang có dấu hiệu hồi phục. Nhóm của Liu đã thả hai lứa cá tầm nuôi trong trại nhân giống xuống sông Xích Thủy trong 2023 và 2024. Vào tháng 4/2025, 20 con cá trưởng thành được thả xuống khúc sông ở Quý Châu để kiểm tra chúng có thể sinh sản tự nhiên trong môi trường sống được khôi phục hay không. Giữa tháng 4, các nhà nghiên cứu xác nhận hành vi đẻ trứng và cá con nở thành công.
Quần thể cá, động vật không xương sống và lưỡng cư bắt đầu phục hồi. Đánh giá chất lượng nước ghi nhận phần khúc sông là "xuất sắc", và cường độ khai thác cát giảm mạnh. Thay đổi của Trung Quốc trong cách quản lý các dòng sông cho thấy trọng tâm mới hướng tới bảo vệ hệ sinh thái thay vì tối đa hóa sản xuất năng lượng.
(Theo Interesting Engineering, SCMP, Xinhua)
