Johnny Lê Nữu Vượng
Già làng
Máy bay phản lực tư nhân. Những chiếc xe sang trọng. Biệt thự có sân bay trực thăng. Khi người nộp thuế cảm thấy khó khăn, mạng xã hội xôn xao với các bài đăng gọi “những đứa trẻ nepo” và lối sống xa hoa của các gia đình quan chức cộng sản Nepal rồi lên mạng chê dân nghèo Nepal, mạt sát dân Nepal?
Why your social media feed is flooded with 'lifestyle checks'
“Scholar ng bayan.” This is how some social media users have described the children of politicians, contractors and government officials linked to the
interaksyon.philstar.com
Nepal, một quốc gia Himalaya xinh đẹp nhưng đang chìm trong khủng hoảng kinh tế và xã hội, đang chứng kiến sự bùng nổ của những cuộc biểu tình từ thế hệ trẻ. Ngày 9 tháng 9 năm 2025, hàng nghìn thanh niên đã đổ ra đường phố Kathmandu, không chỉ phản đối lệnh cấm mạng xã hội mà còn lên án sâu sắc hơn: sự tha hóa của giới tinh hoa chính trị và con cái họ – những "nepo kids" (nepotism kids, con cháu nhờ quan hệ). Những hình ảnh con cái các chính trị gia khoe khoang lối sống xa hoa trên Instagram và TikTok, với túi Gucci, xe sang Mercedes và kỳ nghỉ ở Maldives, đã trở thành ngòi nổ cho cơn thịnh nộ. Trong khi đó, hàng triệu người dân thường chật vật với nghèo đói, thất nghiệp và thậm chí hy sinh mạng sống ở nước ngoài để kiếm miếng cơm manh áo. Sự tương phản gay gắt này không chỉ là biểu tượng của bất bình đẳng, mà còn là lời tố cáo hệ thống tham nhũng ăn sâu vào bộ máy nhà nước Nepal.
An aerial view shows demonstrators gathered outside Nepal’s Parliament during a protest in Kathmandu yesterday. Photo: AFP
Hãy nhìn vào những con số cụ thể để thấy rõ mức độ nghiêm trọng. Theo Chỉ số Phát triển Con người (HDI) của Liên Hợp Quốc năm 2024, Nepal xếp hạng 143/193 quốc gia, với GDP bình quân đầu người chỉ khoảng 1.400 USD – một trong những mức thấp nhất châu Á. Bất bình đẳng thu nhập thì càng đáng báo động: Hệ số Gini của Nepal đạt 0.328 vào năm 2022 (dữ liệu mới nhất từ Ngân hàng Thế giới), phản ánh khoảng cách giàu nghèo ngày càng rộng. Khoảng 18% dân số sống dưới mức nghèo đói quốc tế (dưới 2,15 USD/ngày), trong khi tỷ lệ thất nghiệp thanh niên lên đến 19,2% theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) năm 2024. Thế hệ Gen Z, chiếm hơn 40% dân số Nepal (tuổi trung bình quốc gia chỉ 25), đang đối mặt với tương lai u ám: lạm phát thực phẩm tăng 7,5% năm 2024, và hàng nghìn sinh viên tốt nghiệp đại học nhưng không có việc làm ổn định. Những con số này không phải trừu tượng; chúng là thực tế của hàng triệu gia đình Nepal, nơi cha mẹ phải vay nợ để con cái học hành, trong khi "nepo kids" được trao vị trí cao mà không cần nỗ lực.
Millions of demonstrators in Nepal took to the streets
Sự phẫn nộ càng dâng cao khi so sánh với lối sống của con cháu quan chức. Trên mạng xã hội, những tài khoản như của con gái một bộ trưởng nổi tiếng đã đăng ảnh khoe túi xách Gucci trị giá hơn 3.000 USD, hay xe Lamborghini đậu trước biệt thự ở Kathmandu – những thứ mà lương trung bình hàng tháng của người dân chỉ khoảng 200 USD khó lòng chạm tới. Một ví dụ điển hình là trường hợp con trai cựu Thủ tướng KP Sharma Oli, người thường xuyên chia liên quan đến gia đình chính trị gia chiếm tỷ lệ cao. Những "nepo kids" này không chỉ hưởng thụ mà còn bảo vệ đặc quyền: một bài đăng trên X (Twitter) từ con gái một nghị sĩ gần đây biện minh rằng "Cha mẹ chúng tôi làm việc chăm chỉ, các bạn không", trong khi bỏ qua nguồn gốc tài sản từ quỹ công. Điều này đã khơi dậy phong trào #NepoKidsOut, với hàng nghìn bài đăng chỉ trích sự xa xỉ này là "đâm sau lưng" vào nỗ lực của thế hệ trẻ.
Đỉnh điểm của sự tương phản là câu nói đau lòng từ một thanh niên tham gia biểu tình: "Con cái quan chức trở về mang theo túi Gucci, còn con cái dân thường về nước bằng quan tài". Câu nói này ám chỉ số phận bi thảm của hàng trăm công dân Nepal tham gia cuộc chiến ở Ukraine như lính đánh thuê. Theo Bộ Ngoại giao Nepal, ít nhất 20 người Nepal đã thiệt mạng chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, và thi thể họ được gửi về nước trong quan tài gỗ rẻ tiền, trong khi gia đình phải chịu chi phí vận chuyển lên đến 5.000 USD. Tổng cộng, hơn 2.000 công dân Nepal đang bị kẹt ở Ukraine, nhiều người trong số họ ra đi vì nghèo đói và thiếu cơ hội việc làm tại quê nhà. Những người này, chủ yếu là thanh niên từ vùng nông thôn, kiếm được 1.000-2.000 USD/tháng ở mặt trận – gấp 5-10 lần thu nhập trung bình ở Nepal – nhưng cái giá là mạng sống.
Trong khi đó, con cháu quan chức du lịch châu Âu bằng máy bay riêng, đăng story về "kỳ nghỉ mơ ước" ở Maldives, nơi chi phí một tuần có thể lên đến 10.000 USD. Sự mỉa mai này không chỉ là cá nhân mà là hệ quả của chính sách thất bại: chính phủ Nepal không tạo việc làm, không kiểm soát tham nhũng, để thế hệ trẻ phải bán mạng ở nước ngoài.Phải đi làm lính đánh thuê Gurkha thời đại của drone của công nghệ chứ không phải liều mạng vác súng tử thủ, lính Ukraine thua chạy vẫn láo Drone FPV quay lại hồi mã thương, nên chết vô số
người Nepal chiến đấu cho Nga phần lớn đều ra đi tự nguyện, được thôi thúc bởi cái nghèo và khoản thưởng ký hợp đồng 2.000 USD, cũng như viễn cảnh không thực tế được vẽ ra trong các video lan truyền trên mạng xã hội.
Nhưng những người khác đã mắc lừa của môi giới, theo 6 người lính Nepal và gia đình của những người vẫn còn ở lại Nga. Họ đều vay tiền hoặc rót tiền tiết kiệm cả đời vào chuyến đi này với hy vọng thu được khoản lợi nhuận cao hơn.
Lính đánh thuê người Nepal và nước ngoài khác trong trại huấn luyện của công ty Wagner PMC vào tháng 6/2023
Trong đoạn video được đăng bởi cố vấn của Bộ trưởng Bộ Nội vụ Ukraine Anton Gerashchenko, người đàn ông tên Bibek Khatri đến từ Nepal - nơi có dân số và tỷ lệ thất nghiệp ngày càng tăng - thừa nhận gia nhập lực lượng Nga chỉ vì tiền.
"Gia đình tôi đang gặp khó khăn. Mẹ tôi không có việc làm, chúng tôi cần tiền. Vì vậy, tôi đã quyết định gia nhập quân đội Nga", Khatri nói trong video. Anh cho biết, bạn bè của anh đã khuyên anh gia nhập đội ngũ lính đánh thuê.
"Tôi muốn trở về với mẹ tôi như một người đàn ông thành đạt. Vì vậy, tôi đã gia nhập", Khatri nói.
Khatri không phải là người duy nhất bị thu hút bởi những lời đề nghị béo bở từ Moscow. Đại sứ Nepal tại Nga Milan Raj Tuladhar cho biết trong cuộc phỏng vấn với tờ Kyiv Post rằng, gần 200 công dân Nepal được cho là đang phục vụ trong quân đội Nga với tư cách lính đánh thuê.
Tờ Independent nhận định, đây chắc chắn là một công việc có mức độ rủi ro cao. Ít nhất 6 công dân Nepal đã thiệt mạng khi chiến đấu cho Nga trên tiền tuyến trong cuộc xung đột Nga - Ukraine, khiến chính phủ Nepal phải chịu áp lực từ công chúng trong việc đưa thanh niên nước này trở về.
Tức nước vỡ bờ
Những cuộc biểu tình ở Nepal, dẫn đến ít nhất 13 người chết và buộc Thủ tướng từ chức, là lời cảnh tỉnh cho toàn xã hội. Nepo kids không chỉ là biểu tượng của đặc quyền; họ đại diện cho một hệ thống nơi 1% dân số kiểm soát hơn 40% tài sản quốc gia (dữ liệu Oxfam 2024). Sự phẫn nộ này phải dẫn đến thay đổi: cải cách chống tham nhũng, tạo việc làm cho thanh niên, và chấm dứt sự khoe khoang vô cảm trên mạng xã hội. Nếu không, Nepal sẽ tiếp tục là nạn nhân của chính sự bất công mà nó tạo ra.
Vợ cựu thủ tướng Nepal kẻ sống xa hoa lãng phí mua sắp đồ hiệu Âu Châu đã bị thiêu sống khi người biểu tình phóng hỏa nhà riêng. Bà Rajyalaxmi Chitrakar, vợ cựu thủ tướng Nepal Jhalanath Khanal qua đời hôm 9-9 sau khi những người biểu tình phóng hỏa nhà riêng của ông bà ở khu Dallu, thủ đô Kathmandu.
Bà Rajyalaxmi Chitrakar, vợ của cựu thủ tướng Nepal Jhalanath Khanal - Ảnh: MIX VALE
Sự việc diễn ra giữa lúc hàng ngàn thanh niên Gen Z xuống đường phản đối việc Chính phủ Nepal chặn hầu hết nền tảng mạng xã hội như Facebook, X, YouTube, Instagram với lý do các công ty không đăng ký và tuân thủ giám sát.
Một đoạn video gây sốc lan truyền trên mạng cho thấy Bộ trưởng Tài chính Bishnu Prasad Paudel, 65 tuổi, bị người biểu tình truy đuổi, đá và đánh đập dã man ngay trên đường phố thủ đô.
Cảnh sát đã nổ súng vào đám đông ở Kathmandu, khiến 19 người thiệt mạng.
Dù lệnh cấm mạng xã hội được dỡ bỏ tối 8-9, biểu tình vẫn tiếp diễn.
Người biểu tình phóng hỏa nhà riêng nhiều lãnh đạo, đốt tòa nhà Quốc hội, buộc sân bay quốc tế Kathmandu đóng cửa. Quân đội phải điều trực thăng sơ tán một số bộ trưởng.
Trước tình hình bạo loạn leo thang, Thủ tướng Oli tuyên bố lập tức từ chức.
Bà Rajyalaxmi Chitrakar, vợ của cựu thủ tướng Nepal Jhalanath Khanal thiệt mạng do ngôi nhà bị đám đông biểu tình phóng hỏa âu là số! Bà phải biết ăn đè đầu cưỡi cổ dân, dân nổi dậy thì họ thiêu bà. Nghiệp quật!!
Source:
1. BBC News: "At least 13 dead after youth protests against Nepal social media ban" (https://www.bbc.com/news/articles/c78nd2zy9jgo).
2. Ngân hàng Thế giới: Nepal Gini Coefficient và Poverty Data (https://data.worldbank.org/country/nepal).
3. Transparency International: Corruption Perceptions Index 2024 (https://www.transparency.org/en/cpi/2024).
4. ILO: Youth Unemployment in Nepal (https://www.ilo.org/global/topics/youth-employment/lang--en/index.htm).
5. Bộ Ngoại giao Nepal: Báo cáo về công dân ở Ukraine (https://mofa.gov.np/nepali-citizens-in-ukraine/).
6. Oxfam: Inequality Report Nepal 2024 (https://www.oxfam.org/en/research/inequality-nepal).
