XE ĐIỆN – GIẤC MƠ XANH ĐANG CẮM SẠC… TRONG Ổ CHÁY

Trong một buổi sáng đẹp trời, khi người dân vừa bị cắt điện 2 tiếng vì “quá tải lưới”, loa phường lại vang lên lời kêu gọi “chuyển đổi xanh – vì tương lai bền vững”. Và thế là, giữa cái oi 40 độ và bóng đèn vừa mới sáng lại, chị Hồng hàng xóm quyết định… bán chiếc xe tay ga xăng còn mới để chuẩn bị mua một chiếc xe điện “vì nhà nước bảo vậy”.

Một giấc mơ xanh bắt đầu. Nhưng có lẽ… ổ cắm chưa đủ mạnh.

KHI XE ĐIỆN TRỞ THÀNH KHẨU HIỆU CHÍNH SÁCH
Không ai phản đối năng lượng sạch. Không ai ghét xe điện. Nhưng khi chiếc xe điện trở thành mệnh lệnh chính trị thay vì lựa chọn tự nguyện, thì điều cần bật lên không phải là công tắc sạc — mà là đèn cảnh báo lương tri.

Chính sách khuyến khích xe điện đang diễn ra như một màn “cắm sạc toàn dân”, trong khi:

• Điện lưới quá tải, EVN báo lỗ, kêu gọi tắt điều hòa từ 14h đến 21h.
• Nhà dân thì dây điện lủng lẳng từ thời bao cấp, chưa kịp thay đã nghe tin: “Pin xe điện có thể gây cháy nếu dùng ổ cắm thường.”
• Trạm sạc thì đếm trên đầu ngón tay. Còn nhà trọ, nhà ống? Sạc ở đâu? Trên gác xép hay ngoài hành lang?

Nếu không cẩn thận, “sạc” sẽ thành “sặc”.


BA TẦNG CHI PHÍ VÔ HÌNH MÀ NGƯỜI DÂN ĐANG GÁNH

1. Chi phí đổi xe
   Bán xe xăng lỗ nặng vì thị trường “ghẻ lạnh chính sách”, rồi bù thêm 30–100 triệu để mua xe điện.
2. Chi phí nâng cấp điện
   Sửa dây, lắp CB chống giật, đổi công tơ. Nếu nhà trọ thì… tự lo. Chưa kể: bật máy lạnh lúc đang sạc là hành động… mạo hiểm.
3. Chi phí tâm lý
   “Sạc đúng chưa?”, “Có cháy không?”, “Có bị phạt không nếu đi xe xăng vào nội thành?”, “Ủa mình đang ở Thụy Điển hay quận 12?”

VÀ AI ĐANG HƯỞNG LỢI?

• Một doanh nghiệp duy nhất sản xuất xe điện trong nước với hệ sinh thái khép kín.
• Các bài phát biểu quốc tế của quan chức về chuyển đổi xanh, net zero, carbon offset…
• Những tấm banner cổ động năng lượng sạch — được in bằng điện… than.

Còn người dân?
Họ trả tiền cho “chuyển đổi” bằng tiền túi, bằng sự bất tiện, và đôi khi… bằng một ổ cắm chảy nhựa giữa đêm.

Không ai phản đối xe điện. Nhưng xe điện nên là một lựa chọn tự nguyện, không phải mệnh lệnh chính sách.
Chuyển đổi xanh là một quá trình có trách nhiệm, không phải chiến dịch PR.
Nếu thật lòng muốn dân dùng xe điện:

• Hãy đầu tư điện trước, rồi mới tính chuyện sạc.
• Hãy hỗ trợ người nghèo trước khi cấm xe xăng.
• Và quan trọng nhất, đừng biến chuyển đổi thành màn đồng phục bắt dân mặc vào khi còn chưa kịp may xong quần.