Nguồn hình ảnh,Bùi Văn Phú
Chụp lại hình ảnh,Tàu hàng và xe VinFast tại bến cảng Benicia, California tháng 12/2022
- Tác giả,Bùi Văn Phú
- Vai trò,Gửi cho BBC News Tiếng Việt từ Berkeley, California, Hoa Kỳ
- một giờ trước
Tháng 11/2021, VinFast đem xe ô tô chạy bằng điện qua Mỹ chào hàng lần đầu tiên trong một cuộc triển lãm quốc tế ở thành phố Los Angeles.
Là công ty ô tô còn non trẻ của Việt Nam, VinFast ra đời năm 2017, nên sự kiện "đem chuông đi đánh xứ người" gây chú ý trong cộng đồng người Việt và nhiều người đã đến xem. MC Nguyễn Cao Kỳ Duyên đã nhiệt tình quảng cáo cho VinFast ngay tại nơi triển lãm, khi cô trả lời PhoBolsaTV rằng dù cô đã đặt mua Tesla, nhưng sẽ hủy và chờ năm sau mua xe VinFast.
Một người bạn của tôi kể khi ghé gian hàng VinFast dịp này đã được chiêu đãi nhiều món ăn ngon, rượu thơm.
Xem hình ảnh về cuộc triển lãm được lan truyền trên mạng xã hội, tôi thấy thiết kế ngoại hình của VinFast trông đẹp không thua các xe mini SUV của Honda, Toyota, Volvo, BMW hay Hyundai, KIA, là những thương hiệu được ưa chuộng từ nhiều năm qua tại Hoa Kỳ.
Qua năm 2022, VinFast cũng đưa mặt hàng tham gia triển lãm ôtô ở Las Vegas và New York. Đến tháng 4, công ty bắt đầu nhận đơn của khách hàng ở Mỹ đặt mua VF8 hay VF9 và chỉ cần đặt trước 200 đôla. Trong các đợt khuyến mãi, VinFast còn tặng quà nghỉ dưỡng ba đêm ở khu du lịch VinPearl, Nha Trang cho những người đặt mua xe.
Nhiều phòng trưng bày xe VinFast được mở ra ở California – tại các thành phố Santa Monica, Commerce, San Diego ở miền nam và San Mateo, Corte Madera, Berkeley và Richmond ở miền bắc.
Cùng lúc, VinFast đầu tư xây dựng một khu lắp ráp tại bang Bắc Carolina, bờ đông nước Mỹ, với kinh phí đầu tư 4 tỉ đôla và tuyên bố sẽ tạo ra 7.500 việc làm, ban đầu dự kiến bắt đầu vận hành vào năm 2024. Dự án này đã được Tổng thống Joe Biden lên tiếng khen vào lúc đó.
Tôi đã ghé qua vài nơi trưng bày VinFast ở vùng Vịnh San Francisco và có thể nói bề ngoài và nội thất của xe trông đẹp. Về động cơ hay pin xe, tôi không biết vì chưa bao giờ làm chủ một chiếc xe chạy bằng điện và cũng không có hiểu biết nhiều về kỹ thuật.
Theo lời nhân viên tiếp thị tại cửa hàng VinFast ở thành phố Berkeley, đã có 70.000 người trong và ngoài Việt Nam đặt mua xe, tuy không có con số riêng cho khách hàng ở Mỹ, nhưng ông nói xe sẽ được giao vào cuối năm 2022.
Nhà máy VinFast đặt ở Hải Phòng. Công ty dùng công nghệ thiết kế của Ý, máy xe từ Đức và pin chạy xe từ Trung Quốc. Mẫu xe VF8 và VF9 xuất khẩu qua Mỹ có giá trên 50.000 đôla và người mua có thể được hoàn trả 7.500 đôla theo chính sách năng lượng sạch của Hoa Kỳ thời Tổng thống Joe Biden.
Nguồn hình ảnh,Bùi Văn Phú
Chụp lại hình ảnh,Xe VinFast VF8 trên đường vùng Vịnh San Francisco
Vào tháng 11 năm 2022, có một buổi lễ xuất quân ở bến cảng Hải Phòng đưa 999 xe VinFast đầu tiên vào thị trường Mỹ với sự hiện diện của Thủ tướng Phạm Minh Chính và Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper.
Sau chuyến hải hành vài tuần vượt Thái Bình Dương, vào ngày 15/12, con tàu VinFast chầm chậm lướt sóng dưới cầu Golden Gate tiến vào Vịnh San Francisco.
Sau vài ngày qua các thủ tục hải quan và kiểm tra, tàu vào bến cảng dành cho xe ô tô ở Benicia.
Trưa ngày 19/12/2022, tôi vào cảng, nhìn những chiếc xe VinFast chạy từ tàu xuống bến, rồi vào bãi đậu, lòng không khỏi ngạc nhiên khi thấy đoàn xe đang chuyển bánh trên đất Mỹ là đến từ quê cũ của mình.
Việt Nam nay thực sự đã có thể xuất khẩu xe ô tô! Có thật như thế không? Tôi muốn trực tiếp chứng kiến giờ phút lịch sử này, dù trước đó vài hôm nhiều tạp chí chuyên về ô tô ở Mỹ đã đăng những bài viết không thuận lợi về VinFast.
Ngày 13/12, các trang Dot.la và Motortrend.com đăng bài có nhan đề nêu thắc mắc nếu VF8 chỉ chạy được 180 dặm cho mỗi lần sạc bình mà giá 55.000 đô la thì có thể cạnh tranh trong thị trường xe điện ở Mỹ được không?
Trang mạng Jalopnik.com ngày 14/12 có bài dài của Kevin Williams, The VinFast VF8 is simply not ready for America (Nói đơn giản thì VinFast VF8 chưa sẵn sàng cho Hoa Kỳ).
Tác giả là phóng viên chuyên về ô tô mà VinFast đã mời sang thăm xưởng lắp ráp của công ty ở Hải Phòng, mọi chi phí do VinFast đài thọ. Ông cũng đã được lái thử xe VF8 khi đến thăm khu du lịch VinPearl, Nha Trang. Ông nêu nhận xét dòng xe VF8 quá tệ, chưa đủ tiêu chuẩn để vào thị trường Mỹ.
Một chi tiết tác giả đưa lên trong bài là khi đến thăm xưởng lắp ráp VinFast vào 10 giờ sáng mà ông thấy vắng công nhân làm việc, người đại diện VinFast nói họ đang ăn trưa.
Dù về lâu dài xe VinFast tốt xấu ra sao, nhưng ngày 20/12 trang Carscoops.com đưa tin ô tô sản xuất ở Việt Nam đã đạt đủ các tiêu chuẩn Mỹ để bán cho khách hàng.
Giữa tháng 5/2023, có thêm một chuyến tàu chở 1.879 xe VinFast đến Mỹ, cập cảng Benicia cho xuống hàng 1.098 xe, số còn lại được đem vào thị trường Canada.
Ngày 12/5, giới phê bình xe lại có những bài viết tiêu cực về Vinfast trên các tạp chí ô tô.
Bài trên Freencarreports.com có nhan đề Review: Don't buy the VinFast 2023 VF8 City Edition (Trải nghiệm xe: Đừng mua VinFast 2023 VF8 City Edition).
Mack Hogan, sau khi chạy thử và thấy xe rung lắc mạnh, đã viết trên tạp chí Roadandtrack.com như sau: "Công ty đã đem vào thị trường một sản phẩm cho cảm giác chưa hoàn thiện và đáng xấu hổ."
Các bài viết vào thời điểm này trên Motortrend.com và Theautopian.com cũng khuyên khách hàng không nên mua xe VinFast, sau khi các tác giả chạy thử xe và phát hiện hàng loạt lỗi.
Một người Việt ở San Jose, cô Katie Vuong, đưa chuyện xe VinFast lên Facebook, tôi có hỏi và cô kể rằng người giúp việc đưa đón con cô đi học mỗi ngày với xe VinFast, nhưng trong vài tháng mà thấy chị ấy đổi xe mấy lần. Chị cho biết mỗi lần xe có trục trặc, công ty đổi ngay cho một xe mới để chạy trong khi chờ sửa xe bị hư.
Chính sách bảo hành của VinFast đã đáp ứng tốt cho khách hàng. Còn bảo hiểm cho xe VinFast đắt rẻ ra sao, tôi hỏi một người quen là nhân viên công ty State Farm và được biết giá bảo hiểm hai chiều cho VinFast VF8 là 1.700 đô la cho sáu tháng, cũng bằng với bảo hiểm cho Tesla.
Nguồn hình ảnh,Bùi Văn Phú
Chụp lại hình ảnh,Gian hàng của VinFast trong hội chợ Tết 2024 ở San Jose, California
Sau ba năm vào thị trường Mỹ, VinFast đã vài lần yêu cầu chủ xe đem xe đến nơi sửa chữa để điều chỉnh vài lỗi kỹ thuật, gọi là recall. Những điều chỉnh lỗi như thế cũng xảy ra với các thương hiệu xe khác đang lưu hành ở Mỹ.
Có một tai nạn xảy ra lúc 9 giờ tối ngày 24/4/2024 tại thành phố Pleasanton, vùng Vịnh San Francisco, liên quan đến xe VinFast được truyền thông đưa tin. Một gia đình 4 người đã tử nạn khi xe đang chạy thì tông vào một cây bên đường làm xe bốc cháy.
Trong vụ tai nạn này, người lái không phải là chủ xe. Một đồng nghiệp của người bị nạn cho biết trong quá khứ chiếc xe đã có vấn đề với tay lái, vì thế Cục An toàn Giao thông Quốc gia (National Highway Traffic Safety Administration, NHTSA) đã vào cuộc để điều tra và chưa có kết quả, theo nhật báo Los Angeles Times ngày 23/5/2024.
Ngày 12/9/2024, Reuters đưa tin NHTSA cũng bắt đầu tiến hành điều tra về hệ thống hỗ trợ giữ làn đường (Lane Keep Assist System) của một số xe VinFast, sau khi có 14 báo cáo trục trặc tay lái trong số 3.118 xe đã được bán ra tại Mỹ.
Sau ba năm có mặt tại thị trường Mỹ, không thấy VinFast quảng cáo bán xe trên truyền hình hay báo chí Mỹ và cũng không công khai con số xe đã bán được tại Hoa Kỳ.
Theo quan sát riêng, dựa trên những chuyến tàu VinFast cập cảng ở Mỹ và số lần nhìn thấy xe trên đường phố vùng Vịnh San Francisco, nơi tôi sinh sống, và trong những lần xuống Quận Cam ở nam California trong hai năm qua, tôi ước đoán VinFast đã bán được chừng 4.000 chiếc tại Mỹ, hầu hết bán cho người Việt ở California, nhiều nhất là miền Nam California.
Còn theo báo chí trong nước, VinFast bán được 2.636 tại California vào năm 2024.
Không chỉ đem xe qua Mỹ bán, ngày 15/8/2023, VinFast còn gây chú ý khi lên sàn chứng khoán NASDAQ ở New York, với mã cổ phiếu VFS, giá 15 đô la một cổ phiếu, hai tuần sau lên 82 đô la và hai tháng sau xuống còn vài đô la. Hiện tại, giá một cổ phiếu chỉ ở mức khoảng trên 3 đô la từ nhiều tháng qua.
Dự án xây dựng xưởng xe VinFast ở bang Bắc Carolina nay đã dời ngày hoàn tất đến năm 2028.
Khi ông Phạm Nhật Vượng đem sản phẩm VinFast ra thị trường quốc tế, nhiều người thắc mắc vì sao trình độ kỹ thuật của Việt Nam còn kém mà lại đem xe ô tô xuất khẩu sang Mỹ, làm sao cạnh tranh được trong thị trường ở một xứ tự do kinh doanh, khách hàng là vua và đã có nhiều thương hiệu xe được khách hàng chuộng từ lâu.
Tôi phát hiện những thông tin không tốt cho VinFast từ nước ngoài đều bị chặn và không tờ báo trong nước nào đưa tin về các sự cố của VinFast xảy ra ngay tại Việt Nam. Những người phản ánh lỗi xe VinFast trên mạng xã hội cũng bị rất nhiều người vào bình luận tấn công, chỉ trích.
Nguồn hình ảnh,Bùi Văn Phú
Chụp lại hình ảnh,Những chiếc xe VinFast chưa bán được trong bãi đậu ở thành phố Richmond, California, tháng 9/2025
Mới nhất, hồi tháng 9/2025, ông Phạm Nhật Vượng đã trình báo và khởi kiện 68 tổ chức và cá nhân với cáo buộc họ dùng mạng truyền thông xã hội để "vu khống", "phỉ báng", "bôi nhọ" về sản phẩm của tập đoàn VinFast và cá nhân ông.
Vụ xử đầu tiên hôm 4/11/2025 đã diễn ra tại một tòa dân sự ở thành phố Berlin, với nguyên đơn là ông Phạm Nhật Vượng và công ty Vinfast Germany GmbH ở Đức kiện tờ báo mạng Thoibao.de, do ông Lê Trung Khoa làm chủ bút, về việc đăng những bài viết có tính bôi nhọ, phỉ báng hay vu khống công ty VinFast và cá nhân ông Vượng.
Phán quyết của tòa chỉ cấm ông Lê Trung Khoa một điều là không được nhắc lại những lời phát biểu mang tính vu khống rằng Vinfast đã tìm cách hối lộ. Nếu không tuân lệnh tòa, ông Khoa sẽ bị phạt tiền 250.000 euro và tù từ 6 tháng đến 2 năm.
Còn những điểm khác mà VinFast muốn tòa xử ông Khoa – về việc nói xấu ông Vượng hay những phê bình tiêu cực về sản phẩm của VinFast và về công ty này – thì tòa cho đó là quyền tự do biểu đạt, phát biểu ý kiến.
Trả lời BBC News Tiếng Việt hôm 8/11, ông Lê Trung Khoa cho biết ông là người thắng trong vụ án vì ông sẽ chỉ phải trả 20% án phí, còn VinFast trả 80%.
Báo trong nước, như đã từng bao che và bênh vực cho VinFast trước nay, đưa thông tin trái ngược, xem như ông Phạm Nhật Vượng thắng lớn trong vụ kiện, rồi sau đó biên tập lại, lược bỏ các từ "chiến thắng", "thắng kiện", khi tập đoàn VinFast và ông Vượng cho biết họ sẽ kháng án.
Khi có ai đó phơi bày khuyết điểm của xe VinFast và nói những gì không đúng về cá nhân ông Phạm Nhật Vượng, nếu ông thấy mình bị vu oan thì đâm đơn kiện họ ra tòa để đòi lại sự công bằng cho sản phẩm và trả lại thanh danh cho ông; đó là điều bình thường.
Nhưng sau khi có phán quyết của tòa mà truyền thông trong nước lại cho rằng ông Phạm Nhật Vượng thắng cuộc thì không còn mấy ai tin VinFast, tin báo chí trong nước; như nhiều người đã không tin vào hồ sơ tài chính của công ty này khi được đăng trên báo phát hành tại Việt Nam.
VinFast phải trả 80% án phí và nếu số tiền đó có lên đến cả trăm ngàn đô la thì vẫn là quá nhỏ so với tài sản của VinFast. Nhưng không phải có nhiều tiền mà VinFast có thể che giấu được sự thật, hay có thể bắt những người phê bình, chỉ ra lỗi của sản phẩm phải im lặng.
Tháng 9 vừa qua, tôi có ghé lại phòng trưng bày xe của VinFast ở Berkeley thì thấy đã đóng cửa.
Đến trung tâm bán xe và dịch vụ sửa xe lớn nhất trong vùng Vịnh San Francisco của VinFast, trong khu Auto Plaza ở thành phố Richmond, thì không còn thấy treo bảng hiệu VinFast. Văn phòng đóng cửa, bên trong trống trơn, bãi đậu xe còn vài chiếc VinFast chưa bán được, phủ đầy bụi.
Tác giả là giảng viên đại học cộng đồng và là một nhà báo tự do từ vùng Vịnh San Francisco, California
